TÜRKMENISTANYŇ
K A N U N Y
Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksini tassyklamak we güýje girizmek hakynda
(Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2013 ý., № 3, 52-nji madda)
1-nji madda. Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksini tassyklamaly.
2-nji madda. Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksini 2014-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan güýje girizmeli.
3-nji madda. 1984-nji ýylyň 17-nji dekabrynda Türkmenistan Sowet Sosialistik Respublikasynyň Kanuny bilen tassyklanylan Türkmenistan SSR-niň Administratiw hukuk tertibiniň bozulmalary hakyndaky kodeksini (Türkmenistan SSR Ýоkary Sowetiniň Wedomostlary, 1984-nji ýyl, № 35, 153-nji madda), oňa üýtgetmeler we goşmaçalar girizilen ähli soňky kanunlary ýa-da olaryň degişli bölümlerini we böleklerini 2014-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan güýjüni ýitiren diýip ykrar etmeli.
4-nji madda. Türkmenistanyň kanunlary we kadalaşdyryjy hukuk namalary Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksine laýyk getirilýänçä, şu Kodekse garşy gelmeýändigine görä hereket edýärler.
5-nji madda. Türkmenistanyň Ministrler Kabineti administratiw jerimäniň möçberini kesgitlemegiň binýatlyk mukdaryny, şeýle hem administratiw tertipde salynýan jerimelerden gelýän serişdeleriň hasabyna döwlet edaralaryny maliýeleşdirmek göz öňünde tutulýan we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryny üç aý möhletde şu Kodekse laýyk getirmeli.
Türkmenistanyň Gurbanguly
Prezidenti Berdimuhamedow
Aşgabat şäheri.
2013-nji ýylyň 29-njy awgusty.
№ 422-IV.
TÜRKMENISTANYŇ ADMINISTRATIW
HUKUK BOZULMALARY HAKYNDA
KODEKSI
I BÖLÜM. UMUMY BÖLEK
1-nji bap. TÜRKMENISTANYŇ ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY HAKYNDA KANUNÇYLYGY, ONUŇ WEZIPELERI WE ÝÖRELGELERI
1-nji madda. Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygy
1. Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygy Türkmenistanyň Konstitusiýasyna, halkara hukugynyň umumy ykrar edilen ýörelgelerine we kadalaryna esaslanýar hem-de şu Kodeksden we onuň esasynda kabul edilen Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryndan ybaratdyr.
2. Türkmenistanyň kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň administratiw jogapkärçiligi belleýän we administratiw hukuk bozulma üçin temmi bermegi göz öňünde tutýan kadalary Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde şu Kodekse girizileninden soň ulanylmaga degişlidir.
3. Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygy haýsy hereketiň (hereketsizligiň) administratiw hukuk bozulma bolýandygyny, administratiw hukuk bozulma barada iş boýunça önümçiligiň (mundan beýläk – administratiw önümçilik) tertibini, administratiw jogapkärçiligiň esaslaryny we şertlerini kesgitleýär, administratiw hukuk bozulmany eden, günäli diýlip bilnen we şu Kodekse laýyklykda administratiw jogapkärçilige degişli bolan fiziki we ýuridik şahslar babatda ulanylyp bilinjek administratiw temmisiniň görnüşlerini belleýär.
4. Eger-de Türkmenistanyň halkara şertnamasynda şu Kodeksde göz öňünde tutulanlardan başga kadalar bellenen bolsa, onda halkara şertnamasynyň kadalary ulanylýar.
2-nji madda. Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygynyň wezipeleri
1. Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygynyň wezipeleri administratiw hukuk bozulmalaryndan şahsyýeti goramak, adamyň we raýatyň hukuklaryny we azatlyklaryny, raýatlaryň saglygyny, ilatyň sanitariýa-epidemiologiýa taýdan abadançylygyny, jemgyýetçilik ahlagyny goramak, daşky gurşawy, döwlet häkimiýetini amala aşyrmagyň bellenilen tertibini, jemgyýetçilik tertibini we howpsuzlygyny, eýeçiligi gorap saklamak, adamyň, jemgyýetiň we döwletiň kanuny bähbitlerini goramak bolup durýar.
2. Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygy kanunylygy berkitmäge we hukuk bozulmalaryny duýdurmaga, raýatlary Türkmenistanyň Konstitusiýasyny we kanunlaryny takyk hem-de gyşarnyksyz berjaý etmek, beýleki raýatlaryň hukuklaryny, namysyny we mertebesini hormatlamak, öz borçlaryny päk ýürekli ýerine ýetirmek, jemgyýetiň öňünde jogapkärçiligini duýmak ruhunda terbiýelemäge gönükdirilendir.
3-nji madda. Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygynyň ýörelgeleriniň ähmiýeti
Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygy şu Kodeksde görkezilen ýörelgelere esaslanýar, olaryň bozulmagy iş boýunça önümçiligiň hakyky däl diýlip ykrar edilmegine, şeýle önümçiligiň barşynda çykarylan kararlaryň ýatyrylmagyna, şeýle hem toplanan materiallaryň subutnama güýji ýok diýlip bilinmegine eltýär.
4-nji madda. Kanunylyk ýörelgesi
1. Administratiw hukuk bozulma we onuň edilendigi üçin berilýän administratiw temmisi diňe şu Kodeks arkaly kesgitlenilýär. Şu Kodeksde bellenilen esaslardan we tertipden başgaça hiç kim administratiw temmisine ýa-da administratiw önümçiligi üpjün etmek çärelerine sezewar edilip bilinmez.
2. Administratiw temmi çäreleriniň ulanylmagy döwlet edaralarynyň ygtyýarlyklarynyň çäklerinde we şu Kodekse laýyklykda geçirilýär. Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksiniň kadalarynyň meňzeşlik boýunça ulanylmagyna ýol berilmeýär.
3. Kazyýetler, administratiw hukuk bozulmalary barada işe seredýän döwlet häkimiýet edaralary we Geňeşler (mundan beýläk – işe seretmäge ygtyýarly edara) hem-de olaryň wezipeli adamlary administratiw önümçilik geçirilende kanunlaryň berjaý edilmegini üpjün edýärler.
4. Administratiw hukuk bozulmalary üçin temmi çäreleri ulanylanda şu Kodeksiň talaplarynyň berjaý edilmegi ýokarda durýan edaralaryň we wezipeli adamlaryň yzygiderli gözegçiligi, prokuror gözegçiligi, şikaýat etmäge bolan hukuk we Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen beýleki usullar bilen üpjün edilýär.
(2017-nji ýylyň 25-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 4, 167-nji madda).
5-nji madda. Kanunyň öňündäki deňlik ýörelgesi
1. Administratiw hukuk bozulmalaryny eden şahslar kanunyň öňünde deňdir. Fiziki şahs haýsy millete degişlidigine, teniniň reňkine, jynsyna, gelip çykyşyna, emläk we wezipe ýagdaýyna, ýaşaýan ýerine, diline, dine garaýşyna, syýasy ygtykadyna, haýsy partiýa degişlidigine ýa-da hiç partiýa degişli däldigine garamazdan administratiw jogapkärçiligine çekilýär. Ýuridik şahs eýeçiliginiň görnüşine, ýerleşýän ýerine, guramaçylyk-hukuk görnüşine, tabynlygyna, şeýle hem beýleki ýagdaýlara garamazdan administratiw jogapkärçiligine degişlidir.
2. Aýry-aýry döwlet wezipeli adamlar (Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary we Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda gaýry adamlar) babatda administratiw önümçiligi üpjün etmek çärelerini ulanmak we olary administratiw jogapkärçiligine çekmek şertleri Türkmenistanyň Konstitusiýasy, şu Kodeks, Türkmenistanyň kanunlary we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalary bilen bellenýär.
(2021-nji ýylyň 13-nji martyndaky we 2023-nji ýylyň 16-njy martyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 1, 13-nji madda; 2023 ý., № 1, 5-nji madda).
6-njy madda. Bigünälik prezumpsiýa ýörelgesi
1. Şu Kodeksde bellenilen tertipde işe seretmäge ygtyýarly edaranyň wezipeli adamynyň (mundan beýläk – ygtyýarly wezipeli adam) kanuny güýje giren karary bilen günälidigi subut edilýänçä we anyklanylýança administratiw önümçilik özi babatda alnyp barylýan şahs (mundan beýläk – özi babatda önümçilik alnyp barylýan şahs) bigünä hasap edilýär.
2. Administratiw jogapkärçilige çekilýän şahs özüniň bigünädigini subut etmäge borçly däldir. Bu düzgün şu Kodeksiň 321-nji maddasynda göz öňünde tutulan administratiw hukuk bozulmalaryna degişli edilmeýär.
3. Şu Kodeksiň kadalary ulanylanda administratiw jogapkärçilige çekilýän şahsyň günäkärdigi hakynda mesele boýunça ýüze çykan islendik şübhe onuň peýdasyna çözülýär.
(2019-njy ýylyň 2-nji martyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 1, 7-nji madda).
7-nji madda. Adalatlylyk ýörelgesi
1. Administratiw hukuk bozulmany eden şahs babatda ulanylýan temmi adalatly bolmalydyr, ýagny administratiw hukuk bozulmanyň häsiýetine, onuň edilen ýagdaýlaryna laýyk gelmelidir, kanuny we esasly bolmalydyr.
2. Şol bir administratiw hukuk bozulma üçin hiç bir şahs iki gezek administratiw jogapkärçilige çekilip bilinmez.
8-nji madda. Adamyň hukuklaryny we azatlyklaryny hormatlamak ýörelgesi
1. Administratiw önümçiligiň barşynda adamyň at-abraýyny peseldýän ýa-da mertebesini kemsidýän hereketler we kararlar gadagan edilýär, adamyň şahsy durmuşy hakynda maglumatlaryň, şonuň ýaly-da şu Kodeksde göz öňünde tutulmadyk maksatlar üçin we adamyň özüniň gizlin saklanylmagy zerur diýip hasaplaýan şahsy häsiýetli maglumatlarynyň ýygnalmagyna, ulanylmagyna we ýaýradylmagyna ýol berilmeýär.
2. Administratiw önümçiligiň barşynda döwlet edaralarynyň ýa-da olaryň wezipeli adamlarynyň bikanun hereketleriniň netijesinde ýetirilen maddy we ahlak zyýanyň öwezi Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde dolunmaga, bozulan hukuklar bolsa dikeldilmäge degişlidir.
9-njy madda. Şahsyýetiň eldegrilmesizligi ýörelgesi
1. Şu Kodeksde bellenenlerden başga esaslarda we tertipde hiç kim administratiw taýdan tutup saklanylmaga, getirilmäge, içeri işler edaralaryna ýa-da beýleki döwlet edaralaryna eltilmäge, şahsy gözden geçirilmäge we onuň ýanyndaky goşlar gözden geçirilmäge sezewar edilip bilinmez.
2. Her bir tutup saklanylan, getirilmäge sezewar edilen, eltilen adam bu hereketleriň esaslary we sebäpleri barada habarly edilmelidir. Bu barada prokurora ýazmaça habar berilýär.
3. Prokuror, içeri işler edaralarynyň ýa-da şu Kodeksde ygtyýarly edilen beýleki döwlet edaralarynyň wezipeli adamlary bikanun tutup saklanylan, getirilmäge sezewar edilen, eltilen ýa-da tussaglykda saklanylýan adamy haýal etmän boşatmaga borçludyr.
4. Administratiw önümçiligiň barşynda hiç kim gynamalara, zorluga we çemeleşmegiň ýa-da temmi bermegiň beýleki rehimsiz, adamkärçiliksiz ýa-da mertebäni kemsidýän görnüşlerine sezewar edilip bilinmez. Adamyň ýa-da onuň kanuny wekiliniň erkiniň garşysyna olaryň hukuklaryny çäklendirýän hereketleriň edilmegine diňe şu Kodeksde gös-göni göz öňünde tutulan halatlarda we tertipde ýol berilýär.
5. Administratiw temmi çäresi hökmünde özi babatda administratiw taýdan tussag etmek saýlanyp alnan, administratiw taýdan tutup saklanylmaga we getirilmäge sezewar edilen, şeýle hem eltilen adamy saklamak onuň janynyň we saglygynyň howp astynda goýulmagyny aradan aýyrýan şertlerde amala aşyrylmalydyr.
10-njy madda. Şahsy durmuşyň eldegrilmesizligi ýörelgesi
Administratiw önümçiligiň barşynda şahsy durmuşyň, şahsy we maşgala syrlarynyň goralmagy üpjün edilýär. Her bir adamyň şahsy goýumlarynyň we pul toplamalarynyň, hat alyşmalarynyň, telefon gepleşikleriniň, poçta, telegraf, Internet we gaýry habarlarynyň gizlinligine hukugy bardyr. Administratiw önümçiligiň barşynda bu hukuklaryň çäklendirilmegine, eger bu Türkmenistanyň kanunçylygynda gös-göni bellenmedik bolsa, ýol berilmeýär.
11-nji madda. Eýeçiligiň eldegrilmesizligi ýörelgesi
1. Döwlet eýeçiligiň goraglylygyny kepillendirýär. Kanunda bellenenlerden başga esaslarda we tertipde hiç kim öz emläginden mahrum edilip bilinmez.
2. Emlägi we resminamalary almak, ulag serişdesini tutup saklamak we eýeçiligiň eldegrilmesizligine täsir edýän administratiw önümçiligi üpjün etmegiň beýleki çäreleri diňe şu Kodeksde göz öňünde tutulan halatlarda we tertipde ulanylyp bilner.
12-nji madda. Administratiw hukuk bozulmalaryny duýdurmak ýörelgesi
1. Döwlet edaralary, jemgyýetçilik birleşikleri, zähmetkeşler köpçülikleri administratiw hukuk bozulmalaryny duýdurmaga, olaryň edilmegine ýardam berýän sebäpleri we şertleri ýüze çykarmaga hem-de aradan aýyrmaga, raýatlary ýokary düşünjelilik we düzgün-nyzamlylyk, kanunlary berk berjaý etmek ruhunda terbiýelemäge gönükdirilen çäreleri işläp düzýärler we amala aşyrýarlar.
2. Häkimler kanunlaryň berjaý edilmegini, döwlet we jemgyýetçilik tertibiniň, raýatlaryň hukuklarynyň goralmagyny üpjün etmek bilen welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň çäklerinde ähli döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik birleşikleriniň administratiw hukuk bozulmalaryny duýdurmak boýunça işini utgaşdyrýarlar, administratiw toparlaryň, kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri barada toparlaryň we administratiw hukuk bozulmalaryna garşy göreş alyp barýan hem-de özlerine hasabat berýän beýleki edaralaryň işine ýolbaşçylyk edýärler.
13-nji madda. Önümçiligiň dili
Administratiw önümçilik döwlet dilinde alnyp barylýar. Zerur halatynda, iş boýunça önümçilige gatnaşýan we iş boýunça önümçilik alnyp barylýan dili bilmeýän adamlara ene dilinde ýa-da özleriniň bilýän başga dilinde arz etmäge, düşündiriş bermäge, haýyşnama bildirmäge, şikaýat getirmäge, işiň materiallary bilen tanyşmaga, oňa seredilende çykyş etmäge, terjimeçiniň hyzmatlaryndan peýdalanmaga bolan hukuklary düşündirilýär we üpjün edilýär.
14-nji madda. Şaýatlyk düşündirişlerini bermek borjundan boşadylmagy
1. Hiç kim öz-özüne ýa-da ýakyn garyndaşlaryna (ata-eneler (şol sanda perzentlige alanlar), är-aýal, çagalar (şol sanda perzentlige alnanlar), ata we ene, baba we mama, agtyklar, süýtdeş we doly süýtdeş däl doganlar) garşy düşündiriş bermäge mejbur edilip bilinmez.
2. Şu maddanyň birinji böleginde görkezilen adamlaryň düşündiriş bermekden ýüz döndermäge haky bardyr we bu olary haýsydyr bir jogapkärçilige eltmeýär.
15-nji madda. Professional ýuridik kömege bolan hukugyň üpjün edilmegi
1. Administratiw önümçiligiň barşynda her bir şahsyň Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda professional ýuridik kömegi almaga hukugy bardyr.
2. Kanunda göz öňünde tutulan halatlarda professional ýuridik kömek tölegsiz berilýär.
16-njy madda. Administratiw önümçiligiň aýanlygy
1. Işe seretmäge ygtyýarly edaralar administratiw önümçiligi açyk amala aşyrýarlar.
2. Döwlet syrlaryny öz içine alýan maglumatlary bolan işler babatda, şeýle hem şahsy, maşgala, täjirçilik ýa-da kanun arkaly goralyp saklanylýan beýleki syrlary, adamyň şahsy durmuşynyň syrly taraplary barada maglumatlary saklamagyň zerurlygyna ýa-da açyk seljerişe päsgel berýän beýleki ýagdaýlara salgylanýan iş boýunça önümçilige gatnaşýan adamyň degişli haýyşnamasy işe seretmäge ygtyýarly edara tarapyndan kanagatlandyrylanda administratiw önümçilik ýapyk tertipde amala aşyrylýar.
3. Adamyň şahsy hat alyşmalary we şahsy telegraf habarlary açyk önümçilikde diňe aralarynda bu hat alyşmalar bolup geçen we telegraf habarlary alşylan adamlaryň razylygy bilen yglan edilip bilner. Başga halatlarda bu adamlaryň şahsy hat alyşmalary we şahsy telegraf habarlary ýapyk önümçilikde yglan edilýär we barlanylýar. Görkezilen düzgünler adamyň şahsy durmuşy barada maglumatlary bolan foto-kinoresminamalar, audio-wideoýazgylar barlanylanda hem ulanylýar.
4. Iş boýunça önümçilige gatnaşýan, şeýle hem açyk önümçilikde bolýan adamlaryň önümçiligiň barşyny ýazmaça belläp almaga hukuklary bardyr. Önümçiligiň barşynda audio-wideoýazgynyň edilmegine, kino-fotosurata düşürilmegine, göni tele-radiogepleşikleriň alnyp barylmagyna iş boýunça önümçilige gatnaşýanlaryň razylygy bilen ygtyýarly wezipeli adamyň rugsat bermegi boýunça ýol berilýär. Bu hereketler önümçiligiň kadaly barşyna päsgel bermeli däldir we wagt boýunça çäklendirilip bilner.
17-nji madda. Şahsyň hukuklarynyň, azatlyklarynyň we kanuny bähbitleriniň kazyýet tarapyndan goralmagy
1. Hukuklarynyň, azatlyklarynyň we kanuny bähbitleriniň kazyýet tarapyndan goralmagyna her bir şahsyň hukugy bardyr. Bozulan ýa-da jedelleşilýän hukuklarynyň, azatlyklarynyň ýa-da kanun arkaly goralýan bähbitleriniň goralmagy üçin gyzyklanýan şahs Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde kazyýete ýüz tutmaga haklydyr.
2. Prokuror üstüne ýüklenilen borçlary amala aşyrmak maksady bilen fiziki we ýuridik şahslaryň hukuklaryny, jemgyýetiň we döwletiň bähbitlerini goramak üçin kazyýete ýüz tutmaga haklydyr.
3. Administratiw hukuk bozulma barada işleriň kanunda göz öňünde tutulan kazyýete degişliligi hiç bir şahs babatda onuň öz razylygy bolmazdan üýtgedilip bilinmez.
18-nji madda. Önümçiligiň barşynda howpsuzlygyň üpjün edilmegi
Administratiw önümçilik işe seredýän edaranyň kadaly işlemegini we iş boýunça önümçilige gatnaşýanlaryň howpsuzlygyny üpjün edýän şertlerde alnyp barylýar. Howpsuzlygy üpjün etmek maksady bilen ygtyýarly wezipeli adam administratiw önümçiligi alyp baranda oňa gatnaşmaga isleg bildirýän adamlaryň şahsyýetini tassyklaýan resminamalaryny barlamak barada buýruk berip biler.
19-njy madda. Iş ýörediş hereketlerine we kararlaryna şikaýat etmek erkinligi
1. Ygtyýarly wezipeli adamyň administratiw hukuk bozulma barada işe seretmek boýunça hereketlerine we kararlaryna şu Kodeksde bellenilen tertipde şikaýat edilip bilner.
2. Iş boýunça önümçilige gatnaşýanlaryň şu Kodeksde bellenilen tertipde administratiw hukuk bozulma barada iş boýunça karara täzeden seredilmegini talap etmäge hukugy bardyr.
2-nji bap. TÜRKMENISTANYŇ ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY HAKYNDA KODEKSINIŇ WAGT WE GIŇIŞLIK BOÝUNÇA HEREKETI
20-nji madda. Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksiniň wagt boýunça hereketi
1. Administratiw hukuk bozulmany eden şahslar hukuk bozulmanyň edilen wagtynda hereket edýän Türkmenistanyň administratiw hukuk bozulmalary hakynda kanunçylygy esasynda jogapkärçilige degişlidir.
2. Şu Kodeksiň administratiw hukuk bozulmalary üçin jogapkärçiligi ýeňilleşdirýän ýa-da ýatyrýan kadalarynyň yzyna täsir ediş güýji bardyr, ýagny ol onuň kanuny güýje girizilmeginden öň edilen hukuk bozulmalara hem degişlidir.
3. Şu Kodeksiň administratiw hukuk bozulmalary üçin jogapkärçiligi belleýän ýa-da güýçlendirýän kadalarynyň yzyna täsir ediş güýji ýokdur.
4. Administratiw hukuk bozulmanyň edilen wagty diýlip, onuň netijeleriniň bolan wagty, şu Kodeksde göz öňünde tutulan hereketiň (hereketsizligiň) edilen ýagdaýy üçin jogapkärçilik bellenen halatynda bolsa – şol hereketiň (hereketsizligiň) edilen wagty hasap edilýär.
21-nji madda. Türkmenistanyň Administratiw hukuk bozulmalary hakynda kodeksiniň giňişlik boýunça hereketi
1. Türkmenistanyň çäginde, şol sanda onuň howa giňişliginde, içerki suwlarynda, çäk deňzinde, aýratyn ykdysady zolagynda we kontinental şelfinde administratiw hukuk bozulmalaryny eden şahslar şu Kodeksde bellenilen jogapkärçilige degişlidir.
2. Türkmenistanyň portuna ýazylan, Türkmenistanyň çäginden daşyndaky suw ýa-da howa giňişliginde bolan gämide administratiw hukuk bozulmalaryny eden şahs, eger Türkmenistanyň halkara şertnamasynda başgaça göz öňünde tutulmadyk bolsa, şu Kodeks boýunça jogapkärçilik çekýär.
3-nji bap. ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMA WE
ADMINISTRATIW JOGAPKÄRÇILIK
22-nji madda. Administratiw hukuk bozulma barada düşünje
1. Administratiw hukuk bozulma – bu fiziki ýa-da ýuridik şahsyň kanuna garşy gelýän, günäli (bilkastlaýyn ýa-da seresapsyzlyk bilen edilen) we onuň üçin administratiw jogapkärçiligi şu Kodeksde göz öňünde tutulan hereketidir (hereketsizligidir).
2. Eger ýuridik şahsyň şu Kodeksde administratiw jogapkärçilik göz öňünde tutulan düzgünleri we kadalary berjaý etmegi üçin mümkinçiliginiň bolandygy, ýöne onuň olary berjaý etmek boýunça özüne bagly ähli çäreleri görmändigi anyklanylan bolsa, onda ol ýuridik şahs administratiw hukuk bozulmany etmekde günäkär hasap edilýär.
3. Ýuridik şahsa administratiw temmisiniň berilmegi bu hukuk bozulma üçin günäli fiziki şahsy administratiw jogapkärçilikden boşatmaýar, şonuň ýaly-da fiziki şahsyň administratiw ýa-da jenaýat jogapkärçiligine çekilmegi bu hukuk bozulma üçin ýuridik şahsy administratiw jogapkärçilikden boşatmaýar.
4. Eger şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulma özüniň häsiýeti boýunça Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda jenaýat jogapkärçiligine eltmeýän bolsa, onuň üçin administratiw jogapkärçilik ýüze çykýar.
23-nji madda. Administratiw hukuk bozulmanyň bilkastlaýyn edilmegi
Eger administratiw hukuk bozulmany eden adam öz hereketiniň (hereketsizliginiň) kanuna garşy gelýändigine akyl ýetirse, onuň zyýanly netijelerini öňünden görse we olaryň bolmagyny islese ýa-da şol netijeleriň bolmagyna düşünjeli ýol berse ýa-da olara parhsyz garasa, onda administratiw hukuk bozulma bilkastlaýyn edilen diýlip hasap edilýär.
24-nji madda. Administratiw hukuk bozulmanyň seresapsyzlykdan edilmegi
Eger administratiw hukuk bozulmany eden adam öz hereketiniň (hereketsizliginiň) zyýanly netijelere eltmek mümkinçiligini öňünden görse, ýöne ýeterlik esas bolmazdan şol netijeleriň öňüni alaryn diýip ýeňilkellelik bilen hasap etse, ýa-da şeýle netijeleri öňünden görmeli we görmegi mümkin bolan ýagdaýynda hem harsallyk bilen ol netijeleriň bolmak mümkinçiligini öňünden görüp bilmese, onda administratiw hukuk bozulma seresapsyzlykdan edilen diýlip hasap edilýär.
25-nji madda. Administratiw jogapkärçilik üçin esaslar
Şu Kodeksde göz öňünde tutulan administratiw hukuk bozulmanyň düzüminiň ähli alamatlaryny özünde saklaýan etmişiň (hereket ýa-da hereketsizlik) edilmegi ýa-da Türkmenistanyň Jenaýat kodeksiniň 70-72-nji maddalarynda görkezilen esaslar boýunça jenaýat jogapkärçiliginden boşadylmagy administratiw jogapkärçiliginiň esasy bolup durýar.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
26-njy madda. Administratiw jogapkärçiligiň düşýän ýaşy
Administratiw hukuk bozulmany eden pursadynda on alty ýaşyna ýeten adamlar administratiw jogapkärçilige degişlidir.
27-nji madda. Kämillik ýaşyna ýetmedik adamlaryň administratiw jogapkärçiligi
1. Administratiw hukuk bozulmany eden on alty ýaşdan on sekiz ýaşa çenli bolan kämillik ýaşyna ýetmedik adamlar şu Kodekse laýyklykda administratiw jogapkärçilige çekilýär. Şunda her bir kämillik ýaşyna ýetmedik adam ynsanperwer çemeleşilmeginden we ýaşyny hasaba almak bilen onuň şahsyýetiniň mertebesiniň hormat goýulmagyndan peýdalanmalydyr.
2. Administratiw hukuk bozulmany eden on alty ýaşdan on sekiz ýaşa çenli bolan kämillik ýaşyna ýetmedik adam babatda şu Kodeksiň Aýratyn böleginiň degişli maddasynyň sanksiýasynda göz öňünde tutulandygyna ýa-da tutulmandygyna garamazdan, oňa duýduryş görnüşinde administratiw temmisi berlip bilner.
3. Administratiw hukuk bozulmany on alty ýaşdan on sekiz ýaşa çenli eden kämillik ýaşyna ýetmedik adam edilen hukuk bozulmanyň anyk ýagdaýlary, hukuk bozujynyň psihiki ösüşi, durmuş we ýaşaýyş şertleri, saglyk ýagdaýy we bilim derejesi hasaba alnyp, etraplaryň ýa-da etrap hukukly şäherleriň häkimliginiň ýanyndaky kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri baradaky toparlar (mundan beýläk – kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri barada topar) we işe seretmäge beýleki ygtyýarly edaralar tarapyndan administratiw jogapkärçiliginden boşadylyp, oňa Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan beýleki täsir ediş çäreleri ulanylyp bilner.
4. On alty ýaşdan on sekiz ýaşa çenli bolan kämillik ýaşyna ýetmedik, şu Kodeksiň 79-njy, 92-nji, 210–219-njy, 221–224-nji, 226-njy, 228–232-nji, 317-nji, 345–346-njy, 3491-njy, 350-nji we 375–378-nji maddalarynda göz öňünde tutulan administratiw hukuk bozulmalaryny eden adamlar administratiw jogapkärçilige umumy esaslarda degişlidir. Administratiw hukuk bozulmanyň häsiýetini we hukuk bozujynyň şahsyýetini hasaba almak bilen görkezilen adamlar (şu Kodeksiň 378-nji maddasynda göz öňünde tutulan hukuk bozulmany eden adamlar muňa girmeýär) babatdaky işler kämillik ýaşyna ýetmedikleriň işleri barada toparlara seretmäge berlip bilner, şu Kodeksiň 92-nji maddasynda göz öňünde tutulan administratiw hukuk bozulmalary barada işler bolsa, kada bolşy ýaly, şol toparlaryň seretmegine berilmäge degişlidir.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
28-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, Adalatçynyň we onuň orunbasarynyň, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarynyň administratiw jogapkärçiligi
1. Türkmenistanyň Mejlisiniň razylygy bolmasa, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty tarapyndan edilen administratiw hukuk bozulmalary üçin ol administratiw jogapkärçilige çekilmäge degişli däldir.
2. Türkmenistanyň Mejlisiniň razylygy bolmasa, Adalatçy we onuň orunbasary tarapyndan edilen administratiw hukuk bozulmalary üçin olar kazyýet tertibinde administratiw jogapkärçilige çekilmäge degişli däldir.
3. Welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň razylygy bolmasa, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalary tarapyndan edilen administratiw hukuk bozulmalary üçin olar kazyýet tertibinde administratiw jogapkärçilige çekilmäge degişli däldir.
(2017-nji ýylyň 25-nji noýabryndaky, 2021-nji ýylyň 13-nji martyndaky we 2023-nji ýylyň 16-njy martyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 4, 167-nji madda; 2021 ý., № 1, 13-nji madda;, 2023 ý., № 1, 5-nji madda).
29-njy madda. Düzgün-nyzam tertipnamalarynyň hereketi degişli edilen harby gullukçylaryň we beýleki adamlaryň administratiw jogapkärçiligi
1. Harby gullukçylar we harby ýygnanyşyklara çagyrylan raýatlar, şeýle hem içeri işler edaralarynyň hatarçylary, seržantlar we ofiserler düzümlerine degişli adamlar administratiw hukuk bozulmalaryny edendikleri üçin gös-göni düzgün-nyzam tertipnamalarynda göz öňünde tutulan halatlarda düzgün-nyzam jogapkärçiligini çekýärler, beýleki halatlarda bolsa, umumy esaslarda administratiw jogapkärçilige degişlidirler. Görkezilen adamlara administratiw taýdan tussag etmek, çagyryş boýunça harby gullukçylara bolsa, administratiw jerime bermek hem ulanylyp bilinmez.
2. Düzgün-nyzam tertipnamalarynyň ýa-da düzgün-nyzam hakynda ýörite düzgünnamalaryň hereketi özlerine degişli edilen, şu maddanyň birinji böleginde görkezilenlerden beýleki adamlar administratiw hukuk bozulmalaryny edendikleri üçin Türkmenistanyň kadalaşdyryjy hukuk namalarynda gös-göni göz öňünde tutulan halatlarda düzgün-nyzam jogapkärçiligini çekýärler, beýleki halatlarda bolsa, administratiw jogapkärçiligine umumy esaslarda degişlidirler.
3. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde görkezilen adamlar Türkmenistanyň Döwlet serhediniň düzgüni, serhet düzgüni we gözegçilik-geçiriş ýerleriniň düzgüni, Türkmenistanyň salgyt, sanitariýa we weterinariýa işi, ýangyn howpsuzlygy, ýol hereketiniň howpsuzlygy, aw awlamak we aw hojalygyny ýöretmek, balyk tutmak we suwuň biologik serişdelerini gorap saklamak hakynda kanunçylygy bilen baglanyşykly administratiw hukuk bozulmalary üçin administratiw jogapkärçilige umumy esaslarda degişlidirler.
4. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde görkezilen adamlar babatda administratiw temmi çärelerini ulanmazdan ygtyýarly wezipeli adamlar günäkäri düzgün-nyzam jogapkärçiligine çekmek meselesini çözmek üçin, administratiw hukuk bozulma barada materialy degişli edaralara iberýär.
(2017-nji ýylyň 25-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 4, 167-nji madda).
30-njy madda. Wezipeli adamlaryň administratiw jogapkärçiligi
1. Wezipeli adamlar öz gulluk borçlaryny ýerine ýetirmändigi ýa-da göwnejaý ýerine ýetirmändigi bilen baglanyşykly eden administratiw hukuk bozulmalary üçin administratiw jogapkärçilige degişlidirler.
2. Ýuridik şahsa Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda berlen maliýe jerimeleri we ulanylan beýleki temmi çäreleri şol ýuridik şahsyň wezipeli adamlarynyň administratiw jogapkärçiligi üçin, eger bu şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan bolsa, esas bolup biler.
Bellik
Häkimiýet wekilleriniň wezipelerini hemişelik, wagtlaýyn ýa-da ýörite ygtyýarlylyk boýunça amala aşyrýan, şonuň ýaly-da döwlet edaralarynda, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynda, eýeçiliginiň görnüşine garamazdan, kärhanalarda, edaralarda, guramalarda, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçlerinde, beýleki goşunlarynda we harby düzümlerinde guramaçylyk-serenjam berijilik, administratiw-hojalyk ýa-da gözegçilik-derňew ygtyýarlyklary ýerine ýetirýän adamlar, şeýle hem ýuridik şahs döretmezden telekeçilik işini amala aşyranlarynda görkezilen wezipeleri ýerine ýetirýän adamlar wezipeli adamlar diýlip hasap edilýär.
31-nji madda. Daşary ýurt raýatlarynyň, raýatlygy bolmadyk adamlaryň we daşary ýurt ýuridik şahslarynyň administratiw jogapkärçiligi
1. Türkmenistanyň çäginde administratiw hukuk bozulmalaryny eden daşary ýurt raýatlary, raýatlygy bolmadyk adamlar we daşary ýurt ýuridik şahslary şu Kodeksde görkezilen umumy esaslarda administratiw jogapkärçiligine çekilmäge degişlidir.
2. Türkmenistanyň kanunçylygy hem-de halkara şertnamalary esasynda ýörite goraglylyk hukugyndan peýdalanýan we Türkmenistanyň çäginde administratiw hukuk bozulmany eden daşary ýurt raýatynyň administratiw jogapkärçilik meselesi halkara hukugynyň kadalaryna laýyklykda çözülýär.
32-nji madda. Ýuridik şahslaryň administratiw jogapkärçiligi
1. Ýuridik şahslar administratiw hukuk bozulmany edendigi üçin şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan halatlarda administratiw jogapkärçilige degişlidir.
2. Şu Kodeksiň I, III we IV bölümleriniň maddalarynda bellenilen kadalaryň diňe fiziki şahsa ýa-da diňe ýuridik şahsa ulanylýandygy görkezilmedik bolsa, ol kadalar hem fiziki şahs, hem ýuridik şahs babatda deň derejede hereket edýär, ýöne ol kadalaryň manysy boýunça diňe fiziki şahs babatda degişli edilen we diňe şol babatda ulanylyp bilinjek halatlary muňa girmeýär.
3. Birnäçe ýuridik şahs goşulanda administratiw hukuk bozulmany edendigi üçin administratiw jogapkärçilige täzeden dörän ýuridik şahs çekilýär.
4. Ýuridik şahs beýleki ýuridik şahsa birleşende administratiw hukuk bozulmany edendigi üçin administratiw jogapkärçilige birleşdirýän ýuridik şahs çekilýär.
5. Ýuridik şahs bölünende ýa-da ýuridik şahsyň düzüminden bir ýa-da birnäçe ýuridik şahs aýrylanda administratiw hukuk bozulmanyň edilendigi üçin administratiw jogapkärçilige bölüşmek balansyna laýyklykda baglaşylan geleşikler ýa-da emläkler boýunça hukuklar we borçlar haýsy ýuridik şahsa geçen, eger bu administratiw hukuk bozulma şol geleşikler ýa-da emläkler bilen baglanyşykly edilen bolsa, şol ýuridik şahs administratiw jogapkärçiligine çekilýär.
6. Ýuridik şahs bir guramaçylyk-hukuk görnüşinden başgasyna gaýtadan üýtgedilende administratiw hukuk bozulmany edendigi üçin administratiw jogapkärçilige täzeden dörän ýuridik şahs çekilýär.
7. Şu maddanyň üçünji–altynjy böleklerinde görkezilen halatlarda administratiw hukuk bozulmany edendigi üçin administratiw jogapkärçiligi oňa çekilýän ýuridik şahsa administratiw hukuk bozulma wakasy barada üýtgedip guramak tamamlanýança belli bolandygyna garamazdan düşýär.
8. Ýuridik şahsy üýtgedip guramak tamamlanýança administratiw hukuk bozulmany edendigi üçin ýuridik şahsa şu Kodekse laýyklykda berilýän administratiw temmisi şu maddanyň üçünji–altynjy bölekleriniň düzgünlerini hasaba almak bilen ulanylýar.
321-nji madda. Ulag serişdeleriniň eýeleriniň (eýelik edijileriniň) administratiw jogapkärçiligi
1. Awtomatlaşdyrylan düzgünde fotosurata düşürýän we wideoýazgy edýän ýörite tehniki serişdeleriň ýa-da foto we wideo ýazgy edýän serişdeleriň üsti bilen ýüze çykarylan ýol hereketiniň kadalarynyň bozulmagy üçin bellenilen administratiw jogapkärçilige ulag serişdeleriniň eýeleri (eýelik edijileri) çekilýär.
2. Eger ulag serişdesiniň eýesi (eýelik edijisi), onuň karara eden şikaýatyna seredilende, administratiw hukuk bozulma ýüze çykarylan pursatda ulag serişdesini başga bir şahsyň dolandyrandygyny ýa-da başga bir şahslaryň hukuga garşy gelýän hereketleriniň netijesinde ulag serişdesiniň onuň eýelik etmeginden gidendigini subut etse, ol administratiw jogapkärçilikden boşadylýar.
Bellik
Şu Kodeksde awtomatlaşdyrylan düzgünde fotosurata düşürýän we wideoýazgy edýän ýörite tehniki serişdeler diýlip metrologik synaglardan geçen, hukuk bozulmanyň edilen wagtyny, ulag serişdesiniň görnüşini, kysymyny, döwlet bellige alnyş nyşanyny, şeýle hem tizligini we ugruny kesgitleýän foto we wideo gurallara düşünilýär.
Kodekse 321 maddasy 2019-njy ýylyň 1-nji martyndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 1, 7-nji madda.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
4-nji bap. ADMINISTRATIW JOGAPKÄRÇILIGINI ARADAN AÝYRÝAN ÝAGDAÝLAR
33-nji madda. Bialaç zerurlyk
1. Bialaç zerurlyk ýagdaýynda şu Kodeks bilen goralýan bähbitlere zyýan ýetirilmegi, ýagny şol adamyň ýa-da başga adamlaryň janyna, saglygyna, hukuklaryna we kanuny bähbitlerine, jemgyýetiň hem-de döwletiň bähbitlerine gös-göni abanýan howpy aradan aýyrmak üçin, eger bu howp şol ýagdaýlarda gaýry serişdeler bilen aradan aýrylyp bilinmese we şunda zerurlygyň çäklerinden bialaç çykylmagyna ýol berilmedik bolsa, şonuň ýaly hereket administratiw hukuk bozulmasy bolmaýar.
2. Bialaç zerurlygyň çäklerinden çykylmagy diýlip, salynýan howpuň we howpuň aradan aýrylan ýagdaýyna, onuň häsiýetine we derejesine açyk laýyk gelmeýän zyýan ýetirilmegi, haçanda öňi alynýana garanda, şu Kodeks bilen goralýan bähbitlere has köp zyýan ýetirilende hasap edilýär. Şeýle çäkden çykylmagy diňe bilkastlaýyn zyýan ýetirilen halatynda jogapkärçilige eltýär.
34-nji madda. Zerur goranyş
1. Şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan hereketleri eden hem bolsa, ýöne olar zerur goranyş ýagdaýynda hereket eden adam tarapyndan, ýagny döwlet ýa-da jemgyýetçilik bähbitlerini, adamlaryň janyny, saglygyny, hukuklaryny, azatlyklaryny we kanuny bähbitlerini, eýeçiligi, dolandyryş tertibini kanuna garşy gelýän kast etmeden goramak üçin kast edýäne zyýan ýetirmek arkaly edilen bolsa, şunda zerur goranyşyň çäklerinden çykylmagyna ýol berilmedik bolsa, onda ol administratiw jogapkärçilige degişli däldir.
2. Zerur goranyşyň çäklerinden çykylmagy diýlip, kast edilmegiň häsiýetine we howplulyk derejesine goranmagyň açyk laýyk gelmezligi, onuň netijesinde kast edýäne ýagdaýyň talap etmeýän çendenaşa aç-açan zyýanyň ýetirilmegi hasap edilýär. Şeýle çäkden çykmak diňe bilkastlaýyn zyýan ýetirilen halatynda administratiw jogapkärçilige eltýär.
35-nji madda. Akyly ýerinde dällik
Kanuna garşy gelýän hereketi ýa-da hereketsizligi edýän wagtynda akyly ýerinde däl ýagdaýda bolan, ýagny öz hereketleriniň (hereketsizliginiň) häsiýetine we ähmiýetine, olaryň jemgyýetçilik taýdan howpludygyna akyl ýetirip bilmedik ýa-da psihiki taýdan kesellemegi, psihiki bozulmagyň wagtlaýyn keselliligi, akyly kemligi ýa-da başga hili kesellilik ýagdaýy netijesinde şolara erk edip bilmedik adam administratiw jogapkärçilige degişli däldir.
(2021-nji ýylyň 18-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 4, 147-nji madda).
36-njy madda. Esaslandyrylan töwekgelçilik
1. Jemgyýetçilik peýdaly maksada ýetmek üçin esaslandyrylan töwekgelçilikde şu Kodeks bilen goralyp saklanylýan bähbitlere zyýan ýetirilmegi administratiw hukuk bozulmasy bolmaýar.
2. Eger goýlan maksada töwekgelçilik bilen baglanyşyksyz hereketler bilen ýetilip bolmasa we töwekgelçilige ýol beren adam şu Kodeks bilen goralyp saklanylýan bähbitlere ýetirilen zyýanyň öňüni almak üçin ýeterlik zerur çäreleri gören bolsa, töwekgelçilik esaslandyrylan diýlip hasap edilýär.
3. Eger töwekgelçilik adamlaryň janyna ýa-da saglygyna howp salmak, ekologik heläkçiligi ýa-da jemgyýetçilik betbagtçylygy ýa-da başga agyr netijeler bilen görnetin utgaşdyrylan bolsa, töwekgelçilik esaslandyrylan diýlip hasap edilmeýär.
37-nji madda. Fiziki ýa-da psihiki taýdan mejbur etmek
1. Fiziki ýa-da psihiki taýdan mejbur etmek netijesinde, eger adam şeýle mejbur etmegiň netijesinde öz hereketine (hereketsizligine) erk edip bilmese, şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan hereketiň (hereketsizligiň) edilmegi administratiw hukuk bozulmasy bolmaýar.
2. Başga halatlarda fiziki ýa-da psihiki taýdan mejbur etmek netijesinde şu Kodeks bilen goralyp saklanylýan bähbitlere zyýan ýetirilendigi üçin jogapkärçilik baradaky mesele şu Kodeksiň düzgünlerini hasaba almak bilen çözülýär.
38-nji madda. Buýrugy ýerine ýetirmek
1. Bellenilen tertipde we degişli görnüşi berjaý etmek bilen berlen hem-de özi üçin hökmany bolan buýrugy ýa-da başga görkezmäni ýerine ýetirip, şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan hereketi (hereketsizligi) amala aşyran adam tarapyndan edilen administratiw hukuk bozulma üçin jogapkärçiligi şeýle buýrugy ýa-da görkezmäni beren adam çekýär.
2. Görnetin bikanun buýrugy ýa-da başga görkezmäni ýerine ýetirmek bilen bilkastlaýyn administratiw hukuk bozulmany eden adam umumy esaslarda administratiw jogapkärçiligine degişlidir. Görnetin bikanun buýrugy ýa-da başga görkezmäni ýerine ýetirmezlik administratiw jogapkärçiligini aradan aýyrýar.
39-njy madda. Onçakly uly bolmadyk administratiw hukuk bozulmasy üçin administratiw temmisini ulanmak ýa-da administratiw jogapkärçiliginden boşatmak
Işe seretmäge ygtyýarly edara onçakly uly bolmadyk administratiw hukuk bozulmany eden şahs babatda şu Kodeksde göz öňünde tutulan administratiw temmisini ol temminiň has ýeňil görnüşi bilen çalşyryp ýa-da bu şahsy administratiw jogapkärçiliginden boşadyp we dilden duýduryş bermek bilen çäklenip biler.
Bellik
Şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan administratiw hukuk bozulmanyň alamatlary bolan, ýöne häsiýeti, ýetirilen zyýanyň möçberi we netijesiniň agyrlyk derejesi boýunça kanun tarapyndan goralýan bähbitlere düýpli täsir ýetirmeýän hereket (hereketsizlik) «onçakly uly bolmadyk administratiw hukuk bozulma» diýlip hasap edilýär.
5-nji bap. ADMINISTRATIW TEMMISI
40-njy madda. Administratiw temmisiniň maksatlary
1. Administratiw temmisi jogapkärçilik çäresi bolup, ol administratiw hukuk bozulmany eden şahsy kanunlary berjaý etmek ruhunda terbiýelemek, şeýle hem hukuk bozujynyň hem özi, hem beýleki şahslar tarapyndan täze hukuk bozulmalarynyň edilmeginiň öňüni almak maksady bilen ulanylýar.
2. Administratiw hukuk bozulmany eden fiziki şahsa ulanylýan administratiw temmisi fiziki ejir çekdirmegi ýa-da onuň adam mertebesini kemsitmegi, şeýle hem ýuridik şahsyň iş abraýyna şikes ýetirmegi maksat edinip bilmez.
41-nji madda. Administratiw temmisiniň görnüşleri
1. Administratiw hukuk bozulmalarynyň edilendigi üçin administratiw temmisiniň şu görnüşleri berlip bilner:
1) duýduryş;
2) administratiw jerime;
3) jemgyýetçilik işleri;
4) administratiw hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan närseleri tölegli almak;
5) administratiw hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan närseleri muzdsuz almak;
6) fiziki şahsa berlen ýörite hukugy çäklendirmek;
7) daşary ýurt raýatlaryny we raýatlygy bolmadyk adamlary administratiw taýdan Türkmenistanyň çäginden çykarmak, şeýle hem olaryň Türkmenistana gelmegini wagtlaýyn çäklendirmek;
8) administratiw taýdan tussag etmek;
9) administratiw taýdan işi togtatmak.
2. Ýuridik şahs babatda administratiw temmisiniň şu maddanyň birinji böleginiň 1–2-nji, 4-5-nji we 9-njy bentlerinde göz öňünde tutulan görnüşleri ulanylyp bilner.
(2014-nji ýylyň 20-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 4, 162-nji madda).
42-nji madda. Administratiw temmisiniň esasy we goşmaça görnüşleri
1. Duýduryş, administratiw jerime, jemgyýetçilik işleri, administratiw taýdan tussag etmek we administratiw taýdan işi togtatmak administratiw temmisiniň diňe esasy görnüşleri hökmünde ulanylýar.
2. Administratiw hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan närseleri tölegli almak, administratiw hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan närseleri muzdsuz almak, fiziki şahsa berlen ýörite hukugy çäklendirmek, daşary ýurt raýatlaryny we raýatlygy bolmadyk adamlary administratiw taýdan Türkmenistanyň çäginden çykarmak, şeýle hem olaryň Türkmenistana gelmegini wagtlaýyn çäklendirmek administratiw temmisiniň hem esasy, hem goşmaça görnüşleri hökmünde ulanylyp bilner.
3. Bir administratiw hukuk bozulma üçin administratiw temmisiniň esasy ýa-da esasy we goşmaça görnüşleri ulanylyp bilner.
(2014-nji ýylyň 20-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 4, 162-nji madda).
43-nji madda. Duýduryş
Duýduryş administratiw temmisiniň görnüşi hökmünde fiziki ýa-da ýuridik şahslara bikanun hereketleriň ýol berilmesizligini resmi taýdan ýatlatmak çäresi bolup durýar. Duýduryş ýazmaça görnüşde berilýär, edilen administratiw hukuk bozulma onçakly uly bolmasa, şeýle hem şu Kodeksde göz öňünde tutulan halatlarda ol dilden hem berlip bilner.
44-nji madda. Administratiw jerime
1. Administratiw jerime (mundan beýläk – jerime) şu Kodeksde göz öňünde tutulan halatlarda işe seretmäge ygtyýarly edara tarapyndan berilýän we günäkär fiziki ýa-da ýuridik şahsa Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň haýryna mejbury tertipde töletdirilýän pul görnüşindäki administratiw temmisidir.
2. Jerimäniň möçberi Türkmenistanyň Ministrler Kabineti tarapyndan bellenýän binýatlyk mukdardan ugur alnyp kesgitlenilýär.
3. Jerimäniň iň pes möçberi şu maddanyň ikinji böleginde görkezilen binýatlyk mukdaryň 0,02 böleginden az bolup bilmez.
4. Jerimäniň aňryçäk ýokary möçberi administratiw hukuk bozulmalarynyň aýry-aýry görnüşleri üçin şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan möçberden köp bolup bilmez.
5. Jerimäni tölemekden boýun gaçyrmagyň alamatlary bolmazdan ony tutup almak mümkin bolmadyk halatynda kazyýet jerimäni tutup almak hakynda karary ýerine ýetirmek üstüne ýüklenen edaranyň teklipnamasy boýunça jerimäni şu Kodeksiň 441-nji maddasyna laýyklykda jemgyýetçilik işleri bilen çalşyrýar.
(2014-nji ýylyň 20-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 4, 162-nji madda).
441-nji madda. Jemgyýetçilik işleri
1. Jemgyýetçilik işleri bu Türkmenistanyň zähmet kanunçylygynyň talaplaryny berjaý etmek bilen görnüşi Türkmenistanyň kadalaşdyryjy hukuk namalary arkaly kesgitlenýän mugt zähmeti jemgyýetiň peýdasyna administratiw temmisiniň bu görnüşine sezewar edilen adamyň ýerine ýetirmeginden ybaratdyr.
2. Jemgyýetçilik işleri administratiw temmisi hökmünde kazyýet tarapyndan berilýär.
3. Jemgyýetçilik işleri on iki sagatdan ýetmiş iki sagada çenli möhlete bellenýär. Eger administratiw hukuk bozulmasyny eden adam okaýan ýa-da işleýän bolsa, onda jemgyýetçilik işleri onuň okuwdan we işden boş wagtlary günde dört sagatdan köp bolmadyk möhlete ýerine ýetirilýär. Okamaýan we işlemeýän adamlaryň razylygy bilen olar tarapyndan jemgyýetçilik işleri günde dört sagatdan köp, ýöne sekiz sagatdan artyk bolmadyk möhlete ýerine ýetirilip bilner.
4. Jemgyýetçilik işleri şulara bellenip bilinmez:
1) kämillik ýaşyna ýetmediklere;
2) göwreli aýallara;
3) çaga seretmek boýunça rugsatda bolan adamlara;
4) I we II topar maýyplygy bolan adamlara;
5) pensionerlere;
6) harby gullukçylara;
7) daşary ýurt raýatlaryna, raýatlygy bolmadyk adamlara (muňa Türkmenistanda hemişelik ýaşaýan raýatlygy bolmadyk adamlar girmeýär).
5. Jemgyýetçilik işleri ýerine ýetirilýän döwürde şu maddanyň dördünji böleginde göz öňünde tutulan ýagdaýlar ýüze çykan halatynda kazyýet jemgyýetçilik işleri görnüşinde administratiw temmisini bermek hakynda karary ýerine ýetirmek üstüne ýüklenen edaranyň teklipnamasy boýunça adamy bu temmini mundan beýläk ýerine ýetirmekden boşadýar.
Kodekse 441 maddasy 2014-nji ýylyň 20-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan - Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 4, 162-nji madda.
45-nji madda. Administratiw hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan närseleri tölegli almak
1. Administratiw hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan närseleriň tölegli alynmagy (mundan beýläk – tölegli almak) görkezilen närseleri mejbury almakdan we soňra ony ýerlemek boýunça çykdajylary aýryp, alnan pullary öňki eýesine bermek bilen görkezilen närseleri ýerlemekden ybaratdyr.
2. Tölegli almak administratiw temmisi hökmünde kazyýet tarapyndan berilýär.
3. Aw tüpeňiniň, onuň ok-därileriniň, rugsat edilýän aw we balyk tutujy gurallaryň hem-de gaýry närseleriň tölegli alynmagy awçylyk we balyk tutmak ýaşaýşynyň ýeke-täk kanuny çeşmesi bolan adamlar babatda ulanylyp bilinmez.
4. Tölegli almagy ulanmak tertibi we tölegli alynmaga degişli närseleriň sanawy şu Kodeks we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalary bilen kesgitlenilýär.
46-njy madda. Administratiw hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan närseleri muzdsuz almak
1. Administratiw hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan we administratiw hukuk bozulmany eden şahsyň kanun tarapyndan gadagan edilen usul bilen edinen hem-de onuň eýeçiliginde duran närseleriň muzdsuz alynmagy (mundan beýläk – muzdsuz almak) bu närseleri şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan halatlarda mejbury, öwezini dolmazdan döwletiň eýeçiligine geçirmekden ybaratdyr.
2. Muzdsuz almak administratiw temmisi hökmünde kazyýet tarapyndan berilýär.
3. Aw tüpeňiniň, onuň ok-därileriniň, rugsat edilýän aw we balyk tutujy gurallaryň hem-de gaýry närseleriň muzdsuz alynmagy awçylyk we balyk tutmak ýaşaýşynyň ýeke-täk kanuny çeşmesi bolan adamlar babatda ulanylyp bilinmez.
4. Muzdsuz almagy ulanmak tertibi şu Kodeks we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalary bilen kesgitlenilýär.
47-nji madda. Fiziki şahsa berlen ýörite hukugy çäklendirmek
1. Fiziki şahsa berlen ýörite hukugyň çäklendirilmegi bir aýdan iki ýyla çenli bolan möhlete bu hukukdan peýdalanmak tertibiniň şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan gödek ýa-da yzygiderli bozulandygy üçin ulanylýar.
2. Fiziki şahsa berlen ýörite hukugy çäklendirmek administratiw temmisi hökmünde kazyýet tarapyndan berilýär.
3. Ulag serişdelerini dolandyrmaga bolan hukugy çäklendirmek bu serişdelerden maýyplygy bilen baglanyşykly peýdalanýan adamlara ulanylyp bilinmez, ýöne ulagy serhoş ýagdaýda dolandyrmak halatlary muňa girmeýär.
Fiziki şahsa berlen ulag serişdelerini dolandyrmaga bolan hukuk ulag serişdesini serhoş ýagdaýda dolandyrmak bilen bagly çäklendirilen halatynda nazaryýet synagyndan gaýtadan geçmek bellenilýär.
4. Awçylyga we balyk tutmaga berlen hukuklaryň çäklendirilmegi olar ýaşaýşynyň ýeke-täk çeşmesi bolan adamlar babatda ulanylyp bilinmez.
5. Fiziki şahsa berlen ýörite hukugyň çäklendirilmegi jemgyýetçilik işlerine goşmaça temmi hökmünde bellenip bilinmez.
(2014-nji ýylyň 20-nji dekabryndaky we 2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 4, 162-nji madda; 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
48-nji madda. Administratiw taýdan Türkmenistanyň çäginden çykarmak, şeýle hem Türkmenistana gelmegi wagtlaýyn çäklendirmek
1. Daşary ýurt raýatlaryny we raýatlygy bolmadyk adamlary administratiw taýdan Türkmenistanyň çäginden çykarmak, şeýle hem olaryň Türkmenistana gelmegini wagtlaýyn çäklendirmek administratiw temmi çäresi hökmünde şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan halatlarda berilýär we şunda olaryň Türkmenistana gelmegini wagtlaýyn çäklendirmek möhleti bäş ýyldan artyk bolup bilmez.
2. Administratiw taýdan Türkmenistanyň çäginden çykarmagyň, şeýle hem Türkmenistana gelmegi wagtlaýyn çäklendirmek möhletleri iş boýunça önümçiligiň tamamlanan ýa-da Türkmenistanda bolmagyň kesgitlenilen möhletiniň gysgaldylan pursadyndan hasaplanylýar.
3. Daşary ýurt raýatlary we raýatlygy bolmadyk adamlar babatda Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan olaryň Türkmenistanda bolmagynyň kesgitlenen möhletini gysgaltmak we beýleki çäreler ulanylyp bilner.
Bellik
Türkmenistanyň milli howpsuzlygynyň ýa-da jemgyýetçilik tertibiniň bähbitleriniň goralmagy bilen baglanyşykly halatlardan başga ýagdaýlarda, Türkmenistanda hemişelik ýaşaýan we şahsyýetini tassyklaýan resminamasy bolan raýatlygy bolmadyk adam babatda administratiw taýdan Türkmenistanyň çäginden çykarmak görnüşindäki administratiw temmisi ulanylyp bilinmez.
49-njy madda. Administratiw taýdan tussag etmek
1. Administratiw taýdan tussag etmek aýratyn halatlarda administratiw hukuk bozulmalarynyň aýry-aýry görnüşleri üçin diňe işiň ýagdaýlary we hukuk bozujynyň şahsyýeti hasaba alnyp, administratiw temmisiniň beýleki görnüşleriniň ulanylmagy ýeterlik däl diýlip bilnen halatynda on bäş gije-gündize çenli möhlete, adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde bolsa – otuz gije-gündize çenli möhlete ulanylyp bilner.
2. Administratiw taýdan tussag etmek şu Kodeksde bellenilen halatlarda we tertipde kazyýet, adatdan daşary ýagdaý düzgüni şertlerinde bolsa – adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çägiň komendanty ýa-da içeri işler edarasynyň müdiri ýa-da onuň orunbasary tarapyndan berilýär.
3. Administratiw taýdan tussag etmek göwreli aýallar, on dört ýaşa çenli çagasy (on sekiz ýaşyna ýetmedik maýyplygy bolan çagasy) bolan aýallar, on dört ýaşa çenli çagasyny (on sekiz ýaşyna ýetmedik maýyplygy bolan çagasyny) terbiýeleýän ýalňyz erkek adamlar, kämillik ýaşyna ýetmedik adamlar, I ýa-da II topar maýyplygy bolan adamlar, şeýle hem ýaşy boýunça pensiýa ýa-da durmuş kömek puluna hukugy bolan adamlar babatda ulanylyp bilinmez.
4. Administratiw taýdan tutup saklanylan möhlet administratiw taýdan tussag etmek möhletine goşulýar.
(2020-nji ýylyň 22-nji awgustyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2020 ý., № 3, 37-nji madda).
50-nji madda. Administratiw taýdan işi togtatmak
1. Administratiw taýdan işi togtatmak ýuridik şahs döretmezden telekeçilik işini amala aşyrýan fiziki şahslaryň, ýuridik şahslaryň, olaryň şahamçalarynyň, wekillikleriniň, düzüm bölümleriniň, önümçilik bölümleriniň hereket etmegini, şeýle hem enjamlarynyň, obýektleriniň, binalarynyň ýa-da desgalarynyň ulanylmagyny, işiň aýry-aýry görnüşleriniň amala aşyrylmagyny, hyzmatlaryň edilmegini alty aýdan köp bolmadyk möhlete bes etmekden ybaratdyr.
2. Administratiw taýdan işi togtatmak adamlaryň janyna we saglygyna howp salnan, epidemiýalar, epizootiýalar dörän, karantin astyndaky obýektlere karantin zyýan berijileri ýokuşan, radiasiýa, himiýa heläkçiligi ýa-da beýleki adatdan daşary ýagdaýlar bolan, daşky gurşawyň ýagdaýyna ýa-da hiline düýpli zyýan ýetirilen halatlarynda, şeýle hem administratiw hukuk bozulmasy neşe serişdeleriniň, psihotrop maddalaryň we olaryň prekursorlarynyň dolanyşygy, jemgyýetçilik tertibi we howpsuzlygy, jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunlaşdyrylmagyna, terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine we köpçülikleýin gyryş ýaragynyň ýaýradylmagynyň maliýeleşdirilmegine garşy hereket edilmegi çygyrlarynda edilen halatlarynda, şonuň ýaly-da bir ýylyň dowamynda Türkmenistanyň kanunçylygy birnäçe gezek ýa-da gödek bozulyp, işler amala aşyrylanda ulanylýar.
3. Administratiw taýdan işi togtatmak diňe şu Kodeksiň Aýratyn böleginde göz öňünde tutulan halatlarda, eger administratiw temmisiniň onçakly berk bolmadyk görnüşi onuň maksadyny üpjün edip bilmejek bolsa, kazyýet tarapyndan berilýär.
4. Administratiw taýdan işi togtatmak üçin esas bolan hukuk bozulmalar düzedilende işi dikeltmek ýuridik şahsy döretmezden telekeçilik işini amala aşyrýan fiziki şahsyň ýa-da ýuridik şahsyň haýyşnamasy esasynda kazyýet tarapyndan möhletinden öň amala aşyrylyp bilner.
(2014-nji ýylyň 1-nji martyndaky we 2021-nji ýylyň 5-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunlaryynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 1, 45–nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2-3, 49-njy madda).
6-njy bap. ADMINISTRATIW TEMMISINI BERMEK
51-nji madda. Administratiw temmisini bermegiň umumy düzgünleri
1. Administratiw hukuk bozulma üçin administratiw temmisi şu Kodekse laýyklykda berilýär.
2. Fiziki şahsa administratiw temmisi berlende edilen hukuk bozulmanyň häsiýeti, hukuk bozujynyň şahsyýeti, onuň günäsiniň derejesi, emläk ýagdaýy, şeýle hem jogapkärçiligi ýeňilleşdirýän we agyrlaşdyrýan ýagdaýlar hasaba alynýar.
3. Ýuridik şahsa administratiw temmisi berlende edilen hukuk bozulmanyň häsiýeti, ýuridik şahsyň emläk we maliýe ýagdaýy, şeýle hem jogapkärçiligi ýeňilleşdirýän we agyrlaşdyrýan ýagdaýlar hasaba alynýar.
4. Eger administratiw hukuk bozulma umumy we ýörite kadada göz öňünde tutulan bolsa, administratiw jogapkärçiligi ýörite kada boýunça düşýär.
5. Administratiw jogapkärçilige çekilmegi ýüze çykarylan hukuk bozulmany düzetmek we ýetirilen zyýanyň öwezini dolmak borçlaryndan boşatmaýar.
52-nji madda. Administratiw hukuk bozulma üçin jogapkärçiligi ýeňilleşdirýän ýagdaýlar
1. Şular administratiw hukuk bozulma üçin jogapkärçiligi ýeňilleşdirýän ýagdaýlar diýlip hasap edilýär:
1) administratiw hukuk bozulmany eden adamyň ak ýürekden ökünmegi;
2) administratiw hukuk bozulmany eden şahs tarapyndan hukuk bozulmanyň zyýanly netijeleriniň öňüniň alynmagy, zyýanyň öweziniň meýletin dolunmagy ýa-da ýetirilen zeleliň düzedilmegi;
3) hukuk bozulmanyň güýçli ruhy taýdan tolgunmagyň täsiri astynda ýa-da agyr şahsy ýa-da maşgala ýagdaýlarynyň gabat gelmeginde edilmegi;
4) hukuk bozulmanyň kämillik ýaşyna ýetmedik ýa-da maýyplygy bolan adam tarapyndan edilmegi;
5) hukuk bozulmanyň göwreli aýal ýa-da üç ýaşa ýetmedik çagasy (on alty ýaşa çenli maýyplygy bolan çagasy) bolan aýal tarapyndan edilmegi.
2. Şu maddanyň birinji böleginde görkezilmedik başga ýagdaýlar hem jogapkärçiligi ýeňilleşdirýän ýagdaýlar diýlip hasap edilip bilner.
53-nji madda. Administratiw hukuk bozulma üçin jogapkärçiligi agyrlaşdyrýan ýagdaýlar
Şular administratiw hukuk bozulma üçin jogapkärçiligi agyrlaşdyrýan ýagdaýlar diýlip hasap edilýär:
1) bes etmek hakynda edilýän talaba garamazdan kanuna garşy gelýän hereketleriň dowam etdirilmegi;
2) administratiw temmisi ozal berlen şahsyň şol administratiw hukuk bozulmany bir ýylyň dowamynda gaýtadan etmegi;
3) bilkastlaýyn edilen jenaýat üçin iş kesilenlik aýyby aýrylmadyk ýa-da öz-özünden aýrylmadyk adam tarapyndan administratiw hukuk bozulmanyň bilkastlaýyn edilmegi;
4) administratiw hukuk bozulmanyň edilmegine kämillik ýaşyna ýetmedik, psihiki taýdan bozulma keseli bolan adamlaryň çekilmegi;
5) administratiw hukuk bozulmanyň adamlaryň topary tarapyndan edilmegi;
6) administratiw hukuk bozulmanyň tebigy betbagtçylyk şertlerinde ýa-da beýleki adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde edilmegi;
7) administratiw hukuk bozulmanyň alkogolly, neşe ýa-da seri dumanladyjy beýleki maddalary ulanmak netijesinde dörän serhoş ýagdaýda edilmegi;
8) administratiw hukuk bozulmanyň milli, jynsy ýa-da dini ýigrenç ýa-da duşmançylyk bahanasy, beýleki adamlaryň kanuny hereketleri üçin ar almak sebäpleri boýunça, şeýle hem başga bir hukuk bozulmany ýaşyrmak ýa-da onuň edilmegini ýeňilleşdirmek maksady bilen edilmegi;
9) administratiw hukuk bozulmanyň adamyň öz gulluk ýa-da jemgyýetçilik borjuny ýerine ýetirmegi bilen baglanyşyklylykda şol adam ýa-da onuň ýakyn garyndaşlary babatynda edilmegi;
10) administratiw hukuk bozulmanyň göwrelidigi günäkäre görnetin mälim bolan aýal babatynda, şeýle hem ýedi ýaşa çenli çaga, başga goragsyz ýa-da biçäre ýagdaýda galan adamlar ýa-da günäkäre garaşly bolan adam babatynda edilmegi.
54-nji madda. Birnäçe administratiw hukuk bozulmalary edilende administratiw temmisini bermek
1. Administratiw hukuk bozulmalarynyň ikisi ýa-da şondan hem köpüsi bir şahs tarapyndan edilende administratiw temmisi her bir hukuk bozulma üçin aýratynlykda berilýär.
2. Eger şahs administratiw hukuk bozulmalarynyň birnäçesini eden bolsa we ol administratiw hukuk bozulmalary barada işlere bir wagtda şol bir ygtyýarly edara tarapyndan seredilýän bolsa, administratiw temmisi has düýpli bozulma üçin bellenilen sanksiýanyň çäklerinde berilýär. Şeýle halatda administratiw temmisiniň esasy görnüşine edilen hukuk bozulmalarynyň islendigi üçin jogapkärçilik hakynda maddalarda göz öňünde tutulan administratiw temmisiniň goşmaça görnüşleriniň biri goşulyp bilner.
55-nji madda. Administratiw temmisiniň möhletini hasaplamak
Administratiw taýdan tussag etmek möhleti gije-gündizde, Türkmenistana gelmegi wagtlaýyn çäklendirmek, ýörite hukugy çäklendirmek we administratiw taýdan işi togtatmak – ýyllarda, aýlarda we günlerde, jemgyýetçilik işleri bolsa sagatlarda hasaplanylýar.
(2014-nji ýylyň 20-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 4, 162-nji madda).
56-njy madda. Administratiw jogapkärçilige çekmek möhletleri
1. Administratiw temmisi administratiw hukuk bozulmanyň edilen gününden iki aýdan gijä galman berlip bilner.
2. Dowam edýän administratiw hukuk bozulma üçin administratiw temmisi onuň ýüze çykarylan gününden iki aýdan gijä galman berlip bilner.
3. Şu Kodeksde göz öňünde tutulan halatlarda administratiw derňew hereketleri geçirilende, şonuň ýaly-da jenaýat işini gozgamakdan ýüz dönderilen ýa-da jenaýat işi boýunça önümçilik bes edilen halatynda, ýöne hukuk bozujynyň hereketinde administratiw hukuk bozulmanyň alamatlary bar bolsa, administratiw temmisi administratiw derňew hereketleri tamamlanandan soň administratiw hukuk bozulma hakynda teswirnama düzülen ýa-da jenaýat işini gozgamakdan ýüz döndermek ýa-da ol boýunça önümçiligi bes etmek hakynda karar kabul edilen gününden bir aýdan gijä galman berlip bilner.
57-nji madda. Şahsy administratiw jogapkärçilige çekilmedik diýlip hasap etmek möhleti
1. Administratiw temmisi berilmegine sezewar edilen şahs onuň ýerine ýetirilmeginiň tamamlanýan gününden soň bir ýylyň dowamynda administratiw hukuk bozulmany täzeden etmedik bolsa, onda ol şahs administratiw jogapkärçilige çekilmedik hasap edilýär.
2. Administratiw temmisi berilmegine sezewar edilen on alty ýaşdan on sekiz ýaşa çenli bolan kämillik ýaşyna ýetmedik adam, onuň ýerine ýetirilmeginiň tamamlanýan gününden soň, alty aýyň dowamynda administratiw hukuk bozulmany täzeden etmedik bolsa, onda ol administratiw jogapkärçilige çekilmedik hasap edilýär.
(2021-nji ýylyň 18-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 4, 147-nji madda).
58-nji madda. Ýetirilen zyýanyň öwezini dolmak
Administratiw hukuk bozulmanyň edilmegi netijesinde ýetirilen maddy we ahlak zyýanyň öwezini dolmak şu Kodeksde we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda bellenilen tertipde amala aşyrylýar.
II BÖLÜM
AýRATYN BöLEK
7-nji bap. RAÝATLARYŇ SYÝASY HUKUKLARYNA KAST EDÝÄN ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY
59-njy madda. Raýatlaryň deň hukuklylygynyň bozulmagy
Milleti, teniniň reňki, jynsy, gelip çykyşy, emläk hem wezipe ýagdaýy, ýaşaýan ýeri, dili, dine garaýşy, syýasy ygtykady, haýsy partiýa degişlidigi ýa-da hiç partiýa degişli däldigi bilen baglylykda adamyň we raýatyň hukuklarynyň hem azatlyklarynyň göni ýa-da gytaklaýyn bozulmagy ýa-da çäklendirilmegi -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
60-njy madda. Raýatlaryň ynam-ygtykatyna erkin eýermäge we olary erkin beýan etmäge bolan hukuklarynyň bozulmagy
1. Raýatlaryň ynam-ygtykatyna erkin eýermäge we olary erkin beýan etmäge, maglumatlary almaga bolan hukuklarynyň bozulmagy ýa-da olaryň amala aşyrylmagyna päsgel berilmegi, şeýle hem şunuň bilen baglylykda raýatlaryň hukuklarynyň we azatlyklarynyň göni ýa-da gytaklaýyn çäklendirilmegi ýa-da olara haýsydyr bir ýeňillikleriň we artykmaçlyklaryň berilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Raýatlaryň syýasy partiýalara we gaýry jemgyýetçilik birleşiklerine birleşmegine, olaryň işine erkin gatnaşmagyna päsgel berilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine, wezipeli adamlara – bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Syýasy partiýalary we gaýry jemgyýetçilik birleşiklerini döretmek tertibiniň bozulmagy ýa-da olaryň işine bikanun gatyşylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine, wezipeli adamlara – bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
61-nji madda. Raýatlaryň ýa-da wezipeli adamlaryň öz kanuny hukuklaryny we borçlaryny amala aşyrmagyna bilkastlaýyn päsgel berilmegi
1. Raýatlaryň ýa-da wezipeli adamlaryň öz kanuny hukuklaryny we borçlaryny amala aşyrmagyna bilkastlaýyn päsgel berilmegi -
binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde edilmegi -
binýatlyk mukdaryň sekizisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da otuz gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
62-nji madda. Raýatlaryň deňhukuklylygyna kast edilmegi
Adamyň we raýatyň hukuklarynyň hem azatlyklarynyň göni ýa-da gytaklaýyn bozulmagy ýa-da çäklendirilmegi, şonuň ýaly-da konstitusion gurluşy zorluk bilen üýtgetmegi maksat edinýän, özleriniň alyp barýan işinde zorlugy ulanmaga ýol berýän, raýatlaryň konstitusion hukuklaryna we azatlyklaryna garşy çykyş edýän, urşy, teniniň reňki boýunça, milli, dini duşmançylygy wagyz edýän, halkyň saglygyna we ahlak sypatlaryna kast edýän syýasy partiýalary we beýleki jemgyýetçilik birleşiklerini, şeýle hem milli ýa-da dini alamatlar boýunça syýasy partiýalary döretmek ugrunda hereket edilmegi ýa-da olaryň işine gatnaşylmagy -
binýatlyk mukdaryň ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
(2015-nji ýylyň 18-nji awgustyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 3, 104-nji madda).
63-nji madda. Ýygnaklary, ýygnanyşyklary we ýörişleri guramak hem-de geçirmek tertibiniň bozulmagy
1. Ýygnaklary, ýygnanyşyklary, ýörişleri we beýleki köpçülikleýin çäreleri geçirmegiň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulmagy, şonuň ýaly-da olaryň guraýjylary we gatnaşyjylary tarapyndan ýygnaklary, ýygnanyşyklary, ýörişleri we beýleki köpçülikleýin çäreleri guramagyň we geçirmegiň bellenilen tertibiniň bozulyp, şeýle çäreleriň guralmagy we geçirilmegi barada açyk çagyryşlaryň edilmegi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň dördüsine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi ýa-da ol hukuk bozulmalarynyň emläk taýdan zyýan ýetirilmegine getirmegi -
binýatlyk mukdaryň sekizisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
3. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde ýa-da töleg üçin edilmegi ýa-da olara gatnaşylandygy üçin töleg bilen utgaşdyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
4. Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde guralan ýygnaklary, ýygnanyşyklary, ýörişleri we beýleki köpçülikleýin çäreleri geçirmäge päsgel berilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
64-nji madda. Adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde iş taşlaýyşlaryň, ýygnaklaryň, ýygnanyşyklaryň, ýörişleriň we beýleki köpçülikleýin çäreleriň bikanun geçirilmegi
Gadagan diýlip bellenilendigine garamazdan, adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde iş taşlaýyşlaryň, ýygnaklaryň, ýygnanyşyklaryň we ýörişleriň, şeýle hem tomaşa, sport çäreleriniň we beýleki köpçülikleýin çäreleriň geçirilmegi -
binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
65-nji madda. Jemgyýetçilik birleşiginiň işini guramak tertibiniň bozulmagy
1. Jemgyýetçilik birleşigini döwlet belligine aldyrmakdan boýun gaçyrylmagy, şeýle hem Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ýatyrylan jemgyýetçilik birleşiginiň, şonuň ýaly-da işi bes edilen ýa-da işlemegi gadagan edilen jemgyýetçilik birleşiginiň işine ýolbaşçylyk edilmegi ýa-da onuň işine gatnaşylmagy -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ýatyrylan jemgyýetçilik birleşikleri, şonuň ýaly-da işi bes edilen ýa-da işlemegi gadagan edilen jemgyýetçilik birleşikleri barada bulara salgylanmazdan maglumatlary ýaýratmak tertibiniň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Döwlet belligine alynmadyk jemgyýetçilik birleşiginiň, şonuň ýaly-da Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ýatyrylan ýa-da işi bes edilen ýa-da işlemegi gadagan edilen jemgyýetçilik birleşiginiň maliýeleşdirilmegi -
maliýe serişdelerini muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Jemgyýetçilik birleşigi, şol sanda döwlet belligine alynmadyk jemgyýetçilik birleşigi ýa-da olaryň agzalary ýa-da gatnaşyjylary tarapyndan daşary ýurt döwletleriniň fiziki we ýuridik şahslaryndan maliýe, maddy we beýleki kömegi bellige almagyň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulyp, şeýle kömegiň alynmagy -
maliýe, maddy we beýleki serişdeleri muzdsuz alyp, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – binýatlyk mukdaryň ellisinden ýüzüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
5. Jemgyýetçilik birleşiginiň tertipnamasynda göz öňünde tutulmadyk işleriň amala aşyrylmagy, şonuň ýaly-da gadagan edilen hereketleriň edilmegi ýa-da gadagan edilen jemgyýetçilik birleşiginiň hereket etmegi ýa-da onuň adyndan haýsydyr bir hereketiň amala aşyrylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine, wezipeli adamlara – binýatlyk mukdaryň bäşisine, ýuridik şahslara – binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ýuridik şahslaryň alty aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
66-njy madda. Saýlaw hukugynyň amala aşyrylmagyna päsgel berilmegi
1. Raýatlaryň saýlawçylaryň sanawlary bilen tanyşmaga bolan hukugynyň bozulmagy, şonuň ýaly-da Türkmenistanyň raýatynyň saýlamak we saýlanmak hukugynyň erkin amala aşyrylmagyna päsgel berilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden sekizisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň wezipe ýa-da gulluk ýagdaýynyň artykmaçlygyndan peýdalanylyp edilmegi -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
Bellik
Raýatlaryň saýlaw hukugy bilen baglanyşykly şu Kodeksde göz öňünde tutulan administratiw hukuk bozulmalarynyň kadalary raýatlaryň sala salşyklara gatnaşmak hukuklarynyň bozulmalaryna hem degişli edilýär.
67-nji madda. Saýlawlaryň öň ýanyndaky wagyz işlerini geçirmek kadalarynyň we möhletleriniň bozulmagy
1. Saýlawlaryň öň ýanyndaky wagyz işlerini geçirmegiň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen kadalarynyň we möhletleriniň bozulmagy, şol sanda saýlawlar güni wagyz işiniň alnyp barylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinden peýdalanylyp edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
68-nji madda. Wagyz metbugat materiallarynyň bilkastlaýyn ýok edilmegi, zyýan ýetirilmegi ýa-da dalaşgäriň saýlawçylar bilen duşuşmagyna päsgel berilmegi
Binalarda, desgalarda we beýleki obýektlerde olaryň eýesiniň ýa-da eýelik edýäniň razyçylygy bilen Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda asylyp goýlan ündewsuratlaryň we beýleki wagyz metbugat materiallarynyň bilkastlaýyn ýok edilmegi, zaýalanmagy ýa-da olara zyýan ýetirilmegi, şonuň ýaly-da dalaşgäriň saýlawçylar bilen duşuşmagyna päsgel berilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
69-njy madda. Dalaşgär hakynda ýalan maglumatlaryň ýaýradylmagy
Dalaşgär hakynda görnetin ýalan maglumatlaryň ýaýradylmagy ýa-da dalaşgäriň, onuň ýakyn garyndaşlarynyň we ynanylan adamlarynyň at-abraýyna we mertebesine şek ýetirýän beýleki hereketleriň amala aşyrylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
70-nji madda. Saýlawçylaryň, dalaşgärleriň, olaryň ynanylan adamlarynyň, saýlaw toparlarynyň agzalarynyň, synçylaryň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň hukuklarynyň bozulmagy
Saýlawçylaryň, dalaşgärleriň, olaryň ynanylan adamlarynyň, saýlaw toparlarynyň agzalarynyň, synçylaryň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň hukuklarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
71-nji madda. Raýatlaryň saýlaw hukuklarynyň bozulmagy
1. Saýlaw toparynyň agzasy ýa-da başga adam tarapyndan raýatlara başga adamlaryň ýerine ses bermäge mümkinçilik bermek maksady bilen saýlaw býulletenleriniň berilmegi ýa-da doldurylan saýlaw býulleteniniň berilmegi ýa-da olara birden artyk saýlaw býulletenini almaga mümkinçilik döredilmegi ýa-da saýlaw uçastoklarynda raýatlaryň saýlaw hukuklarynyň amala aşyrylmagyna başga päsgel berilmegi, şonuň ýaly-da saýlaw býulletenleriniň ses berilýän jaýdan bikanun çykarylmagy -
binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Saýlaw uçastoklaryna saýlaw býulletenleriniň Türkmenistanyň saýlaw hakynda kanunçylygynda bellenilen sanyndan artyk getirilmegi ýa-da saklanylmagy -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
72-nji madda. Saýlawlary maliýeleşdirmek we maliýe hasabatyny bermek tertibiniň bozulmagy
1. Saýlawlary maliýeleşdirmegiň, şol sanda saýlaw toparlaryna serişdeleri geçirmegiň, şeýle hem maliýe hasabatyny bermegiň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Dalaşgärler, syýasy partiýalar tarapyndan saýlawlara gatnaşmak bilen baglanyşykly gelen girdejiler we edilen çykdajylar barada maglumatlaryň berilmezligi ýa-da çap edilmezligi, şonuň ýaly-da ol maglumatlaryň maliýe hasabatynda ýaşyrylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
73-nji madda. Saýlaw toparlarynyň işine päsgel berilmegi ýa-da bikanun gatyşylmagy
1. Öz wezipelerini ýerine ýetirmekleri bilen baglanyşykly saýlaw toparlarynyň işine päsgel berilmegi, şonuň ýaly-da olaryň işine bikanun gatyşylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hereketleriň zorluk ulanmak ýa-da ony ulanmak haýbatyny atmak bilen edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
(2015-nji ýylyň 18-nji awgustyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 3, 104-nji madda).
74-nji madda. Ses bermegiň jemleri we saýlawlaryň netijeleri barada maglumatlaryň berilmezligi ýa-da çap edilmezligi
1. Ses bermegiň jemleri we saýlawlaryň netijeleri barada maglumatlaryň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde berilmezligi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ses bermegiň jemleri we saýlawlaryň netijeleri barada maglumatlaryň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde we möhletlerde çap edilmezligi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
8-nji bap. DINLERIŇ WE DINE UÝMAGYŇ ERKINLIGINE KAST EDÝÄN ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY
75-nji madda. Dine uýmagyň we dini guramalara birleşmegiň erkinligine bolan hukuklaryň bozulmagy
1. Raýatlaryň islän dinine uýmaga ýa-da hiç bir dine uýmazlyga, dine bolan garaýyşlary bilen baglanyşykly ynam-ygtykatlaryny beýan etmäge we ýaýratmaga, dini adatlary, däp-dessurlary berjaý etmäge gatnaşmaga we dini guramalara birleşmäge bolan hukuklarynyň bozulmagy, şonuň ýaly-da dini duýgularyň kemsidilmegi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Maddy gyzyklandyrmalar, psihiki täsir etmeler, aldaw ýollary we beýleki bikanun usullar arkaly raýatlaryň dini guramalara, şonuň ýaly-da akymlara we toparlanyşyklara we olaryň işine çekilmegi -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Raýatlaryň erk-isleginiň garşysyna olaryň wyždan we dine ynanmak azatlyklaryna bolan hukuklaryny amala aşyrmagyna päsgel berilmegi -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
76-njy madda. Türkmenistanyň dine uýmagyň erkinligi we dini guramalar hakynda kanunçylygynyň bozulmagy
1. Dini adatlary we däp-dessurlary geçirmegiň, haýyr-sahawat we beýleki işleri amala aşyrmagyň, şeýle hem dini mazmunly edebiýaty we beýleki materiallary, dini maksatly närseleri taýýarlamagyň, getirmegiň, alyp gitmegiň we ýaýratmagyň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Dini delillendirmeler esasynda urşy wagyz edýän, dini, milli we milletara, jyns taýdan we teniniň reňki boýunça gapma-garşylygy tutaşdyrmaga ýardam edýän dini edebiýatlaryň, maglumatlaryň, şol sanda Internet ulgamyndan alnan maglumatlaryň ýa-da dini maksatly närseleriň taýýarlanylmagy, getirilmegi, alnyp gidilmegi, ýaýradylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Dini ekstremizm, separatizm we fundamentalizm taglymlaryndan ybarat bolan metbugat önümleriniň, kino, foto, audio-wideo ýazgyly ýa-da elektron göteriji önümleriň ýa-da maglumatlaryň taýýarlanylmagy, saklanylmagy we ýaýradylmagy -
metbugat önümlerini, kino-, foto-, audio-, wideo ýazgyly önümleri, elektron göterijilerini we maglumatlary hem-de olary taýýarlamagyň we ýaýratmagyň serişdelerini muzdsuz alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine, ýuridik şahslara – binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Dini gapma-garşy durmaga, gatnaşyklary ýitileşdirmäge, duşmançylygy öjükdirmäge gönükdirilen hereketleriň edilmegi -
binýatlyk mukdaryň birisinden üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
5. Dini guramalaryň tertipnamasynda göz öňünde tutulmadyk işleri amala aşyrmagy, şonuň ýaly-da çagalary dini taglymaty okatmagyň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň dördüsine, ýuridik şahslara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
6. Kämillik ýaşyna ýetmedikleriň dini gurama kabul edilmegi, şeýle hem olaryň erk-isleginiň, ata-eneleriniň we olaryň ornuny tutýan adamlaryň erk-isleginiň garşysyna olaryň dini tarapdan okadylmagy, şol sanda dini taglymatyň hususy tertipde okadylmagy -
binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
7. Şu maddanyň birinji–altynjy böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna, ýuridik şahslaryň alty aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
8. Dini guramalaryň syýasy iş bilen meşgullanmagy, şol sanda syýasy wagyz işini alyp barmagy ýa-da syýasy işe gatnaşmagy ýa-da oňa maliýe goldawynyň berilmegi, döwlet edaralarynda dini guramalaryň gurluş düzümleriniň döredilmegi, dini guramalaryň agzalary tarapyndan döwlet edaralarynyň we olaryň wezipeli adamlarynyň işine gatyşylmagy ýa-da olaryň ygtyýarlyklarynyň eýelenilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna, ýuridik şahslara – ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ýuridik şahslaryň alty aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
77-nji madda. Dini guramanyň işini guramak tertibiniň bozulmagy
1. Dini guramany bellige aldyrmakdan boýun gaçyrylmagy, Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ýatyrylan dini guramanyň, şonuň ýaly-da işi bes edilen ýa-da işlemegi gadagan edilen dini guramanyň işine ýolbaşçylyk edilmegi ýa-da onuň işine gatnaşylmagy -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ýatyrylan dini gurama, şonuň ýaly-da işini bes eden ýa-da işlemegi gadagan edilen dini gurama barada bulara salgylanmazdan maglumatlary ýaýratmak tertibiniň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Döwlet belligine alynmadyk dini guramanyň, şonuň ýaly-da Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ýatyrylan dini guramanyň ýa-da işi bes edilen ýa-da işlemegi gadagan edilen dini guramanyň maliýeleşdirilmegi -
maliýe serişdelerini muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Dini gurama, şol sanda döwlet belligine alynmadyk dini gurama ýa-da onuň agzalary, ýa-da gatnaşyjylary tarapyndan daşary ýurt döwletleriniň fiziki we ýuridik şahslaryndan maliýe, maddy we beýleki kömegi bellige almagyň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulyp, şeýle kömegiň alynmagy -
maliýe, maddy we beýleki serişdeleri muzdsuz alyp, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – ellisinden ýüzüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
9-njy bap. ILATYŇ SAGLYGYNY GORAMAK ÇYGRYNDA ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY
78-nji madda. Türkmenistanyň sanitariýa-epidemiologiýa taýdan abadançylygyny üpjün etmek hakynda kanunçylygynyň bozulmagy
1. Türkmenistanyň sanitariýa kanunçylygynyň, şol sanda sanitariýa-gigiýena kadalarynyň we düzgünleriniň bozulmagy, epidemiýa garşy-sanitariýa (öňüni alyş) we sanitariýa-gigiýena çäreleriniň ýerine ýetirilmezligi, eger bu sanitariýa hukuk bozulmasyna getiren bolsa -
binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Atmosfera howasyny goramak barada talaplary hem goşmak bilen, şu maddanyň birinji we üçünji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň, beýleki goşunlarynyň we harby edaralarynyň, birikmeleriniň, harby bölümleriniň, harby şäherjikleriniň, harby okuw mekdepleriniň we harby okuw-türgenleşik meýdanlarynyň çäklerinde, olarda ýerleşýän, şonuň ýaly-da olaryň garamagynda bolan beýleki obýektlerde edilmegi -
binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde bellenilen karantin kadalarynyň, epidemiýa garşy-sanitariýa (öňüni alyş) we beýleki hökmany sanitariýa çäreleriniň talaplarynyň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine ýa-da ýuridik şahslaryň üç aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
79-njy madda. Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan temmäki önümlerini çekmegiň gadagan edilmegi baradaky talaplaryň bozulmagy
1. Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan temmäki önümlerini çekmegiň gadagan edilmegi baradaky talaplaryň bozulmagy, ýagny:
1) döwlet häkimiýet edaralarynyň, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň jaýlarynda, eýeçiliginiň görnüşine garamazdan kärhanalarda, guramalarda we edaralarda, harby bölümlerde we birikmelerde, söwda binalarynda, jemgyýetçilik iýmiti kärhanalarynda, durmuş hyzmatlary edaralarynda, myhmanhanalarda;
2) medeniýet we bilim edaralarynyň jaýlarynda we çäklerinde, bedenterbiýe we sport, saglygy goraýyş we şypahana toplumlarynyň binalarynda;
3) demir ýol menzilleriniň, awtomenzilleriň, howa menzilleriniň, deňiz we derýa portlarynyň jaýlarynda, ýolagçylary gatnatmak boýunça hyzmatlary etmek üçin niýetlenen demir ýol menzilleriniň, awtomenzilleriň, howa menzilleriniň, deňiz we derýa portlarynyň jaýlarynyň girelgelerinden azyndan on bäş metr aralykda açyk howada, otlularda, gämilerde, howa gämilerinde we jemgyýetçilik ulaglarynyň ähli görnüşlerinde, ýolagçy platformalarynda, awtomobillere ýangyç guýýan beketlerde;
4) seýilgählerde we seýil baglarynda, ýerasty geçelgelerde, plýažlaryň bolan çäkleriniň serhetlerinde we raýatlaryň köpçülikleýin barýan beýleki ýerlerinde;
5) köp öýli jaýlaryň liftlerinde we umumy peýdalanylýan jaýlarynda, çagalar meýdançalarynda temmäki önümleriniň çekilmegi -
temmäki önümlerini, olary çekmek üçin niýetlenen gurallary muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmasy üçin administratiw temmisi ulanylandan soň onuň alty aýyň dowamynda gaýtadan edilmegi –
binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 4-nji fewralyndaky we 2022-nji ýylyň 8-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 1, 12-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 1-2, 26-njy madda).
80-nji madda. Nasyň taýýarlanmagy, edinilmegi, saklanylmagy, daşalmagy, iberilmegi, satylmagy ýa-da ulanylmagy
1. Nasyň ulanmak maksady bilen taýýarlanylmagy, edinilmegi, saklanylmagy, daşalmagy ýa-da iberilmegi, şonuň ýaly-da ulanylmagy -
nasy, çig maly hem-de önümçilik gurallaryny muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň birisinden üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Nasyň satmak maksady bilen uly bolmadyk möçberde taýýarlanylmagy, edinilmegi, saklanylmagy, daşalmagy ýa-da iberilmegi, şonuň ýaly-da satylmagy -
nasy, çig maly hem-de önümçilik gurallaryny muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň bäşisinden ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň ikinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
nasy, çig maly hem-de önümçilik gurallaryny muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň ýigrimisinden otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
Bellik
1. Nasyň şu maddada görkezilen uly bolmadyk möçberi Türkmenistanyň kadalaşdyryjy hukuk namalary bilen bellenýär.
2. Özünde bar bolan nasy meýletin tabşyran adam şu maddada göz öňünde tutulan administratiw jogapkärçilikden boşadylýar.
81-nji madda. Ulaglarda Türkmenistanyň sanitariýa kanunçylygynyň bozulmagy
1. Demir ýol, deňiz we derýa ulaglarynda bellenilen sanitariýa-gigiýena kadalarynyň, düzgünleriniň bozulmagy ýa-da epidemiýa garşy-sanitariýa (öňüni alyş) we sanitariýa-gigiýena çäreleriniň ýerine ýetirilmezligi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň howa ulaglarynda, aeroportlarda, aerodromlarda we olara ýanaşyk ýerleşýän obýektlerde we beýleki ýerlerde edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
82-nji madda. Neşe serişdeleriniň, psihotrop maddalaryň ýa-da düzüminde tramadol gidrohlorid (tramadolyň beýleki önümleri) ýa-da başga psihoaktiw maddalar bolan derman serişdeleriniň bikanun dolanyşygy
1. Neşe serişdeleriniň ýa-da psihotrop maddalaryň satmazlyk maksady bilen ujypsyz möçberde bikanun edinilmegi, saklanylmagy, şonuň ýaly-da ulanylmagy -
neşe serişdelerini we psihotrop maddalary muzdsuz alyp, binýatlyk mukdaryň birisinden üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
2. Lukmanyň dermannama haty esasynda goýberilmäge degişli düzüminde tramadol gidrohlorid (tramadolyň beýleki önümleri) ýa-da başga psihoaktiw maddalar bolan derman serişdeleriniň satmazlyk maksady bilen bikanun taýýarlanylmagy, edinilmegi, saklanylmagy, daşalmagy ýa-da iberilmegi, şonuň ýaly-da ulanylmagy –
düzüminde tramadol gidrohlorid (tramadolyň beýleki önümleri) ýa-da başga psihoaktiw maddalar bolan derman serişdelerini muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň ikinji böleginde göz öňünde tutulan derman serişdeleriniň uly bolmadyk möçberde satmak maksady bilen bikanun taýýarlanylmagy, edinilmegi, saklanylmagy, daşalmagy ýa-da iberilmegi, şonuň ýaly-da satylmagy –
düzüminde tramadol gidrohlorid (tramadolyň beýleki önümleri) ýa-da başga psihoaktiw maddalar bolan derman serişdelerini muzdsuz alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsinden altysyna, wezipeli adamlara - altysyndan on ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine, ýuridik şahslara - binýatlyk mukdaryň on ikisinden ýigrimi bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
1. Şu maddada görkezilen neşe serişdesiniň ýa-da psihotrop maddanyň ujypsyz möçberi, şeýle hem düzüminde tramadol gidrohlorid (tramadolyň beýleki önümleri) ýa-da başga psihoaktiw maddalar bolan derman serişdeleriniň sanawy we uly bolmadyk möçberi Türkmenistanyň kadalaşdyryjy hukuk namalary bilen bellenýär.
2. Özünde bar bolan neşe serişdelerini ýa-da psihotrop maddalaryny, şonuň ýaly-da düzüminde tramadol gidrohlorid (tramadolyň beýleki önümleri) ýa-da başga psihoaktiw maddalar bolan derman serişdelerini meýletin tabşyran adam şu maddada göz öňünde tutulan hereketler üçin administratiw jogapkärçilikden boşadylýar.
(2014-nji ýylyň 1-nji martyndaky, 2015-nji ýylyň 2-nji fewralyndaky we 2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 1, 45–nji madda; 2015 ý., № 1, 10-njy madda; 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
83-nji madda. Weneriki kesel bilen kesellän ýa-da AIW-ýokançly diýlip güman edilýän adamlaryň lukmançylyk barlagyndan boýun gaçyrmagy
1. Weneriki kesel bilen kesellän ýa-da AIW-ýokançly diýlip güman etmäge ýeterlik maglumatlar bar bolan adamlaryň saglygy goraýyş edaralary tarapyndan duýdurylandan soň hem lukmançylyk barlagyndan boýun gaçyrmagyny dowam etdirmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,5 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Saglygy goraýyş edarasy tarapyndan edilen duýduryşdan soň şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan keselleri bejertmekden zandyýamanlykly boýun gaçyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
84-nji madda. Weneriki kesele ýa-da AIW-ýokanjyna ýoluganlar bilen gatnaşykda bolan adamlaryň öňüni alyş bejerişden boýun gaçyrmagy
Weneriki kesele ýa-da AIW-ýokanjyna ýoluganlar bilen gatnaşykda bolan adamyň saglygy goraýyş edaralary tarapyndan duýdurylandan soň öňüni alyş bejerişden boýun gaçyrmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,5 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
85-nji madda. Weneriki keseliň, AIW-ýokanjynyň ýokaşan çeşmesiniň hem-de olary ýokaşdyrmak howpuny döredýän onuň bilen gatnaşykda bolan adamlaryň ýaşyrylmagy
Weneriki keseli, AIW-ýokanjy bilen kesellän adam tarapyndan ýokaşan çeşmesiniň, şeýle hem onuň bilen gatnaşykda bolan bu keselleri ýokaşdyrmak howpuny döredýän adamlaryň ýaşyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
86-njy madda. Bikanun lukmançylyk we melhemçilik işi
1. Işiň degişli görnüşine ygtyýarnamasy, ýokary ýa-da orta lukmançylyk we melhemçilik bilimi bolmadyk şahs tarapyndan bikanun lukmançylyk, melhemçilik ýa-da raýatlaryň saglygyny goramak çygryndaky işleriň beýleki görnüşleri (şol sanda hususy saglygy goraýyş tejribesi we hususy melhemçilik işi) bilen meşgullanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine, wezipeli adamlara – bäşisine, ýuridik şahslara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Saglygy goraýyş edaralarynda döwlet tarapyndan kepillendirilen möçberiň çäklerinde ilata edilýän lukmançylyk kömeginiň elýeterliliginiň we mugtlugynyň bozulmagy, şonuň ýaly-da lukmançylyk kömegi berlende raýatlaryň Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan aýry-aýry derejelerine ýeňillikleriň berilmezligi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan ýa-da adamlaryň topary tarapyndan edilmegi, şonuň ýaly-da olaryň saglyga zyýan ýetirilmegine getirmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsinden sekizisine, wezipeli adamlara – sekizisinden on ikisine, ýuridik şahslara – onusyndan on bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Ygtyýarnamasy ýa-da degişli lukmançylyk bilimi bolmadyk adamyň lukmançylyk işi bilen meşgullanmagy netijesinde adamyň saglygyna seresapsyzlykdan ortaça agyrlykda zyýanyň ýetirilmegine getirmegi –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine, wezipeli adamlara – ýigrimisinden kyrkysyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
5. Derman serişdelerini bellemäge rugsat edilen lukmançylyk işgärleriniň derman serişdelerini mahabatlandyrmaga gatnaşmagy, Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulanlardan başga halatlarda lukmançylyk işgärleriniň derman serişdelerini iş orunlarynda ýerlemegi, şeýle hem töleg almak üçin kesgitli dermanhanalara ýa-da beýleki guramalara ibermegi we olar bilen hyzmatdaşlygyň beýleki görnüşleriniň edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň sekizisine, wezipeli adamlara – on bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
861-njy madda. Hususy lukmançylyk ýa-da hususy farmasewtika işi bilen bikanun meşgullanylmagy
1. Ygtyýarnamasy bolmadyk adam tarapyndan hususy lukmançylyk ýa-da hususy farmasewtika işi bilen meşgullanandygy üçin, eger şeýle işiň netijesinde adamyň saglygyna seresapsyzlykdan ýeňil zyýanyň ýetirilmegi –
binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şonuň ýaly hereketler netijesinde adamyň saglygyna seresapsyzlykdan ortaça agyrlykda zyýanyň ýetirilmegi –
binýatlyk mukdaryň ýigrimisinden otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
Kodekse 861-nji maddasy 2022-nji ýylyň 20-nji noýabyndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda.
87-nji madda. Melhemçilik işiniň düzgünleriniň bozulmagy
1. Derman serişdelerini we saglygy goraýyş maksatly önümleri öndürmek, bellige almak we gaýtadan bellige almak, hiline gözegçilik etmek, synagdan geçirmek (barlamak), satyn almak, daşamak, saklamak, belgilemek, ýerlemek, ulanmak, üpjün etmek, ýok etmek we mahabatlandyrmak düzgünleriniň bozulmagy, eger bu adamyň saglygyna zyýan ýetirilmegine getirmedik bolsa, -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden dördüsine, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Bellige alynmadyk, galplaşdyrylan, ulanylmaga goýberilmedik derman serişdeleriniň we saglygy goraýyş maksatly önümleriň öndürilmegi, satyn alynmagy, daşalmagy, saklanylmagy, ýerlenilmegi, mahabatlandyrylmagy, şeýle hem ulanmak möhleti geçen derman serişdeleriniň we saglygy goraýyş maksatly önümleriň ýerlenilmegi, eger bu adamyň saglygyna zyýan ýetirilmegine getirmedik bolsa, -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden dördüsine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde göz öňünde tutulan hereketleriň adamyň saglygyna zyýan ýetirilmegine getirmegi -
derman serişdelerini we saglygy goraýyş maksatly önümleri muzdsuz alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsinden bäşisine, wezipeli adamlara – sekizisinden on ikisine, ýuridik şahslara – on bäşisinden ýigrimi bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
10-njy bap. EÝEÇILIGE KAST EDÝÄN ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY
88-nji madda. Ýerasty baýlyklaryna döwlet eýeçiligi hukugynyň bozulmagy
Ýerasty baýlyklaryndan rugsatsyz peýdalanylmagy, şeýle hem ýerasty baýlyklaryna döwlet eýeçiligi hukugyny gös-göni ýa-da ýaşyryn görnüşde bozýan geleşikleriň edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine, wezipeli adamlara – bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
89-njy madda. Suwa döwlet eýeçiligi hukugynyň bozulmagy
1. Suw obýektleriniň baş-başdak eýelenilmegi, suwdan rugsatsyz peýdalanylmagy, suwdan peýdalanmak hukugynyň üçünji şahsa rugsatsyz geçirilip berilmegi, şeýle hem suwa döwlet eýeçilik hukugyny gös-göni ýa-da ýaşyryn görnüşde bozýan beýleki geleşikleriň edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň, olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna, wezipeli adamlara – onusyndan on bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Şu maddada suwa döwlet eýeçiligi hukugynyň bozulmagy netijesinde Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen binýatlyk mukdaryň iki ýüz ýigrimi bäşisinden geçmeýän halatynda ulanylýar.
(2016-njy ýylyň 26-njy martyndaky, 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky we 2023-nji ýylyň 16-njy martyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 1, 62-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2023 ý., № 1, 5-nji madda).
90-njy madda. Tokaýa döwlet eýeçiligi hukugynyň bozulmagy
Tokaýdan peýdalanmak hukugynyň üçünji şahsa rugsatsyz geçirilip berilmegi, şonuň ýaly-da tokaýa döwlet eýeçilik hukugyny gös-göni ýa-da ýaşyryn görnüşde bozýan beýleki geleşikleriň edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
91-nji madda. Haýwanat dünýäsine döwlet eýeçiligi hukugynyň bozulmagy
Haýwanat dünýäsiniň obýektlerinden peýdalanmak hukugynyň üçünji şahsa rugsatsyz geçirilip berilmegi ýa-da haýwanat dünýäsine döwlet eýeçilik hukugyny gös-göni ýa-da ýaşyryn görnüşde bozýan beýleki geleşikleriň edilmegi, şonuň ýaly-da haýwanat dünýäsiniň peýdalanmaga rugsat talap edilýän obýektlerinden baş-başdak peýdalanylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
92-nji madda. Emlägiň az möçberde ogurlanmagy
Ogurlyk, eýelemek, harç etmek ýa-da kezzapçylyk arkaly kesekiniň emläginiň az möçberde ogurlanmagy -
binýatlyk mukdaryň birisinden on ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
Bellik
Eger ogurlanan emlägiň gymmaty Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen binýatlyk mukdaryň on bäşisinden geçmese, onda emläk az möçberde ogurlanan diýlip hasap edilýär.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
921-nji madda. Aldamak ýa-da ynamdan hyýanatly peýdalanmak arkaly maddy zyýan ýetirilmegi
Aldamak ýa-da ynamdan hyýanatly peýdalanmak arkaly zadyň eýesine ýa-da oňa eýelik edýän başga şahsa maddy zyýan ýetirilse, eger bu hereketlerde emlägi ogurlamagyň alamaty bolmasa –
binýatlyk mukdaryň birisinden on bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
Kodekse 921 maddasy 2017-nji ýylyň 25-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 4, 167-nji madda.
93-nji madda. Jenaýat edilmegi netijesinde kärhanalara, edaralara, guramalara emläk taýdan ýetirilen zyýany tölemekden boýun gaçyrylmagy
Jenaýat edilmegi netijesinde kärhanalara, edaralara, guramalara emläk taýdan zyýan ýetiren, kazyýetiň hökümi ýa-da çözgüdi boýunça hem şol zyýanyň öwezini dolmaga borçly bolan adamyň ony dolmakdan boýun gaçyrmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
94-nji madda. Kesekiniň emläginiň bilkastlaýyn ýok edilmegi ýa-da zaýalanmagy
Kesekiniň emläginiň bilkastlaýyn ýok edilmegi ýa-da zaýalanmagy, eger şunda ep-esli möçberde zyýan ýetirilmedik bolsa, -
binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Eger ýetirilen zyýanyň möçberi Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen binýatlyk mukdaryň otuzysyndan geçmese, onda ep-esli möçberde zyýan ýetirilmedik diýip hasap edilýär.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky we 2023-nji ýylyň 16-njy martyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2023 ý., № 1, 5-nji madda).
941-nji madda. Seresapsyzlykdan emlägiň ýok edilmegi ýa-da zaýalanylmagy
Kesekiniň emlägini seresapsyzlykdan uly bolmadyk möçberde ýok edene ýa-da zaýalana,
binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Şu maddada uly bolmadyk möçber diýlip, emlägiň binýatlyk mukdaryň onusyndan köp, ýöne iki ýüz ýigrimi bäşisinden geçmeýän möçberi hasap edilýär.
Kodekse 941-nji maddasy 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda.
95-nji madda. Emlägiň ýa-da emläk häsiýetli peýdanyň bikanun alynmagy
1. Döwlet edaralarynyň wezipeli adamlary tarapyndan raýatlaryň emläginiň esassyz ýa-da bikanun muzdsuz ýa-da başgaça alynmagy -
binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Döwlet gullukçysy ýa-da oňa deňleşdirilen adam tarapyndan wezipe ygtyýarlyklarynyň ýa-da olar bilen bagly mümkinçilikleriniň özi ýa-da üçünji şahs üçin pul, gymmatlyklar, gaýry emläk ýa-da emläk häsiýetli hyzmatlar, gaýry emläk hukuklary görnüşinde peýda almak üçin peýdalanylmagy, şonuň ýaly-da görkezilen adamlara şeýle peýdanyň beýleki fiziki şahslar tarapyndan bikanun berilmegi arkaly olara bermit berilmegi, şeýle hem ýokarda görkezilen hereketleriň ýuridik şahslaryň adyndan ýa-da olaryň bähbitlerine edilmegi -
binýatlyk mukdaryň üçüsinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
1. Şu Kodeksde döwlet gullukçysy diýlip döwlet gullukçylarynyň wezipeleriniň sanawynda görkezilen wezipäni eýeleýän we döwlet gullugynyň wezipelerini durmuşa geçirmek boýunça işi amala aşyrýan adam hasap edilýär. Döwlet edaralarynda işläp we şol edaralara tehniki taýdan hyzmat edýän ýa-da kömekçi wezipeleri ýerine ýetirýän adamlar döwlet gullukçylarynyň hataryna girmeýär.
2. Şu Kodeksde döwlet gullukçysyna deňleşdirilen adam diýlip Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde welaýat, etrap, şäher halk maslahatlaryna, Geňeşlere saýlanan, saýlawly döwlet wezipelerine dalaşgär hökmünde bellige alnan raýatlar, şeýle hem esaslyk maýasynda döwletiň paýy ýigrimi bäş göterimden az bolmadyk kärhanalarda we guramalarda guramaçylyk-serenjam berijilik, administratiw-hojalyk ýa-da gözegçilik-derňew ygtyýarlyklaryny ýerine ýetirýän adamlar hasap edilýär.
(2014-nji ýylyň 3-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 2, 79-njy madda).
96-njy madda. Görnetin jenaýatçylykly ýol bilen ele salnan emlägiň saklanylmagy, satyn alynmagy ýa-da satylmagy
Görnetin jenaýatçylykly ýol bilen ele salnan emlägiň öňünden boýun bolmazdan saklanylmagy, satyn alynmagy ýa-da satylmagy -
binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine çenli bolan möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
Bellik
Şu maddada görnetin jenaýatçylykly ýol bilen ele salnan emlägiň gymmaty bellenilen binýatlyk mukdaryň on bäşisinden geçmeýän halatynda ulanylýar.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
97-nji madda. Daşary ýurt kömegini bermek we almak tertibiniň bozulmagy
1. Daşary ýurt fiziki ýa-da ýuridik şahslary tarapyndan Türkmenistanyň kanunçylygynda gadagan edilen işleri amala aşyrmak üçin daşary ýurt kömeginiň berilmegi -
daşary ýurt kömegini muzdsuz alyp ýa-da alman, bäş ýyla çenli möhlete Türkmenistana gelmegi wagtlaýyn çäklendirmek bilen administratiw tertipde Türkmenistanyň çäginden çykarylmagyna eltýär.
2. Ekstremistik işi ýa-da Türkmenistanyň kanunçylygynda gadagan edilen beýleki hereketleri amala aşyrmak üçin daşary ýurt kömeginiň alynmagy, şonuň ýaly-da saklanylmagy we geçirilmegi ýa-da syýasy partiýalaryň, saýlawlaryň, sala salşyklaryň taýýarlanylmagynyň we geçirilmeginiň, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň palatalarynyň agzalarynyň we deputatlarynyň, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň ygtyýarlyklarynyň möhletinden öň ýatyrylmagynyň, ýygnaklary, ýygnanyşyklary, ýörişleri we beýleki köpçülikleýin çäreleri guramagyň ýa-da geçirmegiň, wagyz-nesihat materiallaryny taýýarlamagyň we ýaýratmagyň, ilatyň arasynda syýasy we köpçülikleýin wagyz-nesihat işiň beýleki görnüşlerini geçirmegiň maliýeleşdirilmegi üçin daşary ýurt kömeginiň peýdalanylmagy -
daşary ýurt kömegini muzdsuz alyp, binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Daşary ýurt enjamlaýyn, maliýe, ynsanperwerlik we beýleki kömegi almagyň we peýdalanmagyň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2021-nji ýylyň 13-nji martyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 1, 13-nji madda).
11-nji bap. TEBIGATY WE DAŞKY GURŞAWY GORAMAK ÇYGRYNDA ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY
98-nji madda. Türkmenistanyň ýerden rejeli peýdalanmaga we ony gorap saklamaga gönükdirilen kanunçylygynyň talaplarynyň bozulmagy
Ýer bölekleriniň maksatly niýetlenilişine we berliş şertlerine laýyklykda rejeli, eýeçilik gözi bilen peýdalanylmazlygy, ýerleri goramak boýunça bellenilen çäreleriň amala aşyrylmazlygy, şonuň ýaly-da topragyň mes gatlagyny aýyrmak we saklamak, ýerleri öňki kaddyna getirmek şertleriniň berjaý edilmezligi, topragy ýel, suw eroziýasyndan hem-de onuň ýagdaýynyň başga görnüşde ýaramazlaşmagyndan goramak barada hökmany çäreleriň ýerine ýetirilmezligi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – üçüsine, ýuridik şahslara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
99-njy madda. Ýerleriň garaşly kärendä berilmegi
Ýerleriň garaşly kärendä berilmegi, ýagny kärendesine ýer alan adam tarapyndan ýeriň peýdalanmak üçin başga birine bikanun berilmegi we onuň başga adam tarapyndan bikanun peýdalanylmagy -
binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
991-njy madda. Hasyl almak maksady bilen ýerleri özbaşdak eýelemek
Daýhan birleşikleriniň, daýhan hojalyklaryň we beýleki ýerden peýdalanyjylaryň peýdalanmagyndaky ýa-da döwletiň eýeçiligindäki ýerleriň hasyl almak maksady bilen özbaşdak eýelenmegi, sürülmegi we ekilmegi üçin, eger şol etmişler raýatlara, guramalara ýa-da döwlete uly zyýan ýetirmеdik bolsa ýa-da uly möçberde girdeji almadyk ýa-da gadagan edilen ösümlikleriň bikanun ösdürilip ýetişdirilmegi bilen bagly bolmadyk ýagdaýda edilendigi üçin,
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ellisine, wezipeli adamlara – ýetmiş bäşisine, ýuridik şahslara ýüzüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Şu maddada uly zyýan diýlip, binýatlyk mukdaryň üç ýüzüsinden, uly möçberde girdeji diýlip, binýatlyk mukdaryň dört ýüz ellisinden geçmeýän möçberi hasap edilýär.
Kodekse 991-nji maddasy 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda.
(2023-nji ýylyň 16-njy martyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2023 ý., № 1, 5-nji madda).
100-nji madda. Ýerleriň zaýalanmagy
1. Topragyň mes gatlagynyň niýetlenilýän maksady üçin peýdalanyp bolmajak derejede zaýalanmagy ýa-da onuň ýok edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara –üçüsine, ýuridik şahslara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ýer bölekleriniň himiki we radioaktiw jisimler, bakterial-kesel ýaýradyjy (parazit) ýa-da karantin ösümlik we haýwanat organizmleri, önümçilik hem-de durmuş galyndylary, hapa suw, nebit önümleri we beýlekiler bilen hapalanmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna, ýuridik şahslara – on ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara –onusyna, ýuridik şahslara – ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
101-nji madda. Ýerden peýdalanmagyň tebigaty goraýyş düzgüniniň talaplarynyň ýerine ýetirilmezligi, wagtlaýyn eýelenen ýerleri gaýtaryp bermek şertleriniň bozulmagy
Ýerden peýdalanmagyň tebigaty goraýyş düzgüniniň talaplarynyň ýerine ýetirilmezligi, wagtlaýyn eýelenen ýerleri gaýtaryp bermek şertleriniň bozulmagy ýa-da şol ýerleri maksatly niýetlenilişine laýyklykda peýdalanmak üçin ýaramly ýagdaýa getirmek barada borçlaryň ýerine ýetirilmezligi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde, wezipeli adamlara – bäşisine, ýuridik şahslara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
102-nji madda. Ýerleriň ýagdaýyna ýaramsyz täsir edýän desgalaryň ulanmaga girizilmegi
Ýerleriň ýagdaýyna ýaramsyz täsir edýän desgalaryň ulanmaga girizilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
103-nji madda. Hojalygara we içerki hojalyk ýer gurluşyk taslamalaryndan baş-başdak çykylmagy
Bellenilen tertipde tassyklanan hojalygara we içerki hojalyk ýer gurluşyk taslamalaryndan degişli rugsat almazdan çykylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
1031-nji madda. Ýerleri özbaşdak eýeläp, bikanun gurluşyk etmek
Ýerleri özbaşdak eýeläp, bikanun gurluşyk edilmegi –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň otuzysyna, wezipeli adamlara – kyrkysyna, ýuridik şahslara ellisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 1031-nji maddasy 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda.
104-nji madda. Ýerleriň döwlet belligine ýa-da hasaba alynmagy hem-de olara baha berilmegi barada maglumatlaryň ýoýulmagy
Ýerleriň döwlet belligine ýa-da hasaba alynmagy hem-de olara baha berilmegi barada hasabat we beýleki resmi maglumatlaryň ýoýulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
105-nji madda. Çäk belgileriniň ýok edilmegi
Ýere eýelik etmegiň we ýerden peýdalanmagyň araçäklerindäki çäk belgileriniň ýok edilmegi -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
106-njy madda. Ýerasty baýlyklary goramak barada talaplaryň bozulmagy
1. Gazylyp alynýan peýdaly magdanlaryň tebigaty goramak we döwlet magdan we geologiýa gözegçiligi edaralary bilen ylalaşylman işläp çykarylmagy, peýdaly magdanlaryň ýerleşýän meýdanlarynda baş-başdak jaý gurulmagy, ýerasty baýlyklaryny goramak kadalarynyň hem-de töwerekdäki tebigy gurşawy, jaýlary we desgalary ýerasty baýlyklaryny peýdalanmak bilen baglanyşykly geçirilýän işleriň zyýanly täsirinden goramak barada talaplarynyň ýerine ýetirilmezligi, ýerasty suwlar üçin bellenen gözegçilik düzgünli guýularyň, şonuň ýaly-da markşeýder we geodeziýa belgileriniň ýok edilmegi ýa-da zaýalanmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Magdana baý ýataklaryň bölekleýin işlenilmeginiň gazylyp alynýan peýdaly magdanlaryň balansly gorlarynyň esassyz ýitgilerine getirmegi, peýdaly magdanlar gazylyp alnanda olaryň kadadan artyk ýitgisine we kadadan artyk kemelmegine ýol berilmegi, gazylyp alynýan peýdaly magdanlaryň çykýan ýerleriniň zaýalanmagy hem-de olaryň gorlaryny netijeli peýdalanmak talaplarynyň gaýry bozulmalary -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Markşeýder resminamalarynyň ýitirilmegi, ýapylýan ýa-da wagtlaýyn beklenýän magdan çykarylýan ýerleri we burawlaýyş guýularyny ilatyň howpsuzlygyny üpjün edýän ýagdaýa getirmek barada talaplaryň, şeýle hem magdan känleriniň, magdan çykarylýan ýerleriň we burawlaýyş guýularynyň wagtlaýyn beklenýän döwründe olary abat saklamak barada talaplaryň ýerine ýetirilmezligi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Şu maddanyň ikinji we üçünji böleklerinde göz öňünde tutulan hereketleriň maddy we beýleki zyýan ýetirilmegine getirmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
107-nji madda. Peýdaly magdanlar gazylyp alnanda bellenilen düzgünleriň bozulmagy
Känler peýdalanylanda bellenilen düzgünleriň berjaý edilmezligi, şol sanda bellenilen tertipde ygtyýarlylandyrylmazdan oňa degişli işleriň geçirilmegi, peýdaly magdanlaryň baş-başdak gazylyp alynmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
108-nji madda. Ýerasty baýlyklaryny geologiýa taýdan öwrenmek barada işleri geçirmek kadalarynyň we talaplarynyň bozulmagy
Ýerasty baýlyklaryny geologiýa taýdan öwrenmek barada işleri geçirmek kadalarynyň we talaplarynyň bozulyp, munuň gazylyp alynýan peýdaly magdanlaryň gözlenip tapylan gorlaryna ýa-da peýdaly magdanlary gazyp alyjy kärhanalary, şonuň ýaly-da peýdaly magdanlary gazyp almak bilen baglanyşygy bolmadyk ýerasty desgalary gurmak hem-de ulanmak şertlerine nädogry baha berilmegine getirip biljekdigi ýa-da getirmegi, geologiýa resminamasynyň, ýerasty baýlyklar geologiýa taýdan şondan beýläk-de öwrenilende we magdan känleri işlenilende zerur bolan peýdaly magdanlaryň nusgalarynyň we alnan jyns nusgalarynyň öwezlikleriniň ýitirilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
109-njy madda. Suw serişdelerini goramak kadalarynyň bozulmagy
1. Ýaplaryň, zeýkeş ulgamlarynyň we beýleki suwlaryň durmuş we beýleki galyndylary we taşlandylary bilen hapalanmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine, wezipeli adamlara – bäşisine, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Suwuň hapalanmagy we çöp-çalama basdyrylmagy, suw ýygnaýan ýerlerde suwy goraýyş düzgüniniň bozulmagy, eger bu olaryň hapalamagyna, topragyň suw eroziýasyna we beýleki zyýanly hadysalara getirýän bolsa, -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Suwlaryň hapalanmagynyň we çöp-çalama basdyrylmagynyň ýa-da olaryň zyýanly täsiriniň öňüni alýan desgalary hem-de enjamlary bolmadyk kärhanalaryň, jemagat obýektleriniň we beýleki obýektleriň ulanmaga girizilmegi, olardan çykýan hapa suwlaryň arassalanman zeý suw akarlaryna akdyrylmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsine, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Ýerasty suw ýatagynyň azalmagyna ýa-da hapalanmagyna getiren ýa-da getirip biljek hereketleriň edilmegi –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
5. Dik guýularyň ulanylyş kadalarynyň bozulmagy –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
6. Şu maddanyň birinji, ikinji, üçünji, dördünji we bäşinji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň, olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsinden ýedisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan on bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2016-njy ýylyň 26-njy martyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 1, 62-nji madda).
110-njy madda. Hapa suwlary arassalamak üçin niýetlenilen desgalaryň we enjamlaryň peýdalanylmazlygy ýa-da olary peýdalanmak düzgünleriniň bozulmagy
Eýeçiliginiň görnüşine garamazdan kärhanalar, edaralar, guramalar, daşary ýurt hem-de beýleki fiziki we ýuridik şahslar tarapyndan önümçilikde peýdalanylan, hapa suwlary arassalamak üçin niýetlenilen enjamlaryň we desgalaryň peýdalanylmazlygy ýa-da olary peýdalanmak düzgünleriniň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
111-nji madda. Suwdan peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Suwuň suwdan peýdalanmak barada meýilnamalaryň bozulyp alynmagy, gidrotehniki işleriň baş-başdak geçirilmegi, suwuň (suw obýektlerinden alnan ýa-da gol edilip çekilen suwuň) eýeçilik gözi bilen peýdalanylmazlygy, suw obýektlerinden akdyrylyp alynýan we olara akdyrylýan suwlaryň mukdarynyň ilkinji hasabyny ýöretmegiň hem-de akdyrylýan suwlaryň hilini kesgitlemek kadalarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Geologiýa babatda ygtyýarly döwlet edarasyndan rugsatnama almazdan ýerasty suwlary çykaryp almak üçin ulanyş guýularynyň burawlaýyş işiniň amala aşyrylmagy (muňa hojalyk we durmuş hajatlary üçin guýularyň el bilen gazylmagy girmeýär) –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
112-nji madda. Suw hojalyk desgalaryna we enjamlaryna zyýan ýetirilmegi, olary ulanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Suw hojalyk desgalaryna we enjamlaryna zyýan ýetirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine, wezipeli adamlara – bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Suw hojalyk desgalaryny we enjamlaryny ulanmak kadalarynyň bozulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
113-nji madda. Suwuň biologik serişdeleriniň ýagdaýyna täsir edýän hojalyk we beýleki desgalar ýerleşdirilende, gurlanda, durky täzelenilende we ulanmaga girizilende suwuň biologik serişdelerini gorap saklamak kadalarynyň bozulmagy
1. Hojalyk we beýleki desgalar ýerleşdirilende, gurlanda, durky täzelenilende we ulanmaga girizilende suwuň biologik serişdelerini we olaryň ýaşaýan gurşawyny gorap saklamak kadalarynyň berjaý edilmezligi ýa-da şol işleriň suwuň biologik serişdelerini goramak boýunça ygtyýarly döwlet edarasyndan rugsatsyz amala aşyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
binýatlyk mukdaryň ýigrimisinden kyrkysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
114-nji madda. Zyýanly maddalar we garyndylar bilen geçirilýän amallary gämi resminamalarynda bellige almak kadalarynyň bozulmagy
Gäminiň ýa-da beýleki ýüzüş serişdesiniň kapitany ýa-da serkerdeler düzümine girýän beýleki adamlar tarapyndan adamlaryň saglygy ýa-da deňziň janly serişdeleri üçin howply bolan maddalar bilen ýa-da öz düzüminde şol maddalar bellenilen kadadan köp bolan garyndylar bilen edilýän amallary gämi resminamalarynda bellige almak barada Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan talaplaryň berjaý edilmezligi, geçirilen şol amallar barada gämi resminamalaryna nädogry ýazgylaryň girizilmegi ýa-da şeýle resminamalary degişli wezipeli adamlara görkezmekden bikanun ýüz dönderilmegi -
binýatlyk mukdaryň on ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
115-nji madda. Deňiz gämileriniň we beýleki ýüzüş serişdeleriniň ildirgiç armaturalaryna möhürleriň basylmazlygy ýa-da möhür basmak düzgünleriniň bozulmagy
Ýolbaşçy düzüminiň işgäri tarapyndan deňiz gämileriniň we beýleki ýüzüş serişdeleriniň ildirgiç armaturalaryna möhürleriň basylmazlygy ýa-da möhür basmak düzgünleriniň bozulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
116-njy madda. Döwlet tokaý gaznasynyň ýerlerinden bikanun peýdalanylmagy
Döwlet tokaý gaznasynyň ýer böleklerini peýdalanmaga degişli rugsat almazdan olaryň agaçlarynyň töňňesi bilen goparylmagy, jaý gurulmagy, çapylan agaçlaryň gaýtadan işlenilmegi, taýýarlanan agaçlaryň basylyp goýulmagy we başga niýetlenilmedik maksatlar üçin peýdalanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
117-nji madda. Çapylmaga degişli tokaý goruny peýdalanmak, agaç taýýarlamak we alyp gitmek hem-de şepbik taýýarlamak tertibiniň bozulmagy
Çapylmaga degişli tokaý goruny peýdalanmak, agaç taýýarlamak we alyp gitmek hem-de şepbik taýýarlamak tertibiniň bozulmagy, eger bu olaryň tebigy ýagdaýynyň ýaramazlaşmagyna ýa-da olara zyýan ýetirilmegine getiren bolsa, -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
118-nji madda. Uly we gyrymsy agaçlaryň bikanun çapylmagy hem-de olara zyýan ýetirilmegi, tokaý ösümlikleriniň we ýaş agaçlarynyň ýok edilmegi hem-de olara zyýan ýetirilmegi
1. Uly we gyrymsy agaçlaryň bikanun çapylmagy hem-de olara zyýan ýetirilmegi, tokaý nahalhanalarynda we meýdanlarynda tokaý ösümlikleriniň, ekilen ýa-da oturdylan nahallaryň, şeýle hem tokaýy öňki kaddyna getirmek üçin niýetlenen meýdanlarda kökden gögerip çykan we tohumlardan tebigy gögeren ösüntgileriň ýok edilmegi ýa-da olara zyýan ýetirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Tokaýlarda ýaş agaçlaryň ýok edilmegi ýa-da olara zyýan ýetirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Şu maddada ýetirilen zyýan diýlip, binýatlyk mukdaryň kyrk bäşisinden geçmeýän möçberi hasap edilýär.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky we 2023-nji ýylyň 16-njy martyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2023 ý., № 1, 5-nji madda).
119-njy madda. Agaçlara ideg etmek kadalarynyň bozulmagy
Tokaý seýilgählerinde, emeli tokaýlarda agaçlaryň guramagyna getiren olara ideg etmek kadalarynyň bozulmagy, şonuň ýaly-da ol agaçlaryň bikanun çapylmagy ýa-da olara zyýan ýetirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
120-nji madda. Seýrek duş gelýän we ýitip gitmek howpy abanýan ýabany ösümliklere bilkastlaýyn zyýan ýetirilmegi, olaryň rugsatsyz taýýarlanylmagy (ýygnalmagy)
Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna girizilen ösümlikleriň görnüşlerine (kiçi görnüşlerine, populýasiýalaryna) degişli bolan ýabany ösümliklere bilkastlaýyn zyýan ýetirilmegi, olaryň düzüm bölekleriniň, miweleriniň, tohumlarynyň ýa-da önümleriniň degişli rugsatsyz taýýarlanylmagy (ýygnalmagy) -
ýabany ösümlikleri, olaryň düzüm böleklerini, miwelerini, tohumlaryny we önümlerini muzdsuz alyp, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
121-nji madda. Tokaýdan peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Bellenilen tertipde degişli rugsat almazdan tokaýda agaç çapylmagy ýa-da tokaý peteginde göz öňünde tutulan maksatlar ýa-da talaplar berjaý edilmän tokaýdan peýdalanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
122-nji madda. Tokaýlary dikeltmek we gowulandyrmak, ýetişen agaçlary peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
Tokaýlary dikeltmek, olaryň ýagdaýyny we tohum düzümini gowulandyrmak, önümliligini ýokarlandyrmak, şeýle hem ýetişen agaçlary peýdalanmak barada kadalaryň hem-de gözükdirijileriň bozulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
123-nji madda. Döwlet tokaý gaznasynyň ýerlerindäki ot ýatyrylýan ýerleriň we öri meýdanlaryň zaýalanylmagy
Döwlet tokaý gaznasynyň ýerlerindäki ot ýatyrylýan ýerleriň we öri meýdanlarynyň zaýalanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
124-nji madda. Tebigy öri meýdanlaryň zaýalanylmagy
1. Mal bakmak kadalarynyň bozulmagy, eger bu daýhan birleşikleriniň, daýhan hojalyklarynyň we beýleki oba hojalyk kärhanalarynyň ýerlerindäki, şeýle hem ätiýaçlyk ýerlerindäki tebigy öri meýdanlaryň zaýalanmagyna getiren bolsa, -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – sekizisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Öri meýdanlaryndaky otjumak we gyrymsy ösümlikleriň awtomobillere, traktorlara hem-de beýleki mehanizmlere basdyrylyp zaýalanmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – sekizisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Öri meýdanlaryň ýangyn ýa-da ýangyn howpsuzlygy kadalarynyň bozulmagy netijesinde ýok edilmegi ýa-da düýpli zaýalanmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
125-nji madda. Tokaýlarda ot ýatyrmak we mal bakmak, ýabany miweleri, hozlary, kömelekleri we ir-iýmişleri ýygmak kadalarynyň bozulmagy
Bellenilen tertipde rugsat almazdan tokaýlarda we döwlet tokaý gaznasynyň tokaýsyz ýerlerinde ot ýatyrylmagy we mal bakylmagy, şonuň ýaly-da gadagan edilen ýa-da diňe tokaý biletleri boýunça rugsat berilýän ýer böleklerinde ýabany miweleri, hozlary, kömelekleri, ir-iýmişleri we beýleki tokaý önümlerini ýygnamak kadalarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 5-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 65-nji madda).
126-njy madda. Tokaýlara ýetirilýän zyýanly täsiriň öňüni alýan enjamlar bilen üpjün edilmedik önümçilik obýektleriniň ulanmaga girizilmegi
Tokaýlaryň ýagdaýyna we üznüksiz köpeldilmegine ýetýän zyýanly täsiriň öňüni alýan enjamlar bilen üpjün edilmedik täze we durky täzelenen kärhanalaryň, önümhanalaryň, gurallaryň, ulag ýollarynyň, jemagat we beýleki obýektleriň ulanmaga girizilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
127-nji madda. Tokaýlara hapa suwlar, himiki maddalar, zyýanly zyňyndylar we galyndylar bilen zyýan ýetirilmegi
Tokaýlara hapa suwlar, himiki maddalar, senagat hem-de jemagat-durmuş zyňyndylary we galyndylary bilen zyýan ýetirilmegi, eger bu tokaýyň guramagyna ýa-da kesellemegine getirýän bolsa, -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
128-nji madda. Tokaýlaryň durmuş zyňyndylary we galyndylary bilen hapalanylmagy
Tokaýlaryň durmuş zyňyndylary we galyndylary bilen hapalanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
129-njy madda. Döwlet tokaý gaznasynyň ýerlerindäki tokaýyň artyk suwuny çekdiriji ganawlaryň, zeýkeş ulgamlarynyň we ýollaryň ýumrulmagy ýa-da zaýalanmagy
Döwlet tokaý gaznasynyň ýerlerindäki tokaýyň artyk suwuny çekdiriji ganawlaryň, zeýkeş ulgamlarynyň we ýollaryň ýumrulmagy ýa-da zaýalanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
130-njy madda. Tokaýlarda we aýratyn goralýan tebigy ýerlerde çäk görkeziji hem-de duýduryjy bellikleriň ýok edilmegi we zaýalanylmagy
Tokaýlarda we aýratyn goralýan tebigy ýerlerde çäk görkeziji hem-de duýduryjy bellikleriň ýok edilmegi we zaýalanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
131-nji madda. Tokaý üçin peýdaly janly-jandarlaryň ýok edilmegi
Tokaý üçin peýdaly janly-jandarlaryň ýok edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
132-nji madda. Tokaýlarda, daglarda, dag eteklerinde, sähralarda we öri meýdanlarynda ýangyn howpsuzlyk talaplarynyň bozulmagy
1. Tokaýlarda, şol sanda medeni tokaý zolaklarynda, seýilgählerde, emeli tokaýlarda, daglarda, dag eteklerinde, sähralarda we öri meýdanlarynda ýangyn howpsuzlyk talaplarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Otlamagyň ýa-da oda harsallyk bilen çemeleşmegiň netijesinde tokaýyň, şol sanda medeni tokaý zolaklarynyň, seýilgähleriň, emeli tokaýlaryň ýok edilmegi ýa-da olara şikes ýetirilmegi, şonuň ýaly-da görkezilen ýerlerde ýangyn howpsuzlygynyň beýleki talaplarynyň bozulmagy, eger bu ýangynyň döremegine ýa-da şol ýangynyň ep-esli meýdana ýaýramagyna getiren bolsa, -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
133-nji madda. Medeni tokaý zolaklaryna, seýilgählere, emeli tokaýlara ideg etmek kadalarynyň bozulmagy
Medeni tokaý zolaklarynyň, seýilgähleriň, emeli tokaýlaryň haşal otlara basdyrylmagy, sürüm zolaklarynyň doly derejede geçirilmezligi, galyndylaryň üýşürilip goýulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
134-nji madda. Atmosfera hapalaýjy maddalaryň kadadan artyk ýa-da rugsat alynman goýberilmegi we ozon gatlagyny gorap saklamak kadalarynyň bozulmagy
Atmosfera hapalaýjy maddalary goýbermegiň ýa-da wagtlaýyn ylalaşylan ýagdaýda goýbermegiň, şol sanda atmosfera howasyna ýetýän zyýanly fiziki täsirleriň ýol berilýän çäkleriniň kadalarynyň we ozon gatlagyny gorap saklamak barada talaplaryň bozulmagy, şeýle hem ýörite ygtyýarly edilen döwlet edaralaryndan rugsat almazdan atmosfera hapalaýjy maddalaryň goýberilmegi ýa-da atmosfera howasyna zyýanly fiziki täsiriň ýetirilmegine ýörite ygtyýarly edilen döwlet edaralaryndan rugsat almagy belleýän Türkmenistanyň kanunçylygynyň talaplarynyň berjaý edilmezligi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
135-nji madda. Atmosfera howasyny goramak barada talaplary berjaý etmezden kärhanalaryň ulanmaga girizilmegi
Atmosfera howasyny goramak barada talaplara laýyk gelmeýän täze ýa-da durky täzelenen kärhanalaryň, desgalaryň we beýleki obýektleriň ulanmaga girizilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
136-njy madda. Atmosfera goýberilýän hapalaýjy maddalary arassalamak üçin oturdylan desgalary we enjamlary ulanmak kadalarynyň bozulmagy
Atmosfera goýberilýän hapalaýjy maddalary arassalamak we oňa gözegçilik etmek üçin oturdylan desgalaryň, enjamlaryň, gurallaryň peýdalanylmazlygy ýa-da olary ulanmak kadalarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
137-nji madda. Goýberýän hapalaýjy maddalary kadalardan artyk bolan ulaglaryň we beýleki ýöreýän serişdeleriň ulanmaga goýberilmegi
Goýberýän hapalaýjy maddalary, şonuň ýaly-da işlände döredilýän zenzeläniň derejesi bellenilen kadalardan artyk bolan awtoulaglaryň, howa gämileriniň, gämileriň we beýleki ýöreýän serişdeleriň hem-de enjamlaryň ulanmaga goýberilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 5-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 65-nji madda).
138-nji madda. Goýberýän hapalaýjy maddalary kadalardan artyk bolan awtomotoulaglaryň we beýleki ýöreýän serişdeleriň ulanylmagy
Goýberýän hapalaýjy maddalary, şonuň ýaly-da işlände döredilýän zenzeläniň derejesi bellenilen kadalardan artyk bolan awtomotoulaglaryň we beýleki ýöreýän serişdeleriň hem-de enjamlaryň ulanylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
139-njy madda. Senagat we durmuş galyndylary saklananda hem-de ýakylanda atmosfera howasyny goramak barada talaplaryň berjaý edilmezligi
Senagat we beýleki önümçilik hem-de durmuş galyndylary saklananda, ulagda daşalanda, ulanylanda, zyýansyzlandyrylanda ýa-da gömülende bellenilen kadalaryň bozulmagy, şonuň ýaly-da görkezilen galyndylar ýakylanda atmosfera howasyny goramak barada talaplaryň berjaý edilmezligi -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
140-njy madda. Ösümlikleri goraýjy serişdeleri we atmosfera howasyny hapalaýan ýa-da hapalamagy mümkin bolan beýleki preparatlary ulagda daşamak, saklamak we ulanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Ösümlikleri goraýjy we olaryň ösüşini höweslendiriji serişdeleri, mineral dökünlerini hem-de atmosfera howasyny hapalaýan ýa-da hapalamagy mümkin bolan beýleki preparatlary ulagda daşamak, saklamak we ulanmak kadalarynyň bozulmagy-
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hereketler seresapsyzlykdan haýwanat dünýäsine zyýan ýetirilmegine getiren bolsa -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
141-nji madda. Bellenilmedik ýeriň zibilhana öwrülmegi
Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda bellenilmedik we rugsat berilmedik ýere önümçilik, durmuş we beýleki galyndylarynyň dökülmegi ýa-da gömülmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň dördüsine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
142-nji madda. Ekologik howpsuzlyk talaplarynyň berjaý edilmezligi
Kärhanalar, desgalar we beýleki obýektler meýilleşdirilende, ýerleşdirilende, olaryň taslama we gurluşyk işleri alnyp barlanda, şeýle hem olar tehniki taýdan täzeden enjamlaşdyrylanda, giňeldilende, durky täzelenende, ulanmaga tabşyrylanda, ulanylanda we ýapylanda ekologik howpsuzlyk talaplarynyň berjaý edilmezligi, şol sanda gurluşyk we beýleki galyndylaryň ýanaşyk ýerlere bikanun gömülmegi, şonuň ýaly-da çäkleriň bellenilen ekologik göwrüminiň bozulmagy üçin ekologik taýdan howply önümiň daşary ýurt döwletine alnyp gidilmegi we ondan getirilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
143-nji madda. Daşky gurşawy goramak boýunça ekologik talaplaryň bozulmagy
1. Daşky gurşawy goramak boýunça kadalaryň we ekologik talaplaryň bozulmagy, oňa biologik, fiziki we başga görnüşde zyýanly täsir edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden üçüsine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Daşky gurşawyň ýagdaýy, onuň obýektlerinden peýdalanylmagy, şeýle hem hapalanmagyň çeşmeleri barada öz wagtynda, doly we dogry maglumatlary bermekden ýüz dönderilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Daşky gurşawy goramak boýunça bellenilen ekologik talaplary ýokarlandyrmak ýa-da peseltmek barada görkezmeleriň ýa-da rugsatlaryň berilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Şu maddanyň birinji–üçünji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň daşky gurşawyň ýagdaýyna ýa-da hiline düýpli zyýan ýetirilmegine getirmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – sekizisinden on bäşisine, ýuridik şahslara – on bäşisinden otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ýuridik şahslaryň bir aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
144-nji madda. Ekologik hapalanmagyň netijeleriniň ýok edilmegi boýunça çäreleri geçirmekden boýun gaçyrylmagy
Ekologik hapalanma sezewar bolan ýerlerde daşky gurşawy dikeldiş we tebigy serişdeleri täzeden köpeldiş çärelerini geçirmek borjy üstlerine ýüklenen adamlar tarapyndan bu çäreleri geçirmekden boýun gaçyrylmagy ýa-da olaryň göwnejaý geçirilmezligi, eger bu hereketler adam ýa-da daşky gurşaw üçin agyr netijelere getirmedik bolsa, -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
145-nji madda. Döwlet ekologik bilermenler seljermesiniň geçirilmegi barada kanunyň talaplarynyň ýerine ýetirilmezligi
Döwlet ekologik bilermenler seljermesi geçirilmäge degişli obýektler boýunça döwlet ekologik bilermenler seljermesini geçirmek barada talaplaryň ýerine ýetirilmezligi, şonuň ýaly-da döwlet ekologik bilermenler seljermesinden geçmedik ýa-da oňyn çözgütleri bolmadyk taslamalaryň we maksatnamalaryň maliýeleşdirilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
146-njy madda. Döwlet ekologik bilermenler seljermesi babatda Türkmenistanyň kanunçylygynyň talaplarynyň bozulmagy
1. Döwlet ekologik bilermenler seljermesini geçirmegiň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Döwlet ekologik bilermenler seljermesiniň obýektiniň işiniň ekologik netijeleri barada görnetin nädogry maglumatlaryň berilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Döwlet ekologik bilermenler seljermesiniň oňyn netijenamasy bolmazdan daşky gurşawyň ýagdaýyna we adamlaryň saglygyna ýaramaz täsir edip biljek ýagdaýda tebigatdan ýörite peýdalanmaga, maliýeleşdirmäge hem-de taslamalary we maksatnamalary ýa-da işi durmuşa geçirmäge rugsat berilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Hojalyk işi amala aşyrylanda döwlet ekologik bilermenler seljermesiniň çykaran netijenamasyna laýyklykda daşky gurşawy goramak, tebigy serişdelerden peýdalanmak we ekologik howpsuzlygy üpjün etmek barada talaplaryň berjaý edilmezligi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
5. Döwlet ekologik bilermenler seljermesiniň geçirilmegine bikanun gatyşylmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
6. Döwlet ekologik bilermenler edaralarynyň döwlet ekologik bilermenler seljermesini geçirmek üçin zerur bolan maglumatlaryň we materiallaryň berilmegi barada kanuny talaplaryň ýerine ýetirilmezligi ýa-da olary ýerine ýetirmekden boýun gaçyrylmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
7. Obýektiň daşky gurşawa täsiri barada döwlet ekologik bilermenler seljermesi tarapyndan görnetin ýalan netijenamanyň ýa-da görnetin ýalan bahanyň berilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
147-nji madda. Daşky gurşawyň we ýerasty suwlaryň hapalanmagy hakynda maglumatlaryň ýaşyrylmagy ýa-da ýoýulmagy
Zyýanly ekologik netijelere getiren heläkçilikler, daşky gurşawyň we ýerasty suwlaryň hapalanma derejesi, olaryň ilatyň saglygyna ýa-da daşky gurşawa zyýan ýetirip biljekdigi ýa-da zyýan ýetirendigi, şonuň ýaly-da hapalanan daşky gurşawyň we ýerasty suwlaryň zyýanly täsirine düşen ilatyň saglyk ýagdaýy hakynda maglumatlaryň ýaşyrylmagy ýa-da ýoýulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
148-nji madda. Ekologik pasportyny, ekologik bilermenler seljermesiniň netijenamasyny we beýleki tebigaty goraýyş rugsatnamalary peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
Eýeçiliginiň görnüşine garamazdan kärhanalar, edaralar, guramalar, daşary ýurt hem-de beýleki ýuridik şahslar tarapyndan Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde almaga degişli ekologik pasporty, ekologik bilermenler seljermesiniň netijenamasyny, şonuň ýaly-da suwdan ýörite peýdalanmak barada rugsatnamany peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy, eger bu kanun arkaly goralýan bähbitlere zyýan ýetirilmegine getiren bolsa, -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
149-njy madda. Daşky gurşawa taşlanan we zyňylan hapalaýjy maddalar üçin hökmany we beýleki tölegler boýunça borçlaryň ýerine ýetirilmezligi
Eýeçiliginiň görnüşine garamazdan kärhanalar, edaralar, guramalar, daşary ýurt hem-de beýleki ýuridik şahslar tarapyndan daşky gurşawa, atmosfera howasyna taşlanýan ýa-da zyňylýan hapalaýjy maddalar üçin hasabat döwrüne kesgitlenen hökmany tölegler boýunça borçlaryň ýerine ýetirilmezligi ýa-da olardan ýüz dönderilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
150-nji madda. Haýwanlaryň ýaşaýan ýerlerini goramak, zoologik kolleksiýalary döretmek we olar bilen söwda etmek kadalarynyň bozulmagy, şeýle hem haýwanlaryň rugsatsyz göçürilmegi, başga ýerlere uýgunlaşdyrylmagy we çaknyşdyrylmagy
1. Haýwanlaryň ýaşaýan tebigy ýerlerini we göçýän ýollaryny goramagyň, zoologik kolleksiýalary döretmegiň, saklamagyň, peýdalanmagyň, olaryň üstüni doldurmagyň, hasabynyň we olaryň söwdasyny etmegiň, şeýle hem haýwanat dünýäsiniň obýektlerini we zoologik kolleksiýalary daşary ýurda ibermegiň we alyp gitmegiň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen kadalarynyň bozulmagy, şonuň ýaly-da ygtyýarly döwlet edaralaryndan rugsatsyz haýwanlaryň bolýan tebigy ýerlerinden aýyrylmagy, göçürilmegi, başga ýerlere uýgunlaşdyrylmagy we çaknyşdyrylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – sekizisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Hojalyk işi amala aşyrylanda we ulag serişdeleri peýdalanylanda haýwanat dünýäsiniň obýektleriniň heläk bolmagynyň öňüni almak barada talaplaryň berjaý edilmezligi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
151-nji madda. Ösümlik we haýwanat dünýäsini goramak we ondan peýdalanmak, şeýle hem haýwanlaryň ýa-da ösümlikleriň aýry-aýry görnüşlerini getirmek tertibiniň bozulmagy
1. Aýratyn goralýan beýleki tebigy ýerlerde ösümlik we haýwanat dünýäsini goramagyň we ondan peýdalanmagyň bellenilen tertibiniň bozulmagy, şeýle hem Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna, Tebigaty goramagyň halkara birleşiginiň Gyzyl kitabyna girizilen haýwanlaryň görnüşleriniň saklanyp galmagyna zyýan ýetirýän diýlip hasaplanan haýwanlaryň we ösümlikleriň ygtyýarly döwlet edaralaryndan rugsat almazdan Türkmenistana getirilmegi, ondan üstaşyr geçirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyna, wezipeli adamlara – ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Haýwanat dünýäsinden peýdalanyjylar üçin, şonuň ýaly-da haýwanat dünýäsiniň obýektlerini goramak we rejeli peýdalanmak üçin ygtyýarly edaralar tarapyndan oturdylan ýörite görkezijileriň we beýleki belgileriň ýok edilmegi ýa-da zaýalanmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Haýwanat dünýäsinden peýdalanmak üçin degişli ygtyýarnamalary we haýwanat dünýäsiniň obýektlerini olaryň bolýan gurşawlaryndan aýyrmak üçin rugsatnamalary bermegiň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulmagy, şonuň ýaly-da haýwanat dünýäsini goramak we netijeli peýdalanmak, aw awlamak we aw hojalygyny ýöretmek boýunça ygtyýarly döwlet edaralarynyň we olaryň wezipeli adamlarynyň kanuny talaplarynyň ýerine ýetirilmezligi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Haýwanat dünýäsiniň obýektleriniň ýagdaýy we sany, olardan peýdalanylyşy, olaryň üznüksiz köpelişi we olaryň ýaşaýan gurşawynyň hili hakynda maglumatlaryň ýaşyrylmagy ýa-da ýoýulmagy, eger bu ilatyň we öý haýwanlarynyň howpsuzlygynyň bozulmagyna getiren bolsa, -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
152-nji madda. Seýrek duş gelýän we ýitip gitmek howpy abanýan haýwanlary gorap saklamak kadalarynyň bozulmagy
Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna, Tebigaty goramagyň halkara birleşiginiň Gyzyl kitabyna girizilen haýwanlaryň görnüşlerine degişli bolan seýrek duş gelýän we ýitip gitmek howpy abanýan haýwanlaryň, şeýle hem olaryň köpelýän we ýaşaýan ýerleriniň, ýumurtgalarynyň, höwürtgeleriniň we beýleki obýektleriniň ýok edilmegi, şol haýwanlaryň heläk bolmagyna, sanynyň kemelmegine ýa-da ýaşaýan ýerleriniň gurşawynyň bozulmagyna getirip biljek beýleki hereketleriň edilmegi, şonuň ýaly-da olary ele salmaga bellenilen tertipde berlen rugsatnamanyň şertleri berjaý edilmän şol haýwanlaryň ele salynmagy -
seýrek duş gelýän we ýitip gitmek howpy abanýan haýwanlary muzdsuz alyp, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyna, wezipeli adamlara – ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
153-nji madda. Seýrek duş gelýän we ýitip gitmek howpy abanýan balyklaryň we suwuň janly-jandarlarynyň görnüşlerini gorap saklamak kadalarynyň bozulmagy
1. Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna girizilen ýa-da tutmaga gadagan edilen balygyň, deňiz wagşy haýwanynyň we suwuň beýleki janly-jandarlarynyň bikanun alynmagy -
balygy, deňiz wagşy haýwanyny we suwuň beýleki janly-jandarlaryny muzdsuz alyp, balyk tutmak ýa-da aw awlamak üçin niýetlenilen gaýry närseleri bolsa muzdsuz ýa-da tölegli alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna, wezipeli adamlara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
balygy, deňiz wagşy haýwanyny we suwuň beýleki janly-jandarlaryny muzdsuz alyp, balyk tutmak ýa-da aw awlamak üçin niýetlenilen gaýry närseleri bolsa muzdsuz ýa-da tölegli alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine, wezipeli adamlara – ýigrimisinden otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da balygy, deňiz wagşy haýwanyny we suwuň beýleki janly-jandarlaryny muzdsuz alyp, balyk tutmak ýa-da aw awlamak üçin niýetlenilen gaýry närseleri bolsa muzdsuz ýa-da tölegli alyp ýa-da alman, aw awlamak ýa-da balyk tutmak hukugynyň iki ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
154-nji madda. Buýan köküni goparyp almak we satmak kadalarynyň bozulmagy
1. Bellenilen tertipde degişli rugsat almazdan buýan köküniň goparylyp alynmagy, saklanylmagy we satylmagy -
buýan köküni muzdsuz alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
buýan köküni muzdsuz alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – on bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
155-nji madda. Aw awlamak, balyk tutmak we suwuň biologik serişdelerini gorap saklamak, şeýle hem haýwanat dünýäsinden peýdalanmagyň başga görnüşlerini amala aşyrmak kadalarynyň bozulmagy
1. Aw awlamak, balyk tutmak we suwuň biologik serişdelerini gorap saklamak, haýwanat dünýäsinden peýdalanmagyň başga görnüşlerini amala aşyrmak, döwletiň aw gaznasyndan we aw önümlerinden peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy -
aw tüpeňini hem-de beýleki haýwanlary awlaýjy we balyk tutujy gurallary hem gaýry närseleri muzdsuz ýa-da tölegli alyp ýa-da alman, fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň birisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara – binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi ýa-da aw awlamak we balyk tutmak kadalarynyň gödek, ýagny degişli rugsat almazdan, ýa-da gadagan edilen ýerlerde ýa-da gadagan edilen möhletlerde, gadagan edilen gurallar ýa-da usullar bilen haýwanlaryň we guşlaryň awlanylmagy, balygyň, deňiz haýwanynyň we suwuň beýleki haýwanlarynyň ýa-da senetçilik deňiz ösümlikleriniň alynmagy ýa-da olaryň yzygiderli bozulmagy -
aw tüpeňini hem-de beýleki haýwanlary awlaýjy we balyk tutujy gurallary hem gaýry närseleri muzdsuz ýa-da tölegli alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna, wezipeli adamlara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da aw tüpeňini hem-de beýleki haýwanlary awlaýjy we balyk tutujy gurallary hem gaýry närseleri muzdsuz alyp ýa-da alman, aw awlamak ýa-da balyk tutmak hukugynyň iki ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
Bellik
Şu maddada görkezilen bikanun aw awlamagyň we balyk tutmagyň netijesinde haýwanlaryň we guşlaryň, balygyň, deňiz haýwanynyň we suwuň beýleki haýwanlarynyň ýa-da senetçilik deňiz ösümlikleriniň tebigaty goramak babatda döwlet dolandyryşynyň ygtyýarly edarasy tarapyndan tassyklanan bahalar boýunça hasaplanyp çykarylan gymmatynyň bellenilen binýatlyk mukdaryň altmyşysyndan geçmeýän halatynda ulanylýar.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
156-njy madda. Haýwanat dünýäsiniň görnüşlerini tutmak, saklamak, köpeltmek, peýdalanmak hem-de olaryň ýaşaýjylyk ukyby bolan önümlerini getirmek we alyp gitmek kadalarynyň bozulmagy
1. Haýwanlary, şol sanda süýrenijileri we mör-möjekleri tutmak, erkin däl ýagdaýda saklamak, peýdalanmak, satmak, edinmek, olary, şol sanda hem erkin däl ýagdaýda köpeldilenlerini hem-de olaryň ýaşaýjylyk ukyby bolan önümlerini Türkmenistana getirmek, ondan alyp gitmek we üstaşyr geçirmek, şonuň ýaly-da olary tebigata goýbermek kadalarynyň bozulmagy -
haýwanat dünýäsiniň görnüşlerini we olaryň ýaşaýjylyk ukyby bolan önümlerini muzdsuz alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň sekizisine, wezipeli adamlara – sekizisinden ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ahal-teke atlaryny we türkmen itleriniň ýerli tohumlaryny köpeltmek, saklamak, satmak we edinmek kadalarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň sekizisine, wezipeli adamlara – sekizisinden ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
157-nji madda. Et iýiji sütükli haýwanlary saklamak kadalarynyň bozulmagy
Tilkileri, pesesleri, norkalary we beýleki et iýiji sütükli haýwanlary saklamagyň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen kadalarynyň bozulmagy, şeýle hem şol haýwanlaryň derisiniň bikanun satylmagy, satyn alynmagy ýa-da çalşylmagy -
et iýiji sütükli haýwanlary we olaryň derilerini tölegli alyp, binýatlyk mukdaryň 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
158-nji madda. Aw awlamak arkaly gola salnan sütükli haýwanlaryň gymmatly görnüşleriniň derilerini döwlete tabşyrmak borjundan boýun gaçyrylmagy, olaryň derileriniň bikanun satylmagy, satyn alynmagy we gaýtadan işlenilmegi
Aw awlamak arkaly gola salnan sütükli haýwanlaryň gymmatly görnüşleriniň derilerini döwlete tabşyrmak borjundan boýun gaçyrylmagy, şeýle hem eýlenen ýa-da eýlenmedik, ýöne döwlet tagmasy (ştampy) bolmadyk şol derileriň ilkinji gezek bikanun satylmagy, satyn alynmagy, çalşylmagy we gaýtadan işlenilmegi -
derileri muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
159-njy madda. Bikanun aw awlamakdan alnan önümleriň kabul edilmegi we satyn alynmagy
Taýýarlaýyş guramalaryň wezipeli adamlary, fiziki şahslar tarapyndan görnetin bikanun aw awlamakdan alnan önümleriň kabul edilmegi we satyn alynmagy -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara – binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
160-njy madda. Suwuň biologik serişdeleriniň ýaşaýan gurşawyny gorap saklamak kadalarynyň bozulmagy
1. Balyk hojalyk ähmiýetli suw howdanlarynda, derýalarda, akabalarda we kanallarda suwuň biologik serişdeleriniň ýaşaýan gurşawynyň tebigy ýagdaýynyň bozulmagyna getirýän böwetleriň, germewleriň gurnalmagy, mallaryň suwa düşürilmegi, öý guşlarynyň gezdirilmegi ýa-da suwuň biologik serişdelerine we olaryň üznüksiz köpelmegine ýaramaz täsir edýän beýleki işleriň geçirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine, ýuridik şahslara - bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Deňziň, derýalaryň we suw howdanlarynyň suwuň biologik serişdeleri üçin zyýanly maddalar, nebit we nebit önümleri, önümçilik we durmuş galyndylary we beýleki taşlandylar bilen hapalanmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna, wezipeli adamlara – onusyndan ýigrimisine, ýuridik şahslara – ýigrimisinden kyrkysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
161-nji madda. Aýratyn goralýan tebigy obýektleri we ýerleri peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Aýratyn goralýan tebigy ýerlerde olaryň maksatlaýyn niýetlenilişine garşy gelýän işleriň geçirilmegi, olaryň düzgüniniň bozulmagy, şeýle hem döwletiň aýratyn goragyna alnan şol ýerleriň tebigy serişdeleriniň ekologik deňagramlylygynyň, baýlygynyň we köpdürlüliginiň hem-de daşky tebigy gurşawyň peýdaly häsiýetleriniň bilkastlaýyn ýok edilmegi, zaýalanmagy ýa-da olara düýpli şikes ýetirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Rugsat beriji resminama almazdan döwlet tebigy goraghanasynyň ýerinde bolunmagy, eger bu bellenilen goraghana düzgünleriniň we gadaganlyklarynyň bozulmagyna getiren bolsa, -
binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
162-nji madda. Ýylan zäherini almak, edinmek, ýerlemek we ýurduň çäginden çykarmak kadalarynyň bozulmagy
Ýylan zäherini almagyň, ýylanyň zäherini edinmegiň, ýerlemegiň hem-de ýurduň çäginden çykarmagyň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen kadalarynyň bozulmagy -
ýylan zäherini muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
12-nji bap. OBA HOJALYGY WE WETERINARIÝA ÇYGRYNDA ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY
163-nji madda. Daýhan birleşikleriniň we beýleki hojalyklaryň ekinleriniň mallara, guşlara iýdirilmegi, oba hojalyk ekinleriniň hasylynyň zaýalanmagy ýa-da ýok edilmegi, olaryň agaçlaryna şikes ýetirilmegi
1. Ekinleriň mallara, guşlara iýdirilmegi, ýygnalyp, meýdanda duran oba hojalyk ekinleriniň hasylyny mallaryň we guşlaryň zaýalamagy ýa-da ýok etmegi, şeýle hem daýhan hojalyklarynyň, daýhan birleşikleriniň we oba hojalygy bilen meşgullanýan beýleki fiziki we ýuridik şahslaryň agaçlaryna we beýleki ekinlerine mallar ýa-da guşlar bilen şikes ýetirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň dördüsine, wezipeli adamlara – dördüsinden sekizine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň dördüsinden altysyna, wezipeli adamlara – altysyndan onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Ekinleriň ýa-da agaçlaryň awtoulag, traktor, kombaýn ýa-da beýleki ulag serişdeleri bilen basdyrylyp geçilmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Ekinleriň ýa-da agaçlaryň mala goşulýan ulag serişdeleri bilen basdyrylyp geçilmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,3 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky we 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
164-nji madda. Mallary bakmak we suw çeşmelerinden peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
Öri meýdanlarynda, daýhan hojalyklary, daýhan birleşikleri we oba hojalygy bilen meşgullanýan beýleki fiziki we ýuridik şahslar tarapyndan peýdalanylýan ekinlerden boşan ýa-da boş duran ýerlerde, şeýle hem döwlet ätiýaçlygynyň ýerlerinde mallaryň rugsatsyz bakylmagy ýa-da mallara ideg etmegiň beýleki düzgünleriniň bozulmagy, şonuň ýaly-da öri meýdanlaryndaky suw çeşmelerinden rugsatsyz peýdalanylmagy -
binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
165-nji madda. Mallaryň döwlet hasabyndan ýaşyrylmagy
Öri meýdanlaryndan peýdalanmagy düzgünleşdirmek we beýleki maksatlar bilen ýöredilýän döwlet hasabyndan mallaryň bilkastlaýyn ýaşyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
166-njy madda. Türkmenistanyň ösümlikleriň karantini hakynda kanunçylygynyň bozulmagy
1. Ösümlikleriň karantinini (fitosanitar goragy) üpjün edýän düzgünler we kadalar bozulyp, karantin zyýan berijiler ýokuşan we beýleki karantin astyndaky önümleriň Türkmenistanyň çägine getirilmegi, şonuň ýaly-da karantin zyýan berijiler ýokuşan karantin astyndaky ýerleriň ýa-da desgalaryň peýdalanylmagy (ösümlikleriň karantinini üpjün etmek kadalarynda we düzgünnamalarynda göz öňünde tutulan halatlar muňa girmeýär) -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň 1,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Karantin astyndaky önümler öndürilende, taýýarlananda, Türkmenistanyň çägine getirilende, Türkmenistanyň çäginden çykarylanda, daşalanda, saklananda, gaýtadan işlenende, peýdalanylanda we satylanda ösümlikleriň karantinini (fitosanitar goragy) üpjün edýän düzgünleriň we kadalaryň bozulmagy, şonuň ýaly-da ösümlikleriň karantini boýunça ygtyýarly döwlet edarasynyň ýazmaça rugsady bolmazdan Türkmenistanyň çägine gelen karantin astyndaky önümli ulag serişdeleriniň, konteýnerleriň we beýleki gaplaryň açylmagy -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň 1,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Türkmenistanyň çäklerinde karantin zyýan berijileri, ösümlikleriň kesellerini we haşal otlary öz wagtynda ýüze çykarmak, olary çäklendirmek we ýok etmek, şonuň ýaly-da olaryň ýaýramagynyň öňüni almak kadalarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň 1,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
167-nji madda. Karantin astyndaky önümler we karantin zyýan berijileri barada maglumatlary bermek kadalarynyň bozulmagy
1. Karantin astyndaky önümleri öndürmek, taýýarlamak, gaýtadan işlemek, saklamak, daşamak we satmak bilen meşgullanýan ýuridik we fiziki şahslar tarapyndan ösümlikleriň karantini boýunça ygtyýarly döwlet edarasyna karantin astyndaky önümler we karantin zyýan berijiler barada maglumatlaryň berilmezligi, şonuň ýaly-da karantin zyýan berijileriň ýüze çykarylan halatlarynyň wagtynda habar berilmezligi ýa-da gizlenilmegi -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara – binýatlyk mukdaryň 1,5 bölegine, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Karantin astyndaky önümleri öndürmek, taýýarlamak, gaýtadan işlemek, saklamak, daşamak we satmak bilen meşgullanýan ýuridik we fiziki şahslar tarapyndan ösümlikleriň karantini barada düzgünleri we degişli çäreleri geçirmek barada talaplaryň bellenilen möhletde ýerine ýetirilmezligi -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara – binýatlyk mukdaryň 1,5 bölegine çenli, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna möçberde jerime salynmagyna eltýär.
168-nji madda. Tohumlaryň döwlet standartlaşdyrylmagynyň we olary öndürmek, taýýarlamak, gaýtadan işlemek, saklamak, satmak, daşamak we peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Tohumlaryň döwlet standartlaşdyrylmagynyň, şeýle hem tohumlary öndürmek, taýýarlamak, gaýtadan işlemek, saklamak, satmak, daşamak we peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy, şonuň ýaly-da barlaghanada barlagdan geçirilmedik tohumlaryň Türkmenistana getirilmegi, ondan alnyp gidilmegi -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Tohumlaryň hili barada hasabat we kada-tehniki resminamasynyň ýoýulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
169-njy madda. Ygtyýarnamasy bolmazdan tohumçylyk işi bilen meşgullanylmagy
Tohumçylyk babatda işi amala aşyrmaga ygtyýarnamasy bolmazdan tohumçylyk işi bilen meşgullanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisine, wezipeli adamlara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
170-nji madda. Ulanmaga goýberilen seleksiýanyň gazananlarynyň döwlet sanawyna girizilmedik ösümlikleriň sortlarynyň rugsatsyz ulanylmagy
Türkmenistanda seleksiýanyň gazananlaryny peýdalanmagyň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertibiniň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
171-nji madda. Haşal otlara garşy göreş alyp barmak kadalarynyň bozulmagy
1. Ýerden peýdalanyjylar tarapyndan haşal otlara (karantin haşal otlaryndan başga) garşy göreş alyp barmak barada Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan çäreleriň görülmezligi -
duýduryş berilmegine eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň gaýtadan dowam edilmegi ýa-da ol çäreleri görmekden zandyýamanlyk bilen boýun gaçyrylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,2 böleginden 0,5 bölegine, wezipeli adamlara – 0,5 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
172-nji madda. Düzüminde neşe serişdeleri bolan ekinleriň goralmagyny üpjün etmek barada kadalaryň bozulmagy
Göknary, kenebi ýa-da düzümi neşe serişdeli beýleki ekinleri, bu ekinleriň hasylynyň saklanýan we gaýtadan işlenilýän ýerlerini goramak barada Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen kadalaryň berjaý edilmezligi, şeýle hem düzüminde neşe serişdeleri bolan ekinleriň ekin meýdanynda galan galyndylaryny (eňňeresini) hem-de önümçilik taşlandylaryny ýok etmek üçin çäreleriň görülmezligi-
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň ikisine, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ýuridik şahslaryň bir aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
173-nji madda. Göknary, kenebi ýa-da düzümi neşe serişdeli beýleki ösümlikleri ekmek ýa-da ösdürip ýetişdirmek kadalarynyň bozulmagy
Göknaryň, kenebiň ýa-da düzümi neşe serişdeli ösdürilip ýetişdirilmegi gadagan edilen beýleki ösümlikleriň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen kadalar bozulyp ekilmegi ýa-da ösdürilip ýetişdirilmegi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ýuridik şahslaryň bir aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
1731-nji madda. Düzüminde nikotin ýa-da adamyň saglygy üçin zyýanly beýleki maddalar bar bolan ösümlikleri ekmek ýa-da ösdürip ýetişdirmek kadalarynyň bozulmagy
1. Düzüminde nikotin ýa-da adamyň saglygy üçin zyýanly beýleki maddalar bar bolan bir we köpýyllyk ösümlikleriň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen kadalaryň bozulyp ekilmegi ýa-da ösdürilip ýetişdirilmegi, eger bu temmäki önümleriniň öndürilmegi üçin çig mal (temmäki çig malyny) almak maksady bilen edilen bolsa, -
görkezilen ösümlikleri muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi, -
görkezilen ösümlikleri muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
Kodekse 1731 maddasy 2016-njy ýylyň 29-nji ýanwaryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 1, 29-njy madda.
174-nji madda. Oba hojalyk maşynlaryny tehniki taýdan ulanmak we tehniki howpsuzlyk kadalarynyň mehanizatorlar tarapyndan bozulmagy
Traktorlary, kombaýnlary, beýleki özi ýöreýän oba hojalyk maşynlaryny tehniki taýdan ulanmak kadalarynyň we tehniki howpsuzlyk kadalarynyň mehanizatorlar tarapyndan bozulmagy, eger bu kanun arkaly goralýan bähbitlere zyýan ýetirilmegine ýa-da oňa şertleriň döredilmegine getiren bolsa, -
şol maşynlary dolandyrmak hukugynyň bir aýdan iki aýa çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
175-nji madda. Haýwanlaryň karantini barada kadalaryň we beýleki weterinariýa-sanitariýa kadalarynyň bozulmagy
1. Haýwanlaryň ýokanç keselleriniň karantini barada kadalaryň, şol sanda ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralarynyň epizootiýalara garşy göreş alyp barmak hakynda kararlarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara –birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Weterinariýa-sanitariýa kadalarynyň we talaplarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde göz öňünde tutulan hereketleriň adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde amala aşyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň sekizisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Weterinariýa derman serişdelerini taýýarlamak işi bilen bikanun meşgul bolunmagy, şonuň ýaly-da Türkmenistanda döwlet tarapyndan bellige alynmadyk, hil güwänamasy bolmadyk, ýaramsyz, ýaramlylyk möhleti geçen derman serişdeleriniň ýa-da döwlet tarapyndan bellige alnan derman serişdeleriniň bikanun öndürilen ýa-da olaryň galp nusgalarynyň ýerlenilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
5. Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ygtyýarnama almazdan weterinariýa işi bilen meşgul bolunmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 4, 167-nji madda).
176-njy madda. Maldan alynýan iýmit önümleriniň hili hem-de howpsuzlygy barada weterinariýa-sanitariýa talaplaryň bozulmagy
Weterinariýa gullugynyň netijenamasy bolmazdan mal önümleriniň bazarlara we beýleki sarp edilýän ýerlere getirilmegi, şonuň ýaly-da weterinariýa-sanitariýa talaplary bozulyp maldan alynýan iýmit önümleriniň öndürilmegi, taýýarlanylmagy, iberilmegi, gaýtadan işlenilmegi, saklanylmagy, daşalmagy we paýlanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
177-nji madda. Mallary, guşlary hem-de maldarçylyk önümlerini daşamak weterinariýa-sanitariýa kadalarynyň bozulmagy
Mallaryň, guşlaryň, şeýle hem weterinariýa gullugynyň gözegçiligine degişli maldarçylyk önümleriniň, ot-iýmleriň we beýleki ýükleriň rugsatsyz daşalmagy (sürülmegi), Türkmenistana getirilmegi, ondan alnyp gidilmegi we üstaşyr geçirilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara –birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
178-nji madda. Haýwanlara rehimsiz garalmagy
Haýwanlara rehimsiz garalmagy, eger bu haýwanlaryň ölmegine, mejbury soýulmagyna ýa-da agyr şikes almagyna getirse, şonuň ýaly-da haýwanlaryň horlanylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
179-njy madda. Mallary, guşlary, ýyrtyjy we beýleki haýwanlary saklamak kadalarynyň bozulmagy
1. Şäherlerde we beýleki ilatly ýerlerde mallary, guşlary, ýyrtyjy we beýleki haýwanlary saklamak kadalarynyň bozulmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hereketler raýatlaryň saglygyna ýa-da emlägine zyýan ýetirmegine getiren bolsa -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
13-nji bap. SENAGAT, GURLUŞYK WE ENERGETIKA ÇYGRYNDA ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY
180-nji madda. Işleri howpsuz alyp barmak kadalarynyň bozulmagy
Senagatda, gurluşykda, oba hojalygynda we ykdysadyýetiň beýleki pudaklarynda işleri howpsuz alyp barmak barada kadalaryň, düzgünnamalaryň, gözükdirijileriň we beýleki namalaryň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň birisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
1801-nji madda. Binalar we desgalar gurlanda, durky täzelenende, düýpli abatlananda hem-de bu işleriň taslama-çenlik resminamalary düzülende gurluşyk kadalarynyň bozulmagy
1. Gurluşyk pudagynda döwlet standartlaryna laýyk gelmeýän gurluşyk materiallarynyň, önümleriniň we gurnawlarynyň ulanylmagy, tehniki şertler, inžener gözlegleri, taslama işleri, gurluşyk-gurnama işleri ýerine ýetirilende gurluşykda tassyklanan taslamalaryň we beýleki kadalaşdyryjy resminamalaryň düzgünleriniň bozulmagy bilen, binalaryň we desgalaryň berklik, durnuklylyk, çydamlylyk görkezijileriniň peselmegi, gurluşygyň hiline, daşky keşbine bildirilýän talaplaryň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine, wezipeli adamlara – ýigrimisinden otuzysyna, ýuridik şahslara – otuzysyndan ellisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Binalaryň we desgalaryň hem-de gurluşyk işleriniň kabul edilmeginde bellenilen kadalaryň we tertibiň bozulmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň ýigrimisinden otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Binalary we desgalary gurmak, durkuny täzelemek we gurluşyk- gurnama işlerini rugsatsyz alyp barmak, şeýle hem gurluşygy tamamlanan binalary we desgalary kabul etmek baradaky resminamalary resmileşdirmezden olaryň ulanylmagy ýa-da işe girizilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine, wezipeli adamlara – ýigrimisinden otuzysyna, ýuridik şahslara – otuzysyndan ellisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Binagärlik-meýilleşdiriş tabşyryklaryň talaplarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine, wezipeli adamlara – ýigrimisinden otuzysyna, ýuridik şahslara – otuzysyndan ellisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
5. Şu maddanyň birinji, ikinji, üçünji we dördünji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ýigrimisinden otuzysyna, wezipeli adamlara - otuzysyndan ellisine, ýuridik şahslara - ellisinden ýüzüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
6. Gurluşyk guramalarynyň ýolbaşçylary, işleri ýerine ýetirijiler we gurluşygyň hiline gözegçiligi amala aşyrýan wezipeli adamlar tarapyndan ýaramaz hilli gurlan, tamamlanylmadyk ýa-da şertnamanyň we taslama resminamalarynyň şertlerine laýyk gelmeýän binalaryň we desgalaryň, awtomobil ýollarynyň, ýerasty geçelgeleriň, elektrostansiýalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň ýa-da gaýry gurluşyk obýekitleriniň ulanylmaga tabşyrylandygy ýa-da kabul edilendigi, şonuň ýaly-da olarda pes hilli bejeriş işleriniň geçirilendigi üçin, eger olar seresapsyzlykdan adamyň saglygyna ortaça agyrlykda zyýan ýetirilmegine getirse,
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň kyrkysyna, wezipeli adamlara – ellisine, ýuridik şahslara altmyşysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 1801 maddasy 2016-njy ýylyň 15-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 4, 140-njy madda.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
1802-nji madda. Ýaşaýyş jaýlarynyň we (ýa-da) gozgalmaýan emlägiň beýleki obýektleriniň paýly gurluşygy hakynda kanunçylygyň talaplarynyň bozulmagy
1. Ygtyýarly döwlet edarasynda paýly gurluşyga gatnaşmagyň şertnamasyny hasaba aldyrman, ýaşaýyş jaýlarynyň we (ýa-da) gozgalmaýan emlägiň beýleki obýektleriniň gurluşygy üçin paýçylaryň pul serişdeleriniň çekilmegi, şeýle hem hasaba aldyrmaga bermegiň bellenilen möhletleriniň bozulmagy ‒
ýuridik şahslara binýatlyk mukdaryň otuzysyndan ellisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
ýuridik şahslara binýatlyk mukdaryň ellisinden ýüzüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 1802 maddasy 2016-njy ýylyň 15-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 4, 140-njy madda.
(2021-nji ýylyň 13-nji martyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 1, 13-nji madda).
181-nji madda. Ulag serişdeleriniň garaňkyladylan ýa-da ýalpyldaýan aýnalaryny öndürmek kadalarynyň bozulmagy
1. Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenilen tehniki şertleri we standartlary berjaý etmezden ulag serişdeleriniň garaňkyladylan ýa-da ýalpyldaýan aýnalarynyň öndürilmegi, taýýarlanylmagy -
binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
binýatlyk mukdaryň dördüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
182-nji madda. Partlaýjy maddalary we radioaktiw materiallary saklamak, peýdalanmak hem-de hasaba almak kadalarynyň bozulmagy
1. Hojalyk hem-de önümçilik işleri amala aşyrylanda Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen partlaýjy maddalary we radioaktiw materiallary edinmek, saklamak, peýdalanmak, hasaba almak we daşamak kadalarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsinden bäşisine, wezipeli adamlara – onusyndan on bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
183-nji madda. Ýylylyk we elektrik energiýasynyň bisarpa harçlanmagy
Ýylylyk we elektrik energiýasynyň bisarpa harçlanmagy, ýagny yzygiderli, önümçilik zerurlygy bolmazdan ýylylyk energiýasynyň peýdalanylmagy ýa-da elektrik energiýasynda işleýän hereketlendirijileriň, peçleriň we beýleki enjamlaryň ýüki ýetiksiz işledilmegi ýa-da boş işledilip ulanylmagy, şonuň ýaly-da turbageçirijileriniň we beýlekileriň ýylylyk izolýasiýasynyň, peçleriň we ýylylygy ulanýan enjamlaryň näsazlygy bilen baglanyşykda buguň, gyzgyn we gysylan howanyň, suwuň we ýylylygyň yzygiderli gös-göni ýitirilmegi ýa-da energiýa üpjünçiligi boýunça ygtyýarly edaralardan rugsat almazdan gulluk jaýlaryny we beýleki öýleri ýylatmak ýa-da göz öňünde tutulmadyk önümçilik maksatlary üçin elektrik energiýasynyň peýdalanylmagy ýa-da onuň yşyklandyrmak üçin eýeçiliksiz ulanylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsinden bäşisine, ýuridik şahslara – onusyndan otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2016-njy ýylyň 12-nji ýanwaryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 1, 6-njy madda).
184-nji madda. Elektrik ulgamlarynyň zaýalanylmagy
1. Elektrik ulgamlarynyň (howa, ýerasty we suwasty elektrik geçirijileriniň, giriziji hem-de paýlaýjy enjamlaryň) zaýalanylmagy, eger bu sarp edijileri elektrik energiýasy bilen üpjün etmekde bökdençlik döremegine we hojalyk, önümçilik işlerine zyýan ýetirilmegine getiren bolsa, -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Elektrik enjamlarynyň (ätiýaçlyk elektrik iýmitlendiriş çeşmesiniň – generatoryň, üznüksiz elektrik iýmitlendiriş çeşmesiniň) gurat ýagdaýda saklanylmazlygy ýa-da zerurlyk ýüze çykan ýagdaýynda işledilmezligi, eger bu Türkmenistanyň kanunçylygynda sanawy bellenilen sarp edijileri elektrik energiýasy bilen üznüksiz we ygtybarly üpjün etmekde bökdençlik döremegine hem-de hojalyk, önümçilik işlerine we adam saglygyna zyýan ýetirilmegine getiren ýa-da howp salan bolsa, –
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň döwletiň ýa-da sarp edijileriň bähbitlerine düýpli zyýan ýetirilmegine getirmegi, şonuň ýaly-da administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna, wezipeli adamlara – onusyndan on bäşisine, ýuridik şahslara – on bäşisinden ellisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ýuridik şahslaryň üç aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
(2016-njy ýylyň 12-nji ýanwaryndaky we 2021-nji ýylyň 13-nji martyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 1, 6-njy madda; 2021 ý., № 1, 13-nji madda).
185-nji madda. Elektrik ulgamlaryny goramak kadalarynyň bozulmagy
1. Elektrik ulgamlaryny goramak kadalarynyň bozulmagy, eger bu sarp edijileri elektrik energiýasy bilen üpjün etmekde bökdençlik döremegine getiren ýa-da getirmegi mümkin bolan, elektrik geçirijileriniň zaýalanmagyna ýa-da hojalyk hem-de önümçilik işlerine başga zyýan ýetirilmegine getiren ýa-da getirmegi mümkin bolan bolsa, -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan otuzysyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň döwletiň ýa-da sarp edijileriň bähbitlerine düýpli zyýan ýetirilmegine getirmegi, şonuň ýaly-da administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna, wezipeli adamlara – onusyndan on bäşisine, ýuridik şahslara – on bäşisinden ellisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ýuridik şahslaryň üç aýa çenli möhlete administratiw taýdan işiniň togtadylmagyna eltýär.
(2016-njy ýylyň 12-nji ýanwaryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 1, 6-njy madda).
186-njy madda. Gazdan peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Döwlet gaz gözegçiligi edaralaryndan rugsatsyz gaz bilen işledilýän enjamlara gaz goýberilmegi, gazyň şertnamada görkezilen göwrüminiň baş-başdak artdyrylmagy, gazy ulanmagyň bellenilen düzgüniniň berjaý edilmezligi, harçlamagyň tassyklanan aňrybaş kadalary bolmazdan gaz bilen işledilýän enjamlarda gazyň ulanylmagy ýa-da şol kadalaryň artdyrylmagy -
wezipeli adamlara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň dördüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
187-nji madda. Gazy harçlamagyň hasabyny ýöretmezden gaz bilen işledilýän enjamlaryň ulanylmagy
1. Gazy harç etmegiň ýa-da gaz ulanmak bilen işlenip çykarylýan ýylylyk energiýasynyň we önümleriň hasabyny ýöretmezden gaz bilen işledilýän enjamlaryň ulanylmagy, taslamalarynda göz öňünde tutulan serişdeleriň, ýagny gazyň ýanyşyny awtomatiki sazlaýjy serişdeleriň ýa-da ýylylyk-tehniki gözegçilik abzallarynyň ýa-da gazy ýerlikli we netijeli peýdalanmagy üpjün edýän ýylylyk toplaýjy enjamlaryň ulanylmazlygy ýa-da olaryň näsaz ýagdaýda ulanylmagy -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine, wezipeli adamlara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
188-nji madda. Ätiýaçlykdaky ýangyç hojalygynyň taýýarlygyny üpjün etmek üçin çäreleriň görülmezligi
Gazy sarp ediji kärhana, edara, gurama we birleşik üçin göz öňünde tutulan ätiýaçlykdaky ýangyç hojalygynyň işe taýýar edilmezligi ýa-da gaz bilen işledilýän enjamlaryň ýangyjyň bellenilen ätiýaçlygynyň görnüşlerinde işledilmäge taýýarlygyny üpjün etmek üçin çäreleriň görülmezligi -
wezipeli adamlara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
189-njy madda. Durmuş maksatlary üçin energiýadan ýa-da gazdan peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
Energiýa ýa-da gaz üpjünçiliginiň ulgamlaryna baş-başdak birikdirilmegi, şeýle hem elektrik, ýylylyk energiýasyndan ýa-da gazdan ölçeýji-hasaplaýjy enjamlary bolmazdan, betnebisçilikli maksatlar bilen baş-başdak peýdalanylmagy, ölçeýji-hasaplaýjy enjamlaryna bilkastlaýyn zyýan ýetirilmegi, durmuş maksatlary üçin elektrik we ýylylyk energiýasyndan ýa-da gazdan peýdalanmak kadalarynyň beýleki görnüşde bozulmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
190-njy madda. Işler geçirilende gaz geçirijileriniň zaýalanylmagy
1. Işler geçirilende gaz geçirijileriniň (magistral gaz geçirijilerden başgalary) we olaryň enjamlarynyň zaýalanmagy ýa-da gaz geçirijilere gurluş taýdan üýtgetmeleriň rugsatsyz girizilmegi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalarynyň magistral gaz geçirijiler babatda edilmegi, şonuň ýaly-da magistral gaz geçirijileriň gorag zolaklarynda ýer-gazuw we beýleki işler geçirilende bellenilen kadalaryň bozulmagy, ol ýerlerde gurnalan enjamlara we desgalara zyýan ýetirilmegi –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine, wezipeli adamlara – ýigrimisinden ellisine, ýuridik şahslara – ellisinden ýüzüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2015-nji ýylyň 18-nji awgustyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 3, 104-nji madda).
191-nji madda. Tebigy gazyň bisarpa harçlanmagy
1. Tebigy gazyň bisarpa harçlanmagy, ýagny önümçilik zerurlygy bolmazdan gazda işleýän peçleriň we beýleki enjamyň yzygiderli ýüki ýetiksiz işledilmegi ýa-da boş işledilip peýdalanylmagy, şonuň ýaly-da gaz geçirijileriň örtüginiň, peçleriň we beýleki enjamlaryň näsazlygy sebäpli tebigy gazyň yzygiderli gös-göni ýitirilmegi, tebigy gaz bilen üpjün edýän edaralardan rugsatsyz gazyň gulluk jaýlaryny we beýleki öýleri ýylatmak ýa-da göz öňünde tutulmadyk önümçilik maksatlary üçin peýdalanylmagy ýa-da onuň yşyklandyrmak üçin eýeçiliksiz ulanylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
14-nji bap. ULAGLARDA, ÝOL HOJALYGY WE ARAGATNAŞYK ÇYGRYNDA ADMINISTRATIW HUKUK BOZULMALARY
192-nji madda. Demir ýol ulagynda hereket howpsuzlygy kadalarynyň bozulmagy
1. Demir ýoluň, onuň gorag tokaý ösümlikleriniň, gorag germewleriniň we beýleki ýol obýektleriniň, duýduryjy hem-de aragatnaşyk desgalarynyň we enjamlarynyň zaýalanmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine, wezipeli adamlara – 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Demir ýoluň üstünden mala tirkelýän ulagly geçmek hem-de mal sürüp geçmek, demir ýoluň golaýynda mal bakmak kadalarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna, wezipeli adamlara – binýatlyk mukdaryň 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Ýük ýüklenende we düşürilende bellenilen gabaralaryň berjaý edilmezligi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Demir ýoluna otlularyň hereketini bozup biljek närseleriň goýulmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
5. Demir ýoluň bellenilmedik ýerinden geçilmegi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
193-nji madda. Demir ýol ulagy serişdelerinden peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Ýük otlularynda baş-başdak gidilmegi, otly gidip barýarka münülmegi, düşülmegi, wagonlaryň basgançagynda we depesinde gidilmegi, otlynyň biderek ýere baş-başdak duruzylmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Otlularyň wagonlarynyň penjirelerinden we gapylaryndan zir-zibilleriň hem-de gaýry närseleriň zyňylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
194-nji madda. Ýolagçy wagonlarynyň içerki enjamlaryna, demir ýol ulagynyň lokomotiwleriniň hem-de wagonlarynyň aýnalaryna zeper ýetirilmegi
Ýolagçy wagonlarynyň içerki enjamlaryna, demir ýol ulagynyň lokomotiwleriniň hem-de wagonlarynyň aýnalaryna ýolda barýarka, duralgalarda we saklanýan ýerlerinde zeper ýetirilmegi -
binýatlyk mukdaryň dördüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
195-nji madda. Uçuş howpsuzlygy kadalarynyň bozulmagy
1. Aerodromlary tanamak üçin kabul edilen, belgileme nyşanlaryna we enjamlaryna meňzeş haýsydyr bir belgileriň hem-de enjamlaryň aerodromyň ýerleşýän sebitinde oturdylmagy ýa-da aeroportyň, aerodromyň administrasiýasyndan rugsatsyz pirotehniki önümleriň ýakylmagy, ýa-da howa gämileriniň uçuşy üçin howp döredýän derejede guşlaryň köpçülikleýin toplanmagyna ýardam edýän obýektleriň gurulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdarynyň birisine, wezipeli adamlara – birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Jaýlarda we desgalarda gijeki hem-de gündizki belgileme nyşanlaryny ýa-da enjamlaryny ýerleşdirmek kadalarynyň ýerine ýetirilmezligi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine, wezipeli adamlara – 0,2 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Aerodrom enjamlarynyň, aerodrom belgileriniň, howa gämileriniň we olaryň enjamlarynyň zaýalanmagy -
binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Aeroportlaryň (aerowokzallardan başga), aerodromlaryň uçuşlary radio we ýagtylyk bilen üpjün ediş obýektleriniň çäginden degişli rugsat alman pyýada ýa-da ulagly geçilmegi -
binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
1951-nji madda. Howa gämisi dolandyrylýan wagty lazer şöhlesini gönükdirmek ýoly bilen päsgelçilik döretmek
Howa gämisi dolandyrylýan wagty howa gämisine lazer şöhlesini gönükdirmek ýoly bilen päsgelçilik döretmek –
hukuk bozulmanyň edilmeginiň guraly ýa-da gös-göni obýekti bolan emlägi muzdsuz alyp ýa-da alman, binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 1951 maddasy 2018-nji ýylyň 1-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2018 ý., № 3-4, 106-njy madda.
196-njy madda. Howply maddalary we närseleri howa ulagy arkaly daşamak kadalarynyň bozulmagy
Howply maddalary ýa-da närseleri howa ulagy arkaly daşamak kadalarynyň bozulmagy -
görkezilen howply maddalary we närseleri tölegli alyp ýa-da alman, fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – birisinden üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Howa ulagy arkaly daşamak kadalarynyň bozulmagy üçin şu maddada administratiw jogapkärçilik bellenen howply maddalaryň we närseleriň sanawy Türkmenistanyň kanunçylygy bilen kesgitlenýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
197-nji madda. Howa gämisinde özüňi alyp barmak kadalarynyň bozulmagy
1. Howa gämisindäki adamlaryň gäminiň serkerdesiniň kanuny görkezmelerini berjaý etmezligi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň birisinden üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Howa gämisiniň bortundan surata almak, kinosurata düşürmek, radio we öýjükli telefon aragatnaşygy serişdelerinden peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy -
maglumatlary göterijileri tölegli alyp, duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
1971-nji madda. Daşaýjy we ulanyjynyň gulluklary tarapyndan raýat howa gämileriniň uçuşlaryny guramagyň we ýerine ýetirmegiň kadalarynyň bozulmagy
Daşaýjy we ulanyjynyň gulluklary tarapyndan raýat howa gämileriniň uçuşlaryny guramagyň we ýerine ýetirmegiň kadalarynyň bozulmagy–
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna, wezipeli adamlara – onusyndan on bäşisine, ýuridik şahslara – on bäşisinden ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 1971 maddasy 2019-njy ýylyň 1-nji martyndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 1, 7-nji madda.
198-nji madda. Halkara uçuşlary barada kadalaryň bozulmagy
Halkara uçuşlary barada kadalaryň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden sekizisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
199-njy madda. Deňiz ulagynda hereket howpsuzlygy we deňiz ulagy serişdelerinden peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Deňiz ulagynda gämini (kiçi göwrümli gämiden başga) dolandyrýan gämi sürüji ýa-da gaýry şahs tarapyndan ýüzüş we gämilerde portlarda we port suwlarynda durmak, gämilerde porta girmek we olarda portdan çykmak, ses we yşyk duýduryjylaryny bermek, gämi yşyklaryny we belgilerini götermek kadalarynyň bozulmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine, wezipeli adamlara - 0,3 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Port suwlarynda degişli rugsat almazdan suwasty işleriň geçirilmegi, şol işler geçirilende duýdurmak kadalarynyň berjaý edilmezligi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Deňiz ulagynyň gämilerine (kiçi göwrümli gämiden başga) hyzmat edýän desgalaryň, aragatnaşyk we duýduryjy gurluşlaryň, nawigasion enjamlaryň ýüzýän we kenardaky serişdeleriniň ýa-da gämi gatnaw we nawigasion ýagdaýyň tehniki serişdeleriniň we belgileriniň ýok edilmegi ýa-da olaryň zaýalanylmagy, şeýle hem port we gidrotehniki desgalaryna zeper ýetirilmegi, nawigasion belgileri we duýduryjylary tanamakda päsgelçilikleri döredýän belgileriň, desgalaryň, ses we yşyk duýduryjylaryň çeşmeleriniň degişli rugsady bolmazdan goparylmagy ýa-da oturdylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine, wezipeli adamlara – 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Gidrotehniki desgalarda nawigasion germew serişdelerini we nawigasion enjamlaryny saklamak kadalarynyň we olary ulanmagyň bellenilen düzgünleriniň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,5 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
5. Deňiz ulagy serişdeleriniň içerki enjamlarynyň zaýalanmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
200-nji madda. Kiçi göwrümli gämilerde ýüzüş kadalarynyň bozulmagy
Kiçi göwrümli gämini dolandyrýan gämi sürüji ýa-da gaýry şahs tarapyndan bellenilen tizligiň artdyrylmagy, nawigasion belgileriň talaplarynyň berjaý edilmezligi, gäminiň gadagan edilen ýerlerde bilkastlaýyn saklanylmagy ýa-da duruzylmagy ýa-da manewr etmek, ses duýduryjylaryny bermek, bort yşyklaryny we belgilerini götermek kadalarynyň bozulmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da kiçi göwrümli gämini dolandyrmak hukugynyň alty aýa çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
Bellik
Şu Kodeksde «kiçi göwrümli gämi» diýlip, esasy hereketlendirijisiniň kuwwaty 75 kilowatdan (100 at güýjünden) az bolan özi ýöreýän gämä, şeýle hem sygymy 80 tonnadan az bolan özi ýöremeýän ýa-da kuwwatyna garamazdan asma motorly gämä, şonuň ýaly-da esasy hereketlendirijisiniň kuwwatyna hem-de sygymyna garamazdan sport we gezelenç gämisine, suw motosikline (gidrosikline) düşünilýär.
201-nji madda. Gämini bellige almak we ulanmak kadalarynyň bozulmagy, şeýle hem gäminiň ony dolandyrmaga hukugy bolmadyk adam tarapyndan dolandyrylmagy
1. Bellenilen tertipde bellige alynmadyk ýa-da tehniki taýdan gözden geçirilmedik ýa-da bort belgilerini ýa-da beýleki alamatlaryny götermeýän ýa-da rugsatsyz enjamlaşdyrylan, şeýle hem ulanylmagy gadagan edilýän näsazlyklary bar bolan ýa-da ýolagçy sygymlylygyň, ýüzüş sebiti we şertleri boýunça çäklendirmeleriň kadalaryny bozmak bilen gäminiň (şol sanda kiçi göwrümli gäminiň) dolandyrylmagy-
binýatlyk mukdaryň 0,5 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Gäminiň hökmany bellige alynmagyndan boýun gaçyrylmagy, şeýle hem onuň Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertip bozulyp bellige alynmagy ýa-da gämileriň sanawlaryna girizilmeli maglumatlaryň üýtgändigi barada habar berilmezligi -
binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Gäminiň (şol sanda kiçi göwrümli gäminiň) ony dolandyrmaga hukugy bolmadyk adam tarapyndan dolandyrylmagy ýa-da dolandyrmaga hukugy bolmadyk adama gäminiň dolandyrmak üçin geçirilmegi -
binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
202-nji madda. Gämini ýüzüşe çykarmak kadalarynyň bozulmagy we gäminiň serhoş ýagdaýda dolandyrylmagy
1. Gäminiň ulanylmagyna jogapkär bolan wezipeli adam tarapyndan onuň degişliligini, ýüzüşe ýaramlydygyny tassyklaýan resminamasyz ýa-da toplanylmadyk ekipažly ýa-da bar bolan resminamalaryna tehniki ýagdaýy laýyk gelmeýän ýa-da bellenilen ýük ýükleýiş, ýolagçy sygymlylygy kadalarynyň, ýüzüş sebiti we şertleri boýunça çäklendirmeleriň bozulmagy bilen, şeýle hem gämini dolandyrmaga ýa-da onuň mehanizmlerine we enjamlaryna hyzmat etmäge degişli resminamasy bolmadyk ýa-da serhoş ýagdaýda bolan adamlary goýbermek bilen gäminiň ýüzüşe çykarylmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Bellenilen tertipde bellige alynmadyk ýa-da tehniki taýdan gözden geçirilmedik ýa-da ulanylmagy gadagan edilýän näsazlyklary bar bolan ýa-da bellenilen tertipde degişli enjamlar bilen üpjün edilmedik ýa-da rugsatsyz enjamlaşdyrylan gäminiň ýüzüşe çykarylmagy, şeýle hem gämini dolandyrmaga hukugy bolmadyk ýa-da serhoş ýagdaýdaky adamyň gämini dolandyrmaga goýberilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Gäminiň serhoş ýagdaýda dolandyrylmagy ýa-da onuň serhoş ýagdaýdaky adama dolandyrmaga berilmegi -
binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da gämini dolandyrmak hukugynyň bir ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
4. Serhoşlygy barada güman etmäge ýeterlik esas bolan halatynda gämini dolandyrýan adamyň bellenilen tertipde degişli lukmançylyk barlagyndan meýletin geçmekden boýun gaçyrmagy -
binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da gämini dolandyrmak hukugynyň alty aýdan bir ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
203-nji madda. Ýüzüş kadalarynyň bozulmagy
1. Gämileriň hökmany losman tarapyndan geçirilýän sebitlerde gäminiň kapitanynyň ýüzüşi losmansyz amala aşyrmagy, ýöne gäminiň hökmany losman geçirilişinden boşadylan gämileriň hataryna degişli bolan ýa-da gäminiň kapitanyna deňiz portunyň kapitany tarapyndan bellenilen tertipde ýüzüşi losmansyz amala aşyrmak hukugynyň berlen halatlary muňa girmeýär -
binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Gäminiň suwa batyşy, gäminiň uzynlygy, giňligi, bortunyň beýikligi we sygymlylygy barada maglumatlaryň, şeýle hem gäminiň losman geçirişiniň amala aşyrylmagy üçin zerur bolan gämi barada gaýry maglumatlaryň gäminiň kapitany tarapyndan losmana yglan edilmezligi ýa-da nädogry yglan edilmegi -
binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
204-nji madda. Deňiz we derýa ulag gämilerinde, şeýle hem kiçi göwrümli gämilerde ýolagçylaryň howpsuzlygyny üpjün etmek kadalarynyň bozulmagy
Deňiz we derýa ulag gämilerinde, şeýle hem kiçi göwrümli gämilerde gämä mündirilende, ýolda barýarka we gämiden düşürilende ýolagçylaryň howpsuzlygyny üpjün etmek kadalarynyň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine, wezipeli adamlara – birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
205-nji madda. Deňiz we derýa ulagynda özüňi alyp barmak düzgünleriniň bozulmagy
1. Zir-zibiliň ýa-da gaýry närseleriň gäminiň (şol sanda kiçi göwrümli gäminiň) bortundan daşyna zyňylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,2 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Gämidäki adamlar tarapyndan gäminiň kapitanynyň kanuny görkezmeleriniň ýerine ýetirilmezligi -
binýatlyk mukdaryň 0,5 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
206-njy madda. Derýa ulagynda hereket howpsuzlygy we derýa ulagy serişdelerinden peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Derýa ulagynda gämileriň hereket etmegi hem-de durmagy, düzümleri tirkege almak barada bellenilen kadalaryň, gämilere ýük ýüklemek, düşürmek we üýşürip goýmak kadalarynyň bozulmagy, şonuň ýaly-da port we gidrotehniki desgalaryň, gurluşlaryň, enjamlaryň zaýalanmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,3 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Degişli rugsat almazdan suwasty işleriň geçirilmegi, şonuň ýaly-da şol işler geçirilende duýdurmak kadalarynyň berjaý edilmezligi, ýol işgärlerinden rugsat almazdan ýüzüş we kenardaky ugur alyş hem-de görkeziş belgileriniň ýok edilmegi, zaýalanmagy we goparylmagy, şeýle hem ýeriniň üýtgedilmegi, ýoluň tehniki bölümleri bilen ylalaşylmazdan balyk tutmak üçin gazyklaryň we beýleki tilsimleriň şol maksat üçin niýetlenilmedik ýerde oturdylmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Derýa gämileriniň içerki enjamlarynyň zaýalanmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
207-nji madda. Gämilere ýük ýüklemek we düşürmek kadalarynyň bozulmagy
Gämilere, şol sanda kiçi göwrümli gämilere ýük ýüklemek we olardan ýük düşürmek kadalarynyň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
208-nji madda. Demir ýol, deňiz, derýa we howa ulagynda ýangyn howpsuzlygy kadalarynyň bozulmagy
1. Demir ýol, deňiz we derýa ulagynda ýangyn howpsuzlygy barada bellenilen kadalaryň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,2 böleginden birisine, wezipeli adamlara – birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Howa ulagynda ýangyn howpsuzlygy barada bellenilen kadalaryň bozulmagy-
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden üçüsine, wezipeli adamlara – üçüsinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
2081-nji madda. Demir ýol, suw ýa-da howa gatnaw ulaglarynyň hereketiniň we ony ulanmagyň howpsuzlygynyň düzgünleriniň bozulmagy
Ýerine ýetirýän işi ýa-da eýeleýän wezipesi boýunça demir ýol, howa, deňiz ýa-da derýa gatnaw ulaglarynyň hereketiniň we olary ulanmagyň howpsuzlyk düzgünleriniň berjaý edilmegini üpjün etmeli adam tarapyndan seresapsyzlykdan jebir çekeniň saglygyna ortaça agyrlykda zyýan ýetirilmegi bilen şol düzgünleriň bozulandygy üçin,
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ellisine, wezipeli adamlara – altmyşysyna, ýuridik şahslara ýetmişisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 2081-nji maddasy 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda.
209-njy madda. Kiçi göwrümli gämileri bellige almak, hasaba almak we olardan peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Kiçi göwrümli gämileri bellige almagyň, hasaba almagyň, şeýle hem şol gämilerden we olaryň duralgalaryndan peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Kiçi göwrümli gämileriň serhoş ýagdaýda dolandyrylmagy ýa-da olaryň serhoş ýagdaýdaky adama dolandyrmaga berilmegi, şeýle hem ýüzüş kadalarynyň we kiçi göwrümli gämileri dolandyrmak hukugynyň beýleki gödek ýa-da yzygiderli bozulmagy, eger bu kanun arkaly goralýan bähbitlere zyýan ýetirilmegine şertleriň döredilmegine getiren bolsa, -
binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da kiçi göwrümli gämileri dolandyrmak hukugynyň bir ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
3. Şu maddanyň ikinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
kiçi göwrümli gämileri dolandyrmak hukugynyň bir ýyldan iki ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
4. Serhoşlygy barada güman etmäge ýeterlik esas bolan halatynda kiçi göwrümli gämini dolandyrýan adamyň bellenilen tertipde degişli lukmançylyk barlagyndan geçmekden boýun gaçyrmagy -
binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da kiçi göwrümli gämileri dolandyrmak hukugynyň alty aýdan bir ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine, şol serişdeleri dolandyrmak hukugy bolmadyk adamlara binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
210-njy madda. Ulag serişdelerini ulanmak kadalarynyň sürüjiler tarapyndan bozulmagy
Ulag serişdeleriniň sürüjileri tarapyndan ýol hereketiniň howpsuzlygyna wehim salýan tehniki näsazlyklary bolan, ýagny durzuş ulgamy, rul dolandyryşy we dartyjy-birleşdiriji enjamlary näsaz bolan ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Şu Kodeksiň 181-nji, 210–217-nji, 219-njy, 221–224-nji, 226–231-nji, 233–235-nji we 240-njy maddalarynda ulag serişdeleri diýlende ýollarda adamlary gatnatmak, ýükleri ýa-da üstünde oturdylan enjamlary daşamak üçin niýetlenilen awtomobilleriň we traktorlaryň ähli görnüşlerine, trolleýbuslara, motosikllere, özi ýöreýän maşynlara we gaýry serişdelere düşünmeli.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
211-nji madda. Abzallary, enjamlary we gurluşlaryň beýleki bölekleri enjamlaşdyrylmadyk ýa-da talaba laýyk oturdylmadyk ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy
1. Ýol hereketiniň howpsuzlyk talaplaryna laýyk gelmeýän, ýagny aýnalary ýa-da yzy görüş aýnalary, lukmançylyk derman gutujyklary, ot söndürijisi, ýol-ulag hadysasy sebäpli duruş nyşany, eňňide tarap süýşmez ýaly diregleri, şonuň ýaly-da motoulaglaryň gurluşlarynda göz öňünde tutulan howpsuzlyk egmegi bolmadyk ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegi möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ýol hereketine gatnaşýan sürüjiler tarapyndan motoşlýomlary ýa-da howpsuzlyk kemerini ulanmak kadalarynyň bozulmagy ýa-da ulag serişdesiniň ýolagçylarynyň bu kadalary berjaý etmegine gözegçilik edilmezligi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
3. Öndürijiler tarapyndan göz öňünde tutulmadyk närseler (şekil görnüşde hasaba alyş enjamdan başga), ýagny ýol hereketiniň howpsuzlygyna wehim salýan abzallar we tilsimler (prožektorlar, gözüňi gamaşdyrýan çyralar, gysgaldylyp ýa-da artdyrylyp goýulan pružinler, tüsse çykaryjy we ses abzallary, şeýle hem bellenilen kada bozulyp garaňkyladylan ýa-da ýalpyldaýan aýnalar, aýnalaryň ýüzüne tutulan dürli örtükler (muňa ulag serişdelerinde iki tarapynda yzy görüş daşky aýnalary bolan we sürüjiniň oturan ýerinden töweregi görüşini çäklendirmeýän halatlary girmeýär)) hem-de ulaga bildirilýän talaplara laýyk gelmeýän tekerler bilen enjamlaşdyrylan ulag serişdeleriniň ulanylmagy –
binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
4. Şu maddanyň üçünji böleginde görkezilenlerden beýleki dürli närseleriň ulag serişdelerinde goýulmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
5. Ulag serişdeleriniň daşky yşyk enjamlaryny we ses duýduryjylaryny peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy, şeýle hem hapalanan (aýnalaryndan daşyny, döwlet bellige alnyş nyşanlarynyň ýazgysyny görmäge mümkin bolmadyk, şonuň ýaly-da kysymyny, reňkini saýgaryp bolmadyk ýa-da tekerleri ýol örtüginde hapa galdyrýan) ulag serişdeleriniň, şol sanda daşky yşyk abzallary we yşyk gaýtaryjylary işlemeýän ýa-da hapalanan ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy –
binýatlyk mukdaryň 0,3 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky we 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda; 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
212-nji madda. Hasaba we bellige alyş kadalarynyň bozulmagy
1. Bellenilen tertipde bellige alynmadyk, döwlet tehniki gözegçiliginden geçirilmedik, bellenilen nusga laýyk gelmeýän döwlet bellige alnyş nyşanlary bolan ýa-da ýük awtoulaglaryň, tirkegleriň, awtobuslaryň nowasynyň yz tarapynda gaýtalanýan döwlet bellige alnyş nyşanlary bolmadyk ýa-da döwlet bellige alnyş nyşanlarynyň ýazgysyny okamak mümkin bolmadyk, şonuň ýaly-da degişli rugsat almazdan başga reňke reňklenen ýa-da awtoulagyň başga bir görnüşine ýa-da kysymyna üýtgedilip gurlan ýa-da bellenilen tertipde bellige alynmadyk mahabat we mahabat görnüşli maglumat beriji ýazgylary bolan ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Döwlet bellige alnyş nyşanlary bolmadyk ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy-
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
3. Galp döwlet bellige alnyş nyşanlary bolan ýa-da döwlet bellige alnyş nyşanlary görnetin aýrylan ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň üçüsinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň alty aýa çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
4. Ulag serişdesiniň bellige alyş we beýleki resminamalary ýanynda bolmadyk adamlar tarapyndan ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2015-nji ýylyň 18-nji awgustyndaky, 2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky we 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 3, 104-nji madda; 2017 ý., № 2, 74-nji madda; 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
213-nji madda. Ulag serişdesini dolandyrýan adam tarapyndan ýol hereketiniň howpsuzlygyna wehim salýan hereketiň edilmegi
Hereket edýän ulag serişdesini dolandyrýan adam tarapyndan ünsi sowujy (telefonda gürleşmek, iýip-içmek, çilim çekmek, ýol hereketine gatnaşyjylary howlukdyrmak, gaty sesli audio-wideo enjamlary diňlemek we beýlekiler) ýa-da ulag serişdesiniň onuň daşyna beden synalarynyň görnetin çykarylyp dolandyrylmagy hereketleriň edilmegi -
binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2015-nji ýylyň 18-nji awgustyndaky we 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 3, 104-nji madda; 2019 ý., № 4, 90-njyi madda).
214-nji madda. Ulag serişdelerini sürüjiler tarapyndan hereket tizliginiň artdyrylmagy
1. Bellenilen hereket tizliginiň ulag serişdelerini sürüjiler tarapyndan sagatda 10-dan ýokary, ýöne 30 kilometrden ýokary bolmadyk derejede artdyrylmagy ‒
binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Bellenilen hereket tizliginiň ulag serişdelerini sürüjiler tarapyndan sagatda 30-dan ýokary, ýöne 50 kilometrden ýokary bolmadyk derejede artdyrylmagy ‒
binýatlyk mukdaryň üçüsi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň ikinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmasy üçin administratiw temmisi ulanylandan soň onuň alty aýyň dowamynda gaýtadan edilmegi ‒
binýatlyk mukdaryň bäşisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
4. Bellenilen hereket tizliginiň ulag serişdelerini sürüjiler tarapyndan sagatda 50 kilometrden ýokary artdyrylmagy ‒
binýatlyk mukdaryň ýedisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
5. Şu maddanyň dördünji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmasy üçin administratiw temmisi ulanylandan soň onuň alty aýyň dowamynda gaýtadan edilmegi –
ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň üç aý möhlete çäklendirilmegine eltýär.
Bellik
Gaýragoýulmasyz gulluk tabşyryklaryny ýerine ýetirýän tiz kömek, ýangyn howpsuzlygy, beýleki dessin we ýörite gulluklaryň gök-gyzyl reňkli ýylpyldaýan yşyjygy ýakylan ulaglarynyň sürüjileri, şeýle hem döwlet we resmi wekilýetleriň ulaglarynyň guramaçylykly kerwenleriniň düzüminde hereket edýän sürüjiler hereket howpsuzlygyny berjaý etmek şerti bilen Ýol hereketiniň kadalarynyň bellenilen talaplarynyň çäginden çykyp bilerler.
(2016-njy ýylyň 15-nji oktýabryndaky, 2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky, 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky, 2021-nji ýylyň 13-nji martyndaky we 2022-nji ýylyň 8-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 4, 140-njy madda; 2017 ý., № 2, 74-nji madda;2019 ý., № 4, 90-njy madda; 2021 ý., № 1, 13-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 1-2, 26-njy madda).
2141-nji madda. Ýol belgileriniň talaplarynyň berjaý edilmezligi, durmak ýa-da säginmek kadalarynyň bozulmagy
1. Ýol belgileriniň (hereketde artykmaçlygy görkezýän, gadagan ediji, buýruk beriji belgileriň) ýa-da ýollaryň ýörelýän bölegindäki bellikleriň, hereketde artykmaçlyk bermek talaplarynyň berjaý edilmezligi, ozup geçmek, pyýada geçelgelerinden geçmek ýa-da jemgyýetçilik ulagyny duruzmak kadalarynyň bozulmagy, şeýle hem garaňkyda ýa-da ýol oňat görünmeýän wagtynda yşyklandyryjy abzallary peýdalanmak kadalarynyň berjaý edilmezligi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ýol yşygyň gadagan ediji duýdurmasyna ýa-da hereketi düzgünleşdirijiniň eli, ala taýagy bilen edýän gadagan ediji üm-hereketine garaman geçilmegi -
binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
3. Ulag serişdeleriniň durmak ýa-da säginmek kadalarynyň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
4. Ulag serişdeleriň pyýada ýodalarynda sürülmegi, säginmegi ýa-da goýulyp gidilmegi, şonuň ýaly-da ulag serişdeleri bilen ýaşaýyş jaýlaryna, binalara, desgalara we gurluşlara barylýan geçelgeleriň, ýollaryň, girelgeleriň ugurlarynyň beklenilmegi -
binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 2141 maddasy 2016-njy ýylyň 15-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 4, 140 -njy madda.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky we 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda– Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda;2019 ý., № 4, 90-njy madda).
215-nji madda. Heläkçilikli ýagdaýyň döremegine getiren düzgün bozulmalaryň edilmegi
Şu Kodeksiň 214-nji, 2141-nji maddalarynda göz öňünde tutulan we heläkçilikli ýagdaýyň döremegine getiren, ýagny herekete beýleki gatnaşýanlaryň tizligi, hereketiň ugruny üzül-kesil üýtgetmäge mejbur bolmagyna ýa-da olaryň öz howpsuzlygyny ýa-da ýol hereketine beýleki gatnaşyjylaryň howpsuzlygyny üpjün etmek üçin gaýry çäreleri görmegine getiren hukuk bozulmalaryň edilmegi -
binýatlyk mukdaryň ýedisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky, 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky we 2022-nji ýylyň 8-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda– Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda;2019 ý., № 4, 90-njy madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 1-2, 26-njy madda).
216-njy madda. Ulag serişdelerinde ýolagçylary gatnatmak kadalarynyň bozulmagy
Ulag serişdeleriniň sürüjileri tarapyndan ýolagçylary gatnatmak kadalarynyň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
217-nji madda. Ulag serişdeleriniň ýol hereketine päsgelçilik döremegine ýa-da heläkçilikli ýagdaýyň emele gelmegine getirýän toparlaýyn hereket edilmegi
Ulag serişdeleriniň sürüjileri tarapyndan ýollarda, şeýle hem şäherlerde we beýleki ilatly ýerlerde toparlaýyn (iki we şondan köp) hereket edilmegine gatnaşyp (şol sanda toý we beýleki dabaralar geçirilende), onuň ýol hereketine päsgelçiligiň ýa-da heläkçilikli ýagdaýyň döremegine getirmegi –
binýatlyk mukdaryň ikisinden dördüsine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň alty aýdan bir ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
218-nji madda. Ulag geçirijileriniň gabalmagy
Ulag geçirijileriniň gabalmagynyň guralmagy, şonuň ýaly-da olaryň gabalmagyna işjeň gatnaşylmagy, eger bu ýol hereketiniň kesilmegine ýa-da ulagyň işiniň başga bozulmalaryna getirmedik bolsa -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisi, wezipeli adamlara – ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
219-njy madda. Ulag serişdelerinde ýükleri daşamak hem-de olary tirkege almak kadalarynyň bozulmagy
1. Ulag serişdelerinde tirkege almak kadalarynyň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ýüküň ulag serişdesini taýýarlaýjy tarapyndan kesgitlenen möçberinden artyk ýüklenip daşalmagy ýa-da ulag serişdelerinde ýükleri daşamak kadalarynyň gaýry bozulmalary -
binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
220-nji madda. Mallary sürüp alyp gitmek kadalarynyň bozulmagy
Mallary ýoldan sürüp alyp gitmek we onuň üstünden geçirmek kadalarynyň bozulmagy, şonuň ýaly-da mallaryň ýollarda gözegçiliksiz galdyrylmagy, eger bu ýol hereketiniň howpsuzlygyna wehim salynmagyna getiren bolsa, -
binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 26-njy awgustyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 3, 105-nji madda).
221-nji madda. Demir ýol geçelgelerinden ulagly geçmek kadalarynyň bozulmagy
Ulag serişdeleriniň sürüjileri tarapyndan demir ýol geçelgelerinden geçmek kadalarynyň bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
222-nji madda. Serhoş ýagdaýda ulag serişdeleriniň dolandyrylmagy ýa-da olary serhoş ýagdaýdaky adama dolandyrmaga rugsat edilmegi
1. Sürüjileriň ulag serişdelerini serhoş ýagdaýda dolandyrmagy -
ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň alty aýdan bir ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmi çäresini ýerine ýetiren adam tarapyndan olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
ulag serişdelerini dolandyrmak hukugyny bir ýyldan iki ýyla çenli möhlete çäklendirip, on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
3. Ulag serişdeleriniň görnetin serhoş ýagdaýdaky adama dolandyrmaga berilmegi -
binýatlyk mukdaryň altysy möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
4. Ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy bolmadyk adamlar tarapyndan ulag serişdeleriniň serhoş ýagdaýda dolandyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň ýedisinden on ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
5. Şu maddanyň dördünji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
binýatlyk mukdaryň sekizisinden ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
6. Ulag serişdeleriniň ulanmaga goýberilmegi üçin jogapkär bolan wezipeli adam tarapyndan sürüjä ulag serişdelerini serhoş ýagdaýda dolandyrmaga goýberilmegi -
binýatlyk mukdaryň birisinden üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2015-nji ýylyň 18-nji awgustyndaky we 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 3, 104-nji madda; 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
223-nji madda. Ýol hereketiniň kadalary bozulyp, onuň maddy zyýan çekilmegine getirmegi
1. Şu Kodeksiň 210-njy, 214-nji, 2141-nji, 221-nji we 231-nji maddalarynda göz öňünde tutulan ýol hereketi kadalarynyň ýol hereketine gatnaşýanlar tarapyndan bozulmagy, eger bu binýatlyk mukdaryň otuzysyna çenli möçberde maddy zyýan ýetirilmegine getiren bolsa, şonuň ýaly-da ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy bolmadyk adama ulag serişdesiniň dolandyrmaga berilmegi we onuň şeýle netijelere eltmegi -
binýatlyk mukdaryň bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ýol hereketiniň kadalarynyň şu Kodeksde göz öňünde tutulan gaýry bozulmalary, eger olar şu maddanyň birinji böleginde görkezilen netijelere getiren bolsa, -
binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
3. Ýol hereketiniň kadalarynyň şu Kodeksiň 233-nji maddasynda göz öňünde tutulan bozulmalarynyň ulag serişdeleriniň ulanylmaga goýberilmegi üçin gös-göni jogapkär wezipeli adamlar tarapyndan edilmegi, şeýle hem olar tarapyndan dolandyrmak hukugy bolmadyk adama ulag serişdelerini dolandyrmaga berilmegi, eger bu şu maddanyň birinji böleginde görkezilen netijelere getiren bolsa, -
binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2013-nji ýylyň 9-njy noýabryndaky, 2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky, 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky we 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2013 ý., № 4, 76-njy madda; 2017 ý., № 2, 74-nji madda; 2019 ý., № 4, 90-njy madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
224-nji madda. Adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde ulag serişdeleriniň hereketini çäklendirmek barada talaplaryň bozulmagy
Adatdan daşary ýagdaý düzgüni girizilen çäklerde ulag serişdeleriniň hereketini çäklendirmek hakynda bellenilen talaplaryň bozulmagy, olaryň gözden geçirilmegine päsgelçilik döredilmegi -
binýatlyk mukdaryň onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
225-nji madda. Ýoluň gatnawly böleginiň daraldylmagy ýa-da ýol hereketiniň howpsuzlygy üçin wehim döredilmegi
Ýola närseleri we materiallary taşlamak, olary üýşürip goýmak ýa-da galdyrmak ýoly bilen ýoluň gatnawly böleginiň emeli daraldylmagy ýa-da ýol hereketiniň howpsuzlygyna wehim salynmagy ýa-da onda beýleki päsgelçilikleriň döredilmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,5 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
226-njy madda. Ulag serişdeleriniň guramaçylykly kerwenleriniň hataryny ýa-da pyýadalaryň guramaçylykly toparlaryny kesip geçmek kadalarynyň bozulmagy
Ulag serişdeleriniň guramaçylykly kerwenleriniň hataryny ýa-da pyýadalaryň guramaçylykly toparlaryny kesip geçmek we olaryň düzümine goşulmak, eger bu ýol hereketiniň howpsuzlygyna wehim döredilmegine getiren bolsa, –
binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
227-nji madda. Ýoluň gatnawly böleginde päsgelçilikleriň döredilmegi
Ýoluň gatnawly böleginde, şol sanda toý we beýleki dabaralar geçirilende, ulag serişdeleriniň hereketiniň rugsat edilen tizligini çäklendirmäge getirýän ýa-da olaryň erkin geçmegini bökdeýän päsgelçilikleriň döredilmegi -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
228-nji madda. Ulag serişdelerini dolandyrmak hukugy, sürüjilik şahadatnamasy bolmadyk ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmak hukugy çäklendirilen adamlaryň şolary dolandyrmagy
1. Ulag serişdelerini dolandyrmaga bolan hukugyny tassyklaýan sürüjilik şahadatnamasy, şeýle hem olary dolandyrmaga hukuk berýän ynanç haty ýanynda bolmadyk adamlaryň şol serişdeleri dolandyrmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy tassyklaýan ynanç haty bolmadyk adamlaryň ulag serişdelerini dolandyrmagy, şeýle hem ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy tassyklaýan ynanç haty bolmadyk adama ulag serişdeleriniň dolandyrylmaga berilmegi –
binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
3. Ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy bolmadyk ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy çäklendirilen adamlaryň ulag serişdelerini dolandyrmagy –
binýatlyk mukdaryň üçüsinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
4. Ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy bolmadyk ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy çäklendirilen adama ulag serişdeleriniň dolandyrylmaga berilmegi –
binýatlyk mukdaryň dördüsi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2015-nji ýylyň 18-nji awgustyndaky, 2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky we 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 3, 104-nji madda; 2017 ý., № 2, 74-nji madda;2019 ý., № 4, 90-njy madda).
229-njy madda. Polisiýanyň ýol gözegçiligi gullugynyň ygtyýarly işgärleriniň ulag serişdelerini duruzyp saklamak hakynda kanuny talabyny sürüjileriň ýerine ýetirmezligi, ýol-ulag hadysasynyň bolan ýerini taşlap gitmegi we gözden geçirişden geçmekden boýun gaçyrmagy
1. Polisiýanyň ýol gözegçiligi gullugynyň işgärleriniň ulag serişdelerini duruzyp saklamak, ulag serişdelerini dolandyrmakdan çetleşdirmek hakynda kanuny talabyny sürüjileriň ýerine ýetirmezligi, şeýle hem ýol-ulag hadysasyna gatnaşanlaryň bellenilen kadalary bozup, hadysanyň bolan ýerini taşlap gitmegi -
binýatlyk mukdaryň ikisinden dördüsine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň bir ýyldan iki ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine, şol serişdeleri dolandyrmak hukugy bolmadyk adamlara binýatlyk mukdaryň dördüsinden altysyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
2. Serhoşlygy barada güman etmäge ýeterlik esas bolan halatynda ulag serişdesini dolandyrýan adamyň bellenilen tertipde degişli lukmançylyk barlagyndan geçmekden boýun gaçyrmagy -
binýatlyk mukdaryň üçüsinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň bir ýyldan iki ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine, şol serişdeleri dolandyrmak hukugy bolmadyk adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisinden ýedisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
230-njy madda. Ýol hereketiniň kadalary bozulyp, onuň jebir çekeniň synasyna şikes ýa-da maddy taýdan zyýan ýetirmegine getirmegi
1. Ulag serişdelerini dolandyrýan adamlaryň Ýol hereketiniň kadalaryny bozmagy, eger bu jebir çekeniň synasyna ýeňil şikes ýetirilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine çenli bolan möçberde maddy zyýan ýetirmegine getiren bolsa, -
binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň bir ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary, eger olar jebir çekeniň synasyna ortaça agyrlykda şikes ýetirilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň ýigrimisinden ýetmiş bäşisine çenli möçberde maddy zyýan ýetirmegine getiren bolsa, -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň iki ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky we 2023-nji ýylyň 16-njy martyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2023 ý., № 1, 5-nji madda).
231-nji madda. Pyýadalaryň we ýol hereketine beýleki gatnaşyjylaryň hereketiň kadalaryny bozmagy
1. Pyýadalaryň ýol hereketiniň düzgünleşdiriji duýdurmasyna boýun egmezligi ýa-da bellenilmedik (geçmesiz) ýerlerde ýoluň gatnalýan böleginden geçmegi, mopedleri, welosipedleri we gaýry hereket serişdelerini dolandyrýan adamlaryň, arabakeşleriň hem-de ýoldan peýdalanýan beýleki adamlaryň ýol hereketini düzgünleşdiriji duýduryjylara boýun egmezligi, hereketde ilkinjiligi görkezýän, gadagan ediji ýa-da buýruk beriji ýol belgileriniň talaplaryny berjaý etmezligi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,4 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmasy üçin administratiw temmisi ulanylandan soň onuň alty aýyň dowamynda gaýtadan edilmegi –
binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji böleginde görkezilen adamlaryň Ýol hereketiniň kadalaryny bozmagy, eger bu heläkçilikli ýagdaýyň döremegine getiren bolsa, -
binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
4. Şu maddanyň birinji böleginde görkezilen adamlaryň Ýol hereketiniň kadalaryny bozmagy, eger bu hereketler seresapsyzlyk zerarly adamyň saglygyna ýeňil ýa-da ortaça agyrlykda zyýan ýetirilmegine getiren bolsa -
binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
(2014-nji ýylyň 3-nji maýyndaky, 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky we 2022-nji ýylyň 8-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2014 ý., № 2, 79-njy madda; 2019 ý., № 4, 90-njy madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 2, 26-njy madda).
232-nji madda. Ýol hereketiniň kadalarynyň gaýry bozulmalary
Ýol hereketiniň kadalarynyň şu Kodeksiň 210–231-nji maddalarynda göz öňünde tutulan administratiw hukuk bozulmalaryndan gaýry bozulmalary -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
2321-nji madda. Ýol hereketiniň kadalarynyň fiziki şahslar tarapyndan gaýtadan bozulmagy
Şu Kodeksiň 211-nji maddasynyň üçünji böleginde, 212-nji maddasynyň ikinji böleginde, 213-nji maddasynda, 214-nji maddasynyň ikinji böleginde, 2141-nji maddasynyň ikinji böleginde, 215-nji, 218-nji maddalarynda, 219-njy maddasynyň birinji we ikinji böleklerinde, 221-nji maddasynda, 223-nji maddasynyň birinji we ikinji böleklerinde, 226-njy maddasynda, 237-nji maddasynyň dördünji böleginde, 243-nji maddasynyň ikinji böleginde we 2431-nji maddasynda göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin on gezek administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň alty aýyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň alty aýa çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
Bellik
Şu madda awtomatlaşdyrylan düzgünde fotosurata düşürýän we wideo ýazgy edýän ýörite tehniki serişdeleriň ýa-da foto we wideo ýazgy edýän serişdeleriň üsti bilen ýüze çykarylan ýol hereketiniň kadalarynyň bozulmagy üçin ulanylmaga degişli däldir.
Kodekse 2321 maddasy 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda.
(2021-nji ýylyň 13-nji martyndaky we 2022-nji ýylyň 8-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 1, 13-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 2, 26-njy madda).
233-nji madda. Ulag serişdeleriniň ýaramaz hilli bejerilişi, tehniki näsazlygy bolan ulag serişdeleriniň ulanylmaga goýberilmegi we ulag serişdelerini ulanmak kadalarynyň gaýry bozulmalary
1. Ýol hereketiniň howpsuzlygyna wehim salýan tehniki näsazlyklary bolan ulag serişdeleriniň, şonuň ýaly-da tehniki näsazlyklary sebäpli ulanylmagy gadagan edilen ýa-da degişli rugsat almazdan üýtgedilip enjamlaşdyrylan ýa-da bellenilen tertipde bellige alynmadyk ýa-da döwlet tehniki gözegçiliginden geçirilmedik ulag serişdeleriniň ulanylmaga goýberilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ulag serişdeleriniň, gatnaw ýollarynyň, duýduryjy ýa-da aragatnaşyk serişdeleriniň ýa-da ulag enjamynyň bejeriş işleri geçirilende ýaramaz hilli edilendigi üçin, şonuň ýaly-da tehniki serişdeleriň tehniki ýagdaýy boýunça jogapkär adam tarapyndan tehniki taýdan näsaz tehniki serişdeleriň ulanylmaga goýberilendigi üçin, eger bu hereketler seresapsyzlykdan adamyň saglygyna ortaça agyrlykda zyýanyň ýetirilmegine getiren bolsa,
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ýigrimisinden ellisine, wezipeli adamlara – otuzysyndan altmyşysyna çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky we 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
234-nji madda. Ulag serişdelerini dolandyrmak hukugy bolmadyk we şol hukugy çäklendirilen adamlara ulag serişdesini dolandyrmaga rugsat berilmegi
1. Ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy bolmadyk adamlara şol serişdeleri dolandyrmaga rugsat berilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ulag serişdelerini dolandyrmaga hukugy çäklendirilen adamlara şol serişdeleri dolandyrmaga rugsat berilmegi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
235-nji madda. Ulag serişdeleriniň, maşynlaryň ýa-da mehanizmleriň saklanyş we peýdalanyş kadalarynyň bozulmagy
1. Kärhanalaryň, edaralaryň we guramalaryň ulag serişdeleriniň saklamak maksady bilen ýörite bölünip berlen goragly duralgalaryndan başga ýerlerde ýa-da sürüjileriň ýaşaýan ýerinde saklanylmagy, eger bu şol ulag serişdeleriň şahsy maksatlar üçin peýdalanylmagyna şert döredýän bolsa, -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,2 böleginden 0,5 bölegine, wezipeli adamlara – 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Kärhanalara, edaralara, guramalara degişli ulag serişdeleriniň, maşynlaryň ýa-da mehanizmleriň betnebisli maksatlar üçin baş-başdak peýdalanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine, wezipeli adamlara – ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna, ulag serişdelerini dolandyrýan adamlara binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna ýa-da ulag serişdelerini dolandyrmak hukugynyň bir ýyla çenli möhlete çäklendirilmegine eltýär.
236-njy madda. Awtomobil ulagynda daşamak we ulag-ekspedisiýa işlerini ygtyýarlylandyrmak tertibiniň bozulmagy
1. Awtomobil ulagynda daşamak we ulag-ekspedisiýa işlerini ygtyýarlylandyrmak tertibiniň berjaý edilmezligi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň dördüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Awtomobil ulagynda daşamak we ulag-ekspedisiýa işleriniň ygtyýarnamasyz amala aşyrylmagy ýa-da işleriň ygtyýarnamada göz öňünde tutulan şertleriniň bilkastlaýyn bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine, wezipeli adamlara – ikisinden bäşisine, ýuridik şahslara – bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji we ikinji böleklerinde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň, olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine, wezipeli adamlara – bäşisinden onusyna, ýuridik şahslara – onusyndan ýigrimisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2361-njy madda. Ulag serişdeleriniň sürüjileriniň howply ýükler daşalanda ýoluň kesgitlenen ugrundan rugsatsyz çykmagy
1. Ulag serişdeleriniň sürüjileriniň howply ýükler daşalanda ýoluň kesgitlenen ugrundan rugsatsyz çykmagy –
binýatlyk mukdaryň ikisinden bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmasy üçin administratiw temmisi ulanylandan soň onuň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi –
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 2361 maddasy 2018-nji ýylyň 1-nji dekabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2018 ý., № 3-4, 107-nji madda.
237-nji madda. Demir ýol, deňiz, derýa we awtomobil ulagynda hem-de elektroulagda howply maddalary we närseleri, uly göwrümli we aýratyn agyr ýükleri daşamak kadalarynyň bozulmagy
1. Demir ýol ulagynda howply maddalary ýa-da närseleri daşamak kadalarynyň bozulmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Deňiz we derýa ulagynda howply maddalary ýa-da närseleri, uly göwrümli we aýratyn agyr ýükleri daşamak kadalarynyň bozulmagy -
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine, wezipeli adamlara – 0,3 böleginden birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
3. Partlaýjy, aňsat ot alýan, zäherleýji, awuly maddalaryň we närseleriň trolleýbusda, awtobusda, marşrut taksisinde alnyp gidilmegi, şeýle hem bagaža ýa-da goş saklanylýan kamera tabşyrylmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,3 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Awtomobil ulagynda howply ýükleri daşamagyň bellenilen tertibiniň bozulmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisi, wezipeli adamlara – ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Howply maddalaryň ýa-da närseleriň sanawy, ýagny daşamak kadalarynyň bozulandygy üçin şu maddada administratiw jogapkärçilik bellenen şol maddalaryň we närseleriň sanawy daşamagyň ulagyň degişli görnüşlerinde ulanylýan kadalar bilen kesgitlenilýär.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
238-nji madda. El goşunyň bellenilen kadalardan artyk tölegsiz alnyp gidilmegi
1. Demir ýol, deňiz we derýa ulagynda el goşunyň bellenilen kadalardan artyk tölegsiz alnyp gidilmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şäherara gatnawyny edýän awtobusda tölegi tölenmedik ýüküň alnyp gidilmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Jerime tölenmegi ýolagçyny artyk el goşuny alyp gitmegiň hakyny tölemekden boşatmaýar.
239-njy madda. Ulaglarda gatnamak kadalarynyň bozulmagy
1. Ýolagçynyň biletsiz gatnamagy, şonuň ýaly-da on ýaşdan on alty ýaşa çenli bolan çaganyň ýanyň bilen peteksiz alnyp gidilmegi:
1) şäherýaka gatnawyny edýän otlularda -
binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär;
2) ýerli we uzak aralyga gatnaýan otlularda -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär;
3) şäherýaka ugurlarynda gatnaýan deňiz ulagy gämilerinde -
binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär;
4) ýerli we uzak aralyga gatnaýan deňiz hem-de derýa ulagy gämilerinde -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär;
5) beýleki kenara aşylýan derýa ulagy gämilerinde -
binýatlyk mukdaryň 0,02 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Demir ýol, deňiz we derýa ulagynda bäş ýaşdan on ýaşa çenli bolan çaganyň ýanyň bilen biletsiz alnyp gidilmegi:
1) şäherýaka gatnawyny edýän otlularda -
binýatlyk mukdaryň 0,03 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär;
2) ýerli we uzak aralyga gatnaýan otlularda -
binýatlyk mukdaryň 0,05 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär;
3) şäherýaka ugurlarynda gatnaýan deňiz ulagy gämilerinde -
binýatlyk mukdaryň 0,03 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär;
4) ýerli we uzak aralyga gatnaýan deňiz hem-de derýa ulagy gämilerinde -
binýatlyk mukdaryň 0,05 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär;
5) beýleki kenara aşylýan derýa ulagy gämilerinde -
binýatlyk mukdaryň 0,02 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
3. Ýolagçylaryň biletsiz uçmagy -
binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
4. Ýolagçylaryň şäher we şäherýaka gatnawyny edýän trolleýbusda, awtobusda, şeýle hem marşrut taksisinde biletsiz gitmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,05 bölegi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
5. Şäherara gatnawyny edýän awtobusda biletsiz gidilmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,1 böleginden 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Jerime tölenmegi ýolagçyny ýol hakyny tölemekden boşatmaýar.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky we 2019-njy ýylyň 5-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda; 2019 ý., № 4, 65-nji madda).
240-njy madda. Ýolagçy awtomobil ulagyndan we elektroulagdan peýdalanmak kadalarynyň bozulmagy
1. Trolleýbusyň, awtobusyň, marşrut taksisiniň duýduryjylarynyň, saklaýyş gurallarynyň we beýleki düzümleriniň biderek ýere herekete girizilmegi, olaryň içerki enjamlarynyň hem-de aýnalarynyň zaýalanmagy, şeýle hem gidip barýarka olara münülmegi ýa-da olardan düşülmegi -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Trolleýbusyň, awtobusyň, marşrut taksisiniň penjirelerinden we gapylaryndan zir-zibilleriň hem-de gaýry närseleriň zyňylmagy, olaryň hapalanmagy, şeýle hem olarda kiri ýokuşýan egin-eşikde gidilmegi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň 0,1 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
241-nji madda. Demir ýol, deňiz, derýa we awtomobil ulagynda ýükleriň abat saklanylyşyny üpjün etmek kadalarynyň bozulmagy
1. Ýük daşamak üçin niýetlenilen hereket edýän düzümiň, konteýnerleriň, ýüzýän serişdeleriň we beýleki ulag serişdeleriniň, şeýle hem ýük daşaýyş enjamlarynyň we ýükleýiş-düşüriş mehanizmleriniň zaýalanylmagy -
binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ýük wagonlarynyň, awtomobilleriniň, awtomobil tirkegleriniň, konteýnerleriň, trýumlaryň we ýüzýän serişdeleriň beýleki ýük otaglarynyň plombalarynyň we beklenýän abzallarynyň zaýalanylmagy, şolardaky plombalaryň goparylmagy, ýükleriň aýry-aýry ýerleriniň we olaryň gaplarynyň, paketleriň, ýük daşamak bilen baglanyşykly amallary ýerine ýetirmek üçin peýdalanylýan ýük howlularynyň, demir ýol stansiýalarynyň, ýük awtomobil menzilleriniň, konteýner beketleriniň (meýdançalarynyň), portlaryň (pristanlaryň) we ammarlaryň germewleriniň zaýalanmagy, şeýle hem ýük howlularynyň, konteýner beketleriniň (meýdançalarynyň), portlaryň (pristanlaryň) ýük ýükleýiş-düşüriş ýerleriniň (bölekleriniň), şlýuzlaryň we ýokarda görkezilen ammarlaryň çäklerinde degişli rugsat almazdan bolunmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,5 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
242-nji madda. Howa ulagynda ýükleriň abat saklanylyşyny üpjün etmek kadalarynyň bozulmagy
1. Howa ulagynda ýük daşamak bilen baglanyşykly amallaryň ýerine ýetirilmegi üçin peýdalanylýan konteýnerleriň plombalarynyň we beklenýän abzallarynyň zaýalanmagy, şolardaky plombalaryň goparylmagy, ýükleriň aýry-aýry ýerleriniň we olaryň gaplarynyň, paketleriň, şeýle hem ammarlaryň germewleriniň zaýalanmagy -
binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Howa ulagynda ýük daşamak üçin niýetlenilen konteýnerleriň we ulag serişdeleriniň zaýalanmagy -
binýatlyk mukdaryň ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda).
243-nji madda. Ýollaryň, demir ýol geçelgeleriniň we beýleki ýol desgalarynyň zaýalanmagy
1. Ýollaryň, demir ýol geçelgeleriniň, beýleki ýol desgalarynyň ýa-da ýol hereketini düzgünleşdirmegiň tehniki serişdeleriniň zaýalanmagy, şol sanda ýol örtüginiň hapalanmagy, şeýle hem dürli gurluşlaryň gurulmagy, agaçlaryň ekilmegi ýa-da olaryň öz wagtynda çapylmazlygy netijesinde ýol hereketini düzgünleşdirmegiň tehniki serişdelerine gözýetimiň çäklendirilmegi, eger bu ýol hereketi üçin päsgelçilik ýa-da howp döredýän bolsa –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisine çenli möçberde, wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsi möçberinde, ýuridik şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ýol örtüginde bilkastlaýyn yz galdyrylmagy ýa-da ulag serişdesiniň gödek dolandyrylmagy –
binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
3. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalar, eger-de bu jebir çekeniň saglygyna ýeňil şikes ýetirilmegine, ulag serişdeleriniň, ýükleriň ýa-da başga bir emlägiň zaýalanmagyna getiren bolsa –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisinden ikisine çenli möçberde, wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisi möçberinde, ýuridik şahslara binýatlyk mukdaryň onusy möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
(2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky, 2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky we 2022-nji ýylyň 8-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanunlarynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda; 2019 ý., № 4, 90-njy madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 2, 26-njy madda).
2431-nji madda. Agyr agramly we uly gabaraly ulag serişdeleriniň awtomobil ýollary boýunça hereket etmeginiň kadalarynyň bozulmagy
1. Ygtyýarly döwlet edarasyndan ýörite rugsatnama almazdan umumy agramy, okuna düşýän güýji we gabaralary bellenilen ölçegden ýokary bolan ulag serişdeleriniň awtomobil ýollary boýunça hereket etmeginiň kadalarynyň bozulmagy –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň birisi, wezipeli adamlara – ikisi, ýuridik şahslara – dördüsi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 2431-nji maddasy 2017-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2017 ý., № 2, 74-nji madda.
(2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 90-njy madda).
2432-nji madda. Awtomobil ýollarynyň abadanlaşdyrylyş düzüm böleklerini ýerleşdirmek we abat saklamak boýunça kanunçylygyň talaplarynyň bozulmagy
1. Ýol belgilerini ýa-da ýollaryň ýörelýän bölegindäki belliklerini, ýol germewlerini, yşyklandyryjylary we ýol hereketini düzgünleşdirýän başga gurluşlary, dynç alyş ýerlerini, duralga nokatlaryny, pyýada ýodalary, ýanýodalary, awtomobil ýoluny yşyklandyrmak üçin niýetlenilen obýektleri, göz aýlaýyş meýdançalaryny, awtoulag serişdeleriniň agram we gabara gözegçilik nokatlaryny, töleg alynýan nokatlary, awtoulag serişdeleriniň duralgalaryny, şeýle hem gatnaw böleginiň çyzgytlaryny ýerleşdirmek, abat saklamak we çyzmak boýunça kanunçylygyň talaplarynyň bozulmagy –
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň birisi möçberinde, ýuridik şahslara binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hukuk bozulmalary üçin administratiw temmisi ulanylandan soň olaryň bir ýylyň dowamynda gaýtadan edilmegi –
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň ikisi möçberinde, ýuridik şahslara binýatlyk mukdaryň dördüsi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 2432-nji maddasy 2022-nji ýylyň 8-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 2, 26-njy madda.
2433-nji madda. Ýollarda işleriň önümçiligine, ýollaryň, demir ýol geçelgeleriniň, beýleki ýol desgalarynyň gurluş böleklerine bildirilýän talaplaryň ýerine ýetirilmezligi
1. Ýollarda işleriň önümçiligine, ýollaryň, demir ýol geçelgeleriniň, beýleki ýol desgalarynyň gurluş böleklerine bildirilýän talaplaryň, ýol hereketi çygrynda Türkmenistanyň kanunçylygynda kesgitlenen beýleki talaplaryň ýerine ýetirilmezligi –
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň üçüsi möçberinde, ýuridik şahslara binýatlyk mukdaryň bäşisi möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
2. Şu maddanyň birinji böleginde göz öňünde tutulan hereketler jebir çekeniň saglygyna ýeňil şikes ýetirilmegi, ulag serişdeleriniň, ýükleriň, ýollaryň we beýleki ýol desgalarynyň ýa-da başga bir emlägiň zaýalanmagy bilen ýol-ulag hadysasynyň döremegine getiren bolsa –
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň bäşisi möçberinde, ýuridik şahslara binýatlyk mukdaryň onusy möçberinde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 2433-nji maddasy 2022-nji ýylyň 8-nji maýyndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 2, 26-njy madda.
2434-nji madda. Ulag serişdeleriniň ýa-da gatnaw ýollarynyň ýaramaz hala getirilmegi
Ulag serişdeleriniň, gatnaw ýollarynyň duýduryjy serişdeleriniň ýa-da beýleki ulag enjamynyň bozulandygy, zaýalanandygy ýa-da başga usul arkaly ýaramsyz hala getirilendigi üçin, eger bu hereketler seresapsyzlykdan adamyň saglygyna ortaça agyrlykda zyýanyň ýetirilmegine getiren bolsa,
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň elli bäşisine, wezipeli adamlara – altmyş bäşisine, ýuridik şahslara ýetmiş bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Kodekse 2434-nji maddasy 2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanuny esasynda goşulan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda.
244-nji madda. Awtomobil ýollarynyň gyrasyndaky zolagy goramak barada kadalaryň bozulmagy
Awtomobil ýollarynyň gyrasyndaky zolagyň ýer bölekleriniň ýol edaralary bilen ylalaşylman sürülmegi, şol ýerlerde ot ýatyrylmagy, agaçlaryň çapylmagy we olara şikes ýetirilmegi, topragyň bajagynyň goparylmagy we çukur gazylmagy, suw akdyryjy desgalara hem-de ätiýaçlyklara lagym, senagat, melioratiw we hapa suwlaryň akdyrylmagy, şeýle hem ýoluň gyrasyndaky zolakda we agaç köprülerden 100 metrden golaý aralykda ot ýakylmagy, agaç köprülerde hem-de üstüne agaç düşelen köprülerde çilim çekilmegi -
duýduryş berilmegine ýa-da binýatlyk mukdaryň üçüsine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
245-nji madda. Awtomobil ýollaryny we ýol desgalaryny goramak barada kadalaryň ýerden peýdalanyjylar tarapyndan bozulmagy
Awtomobil ýollarynyň gyrasyndaky zolaga galtaşýan ýerlerde, umumy döwlet we ýerli ähmiýeti bolan ýollaryň ugrundaky ilatly ýerleriň çäklerinde özlerine berkidilen ýer bölekleriniň araçäklerindäki pyýada ýodajyklaryny we geçelge köprüjiklerini gurmak, abatlamak hem-de wagtly-wagtynda arassalap durmak borçlarynyň, şeýle hem berkidilen ýer böleklerinden ýa-da baralga ýollaryndan umumy peýdalanylýan awtomobil ýollaryna çykylýan ýollary, şol sanda geçelge köprüjiklerini hem tehniki taýdan gurat we arassa ýagdaýda saklamak barada borçlaryň ýerden peýdalanyjylar tarapyndan bozulmagy -
binýatlyk mukdaryň 0,2 bölegine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
246-njy madda. Demir ýollary, demir ýol geçelgelerini we beýleki ýol desgalaryny abat saklamak kadalarynyň bozulmagy
Demir ýollary, demir ýol geçelgelerini we beýleki demir ýol desgalaryny hereket etmek üçin howpsuz ýagdaýda abat saklamak kadalarynyň bozulmagy ýa-da demir ýoluň aýry-aýry bölekleriniň peýdalanylmagy hereketiň howpsuzlygyna wehim salan halatynda şolarda hereketi öz wagtynda gadagan etmek ýa-da çäklendirmek üçin çäreleriň görülmezligi -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň 0,5 böleginden ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
247-nji madda. Magistral turbageçirijiler gurlanda, ulanylanda ýa-da bejeriş işleri geçirilende goramak we howpsuzlyk düzgünleriniň bozulmagy
1. Magistral turbageçirijiler gurlanda, ulanylanda ýa-da bejeriş işleri geçirilende goramak kadalarynyň bozulmagy –
duýduryş berilmegine ýa-da fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – bäşisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Magistral turbageçirijiler gurlanda, ulanylanda ýa-da bejeriş işleri geçirilende howpsuzlyk düzgünleriniň bozulmagy, eger bu hereket seresapsyzlykdan adamyň saglygyna ortaça agyrlykda zyýanyň ýetirilmegine getirse –
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň onusyndan ýigrimisine, wezipeli adamlara – ýigrimisinden kyrkysyna ýa-da on bäş gije-gündize çenli möhlete administratiw taýdan tussag edilmegine, ýuridik şahslara – otuzsyndan ellisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
Bellik
Magistral turbageçirijilerini goramak kadalarynyň bozulmagy netijesinde ýetirilen zyýanyň öwezi Türkmenistanyň kanunçylygynda kesgitlenilýän tertipde dolunýar.
(2022-nji ýylyň 20-nji noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň redaksiýasynda – Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 4, 112-nji madda).
248-nji madda. Döwlet belligine alynmazdan ýa-da degişli rugsat almazdan radio alyp eşitdiriş uzelleriniň guralmagy we ulanylmagy
1. Ygtyýarly döwlet edarasy tarapyndan bellige alynmazdan ýa-da degişli rugsat alynmazdan (şeýle rugsat talap edilýän halatlarynda) kuwwatynyň nähilidigine garamazdan, radio alyp eşitdiriş uzelleriniň guralmagy we ulanylmagy -
wezipeli adamlara binýatlyk mukdaryň ýedisine, ýuridik şahslara – on ikisine çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
2. Ygtyýarly döwlet edarasynda bellige aldyrmazdan ýa-da degişli rugsat almazdan (şeýle rugsat talap edilýän halatlarynda) özüniň alnyp çekilen radio alyp eşitdiriş uzeliniň degişlidigine garamazdan radio alyp eşitdiriş nokadynyň guralmagy we ulanylmagy -
fiziki şahslara binýatlyk mukdaryň üçüsine, wezipeli adamlara – bäşisine, ýuridik şahslara – onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär.
249-njy madda. Radiogepleşiklerini beriji enjamlaryň rugsat alynmazdan taýýarlanylmagy we peýdalanylmagy
Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ygtyýarly döwlet edaralaryndan rugsat almazdan, radiogepleşiklerini beriji enjamlaryň taýýarlanylmagy we peýdalanylmagy -
binýatlyk mukdaryň bäşisinden onusyna çenli möçberde jerime salynmagyna eltýär. <