Türkmenistanyň Baş prokuraturasy

Konstitusiýamyz – biziň netijämiz

29.12.2020

Türkmenistanyň Esasy Kanuny durnuklylygyň we milli ylalaşygyň kepili boldy. Geçen ýyllarda Türkmenistanda häzirki zaman döwletliligimiziň, bazar ykdysadyýetimiziň kanunçylyk esaslary döredildi. 1992-nji ýylyň 2-nji martynda Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň agzalygyna gireninden başlap, döwletimiz halkara bileleşigiň deňhukukly subýekti bolup çykyş edýär. Ýurduň içindäki hukuk gatnaşyklaryny düzgünleşdirmekde, halkara hukugyny ykrar etmek işinde gazanylan ösüşiň netijesinde Esasy Kanunymyzyň içinden halkara hukugynyň ençeme kadalary eriş-argaç bolup geçýär. Konstitusiýamyzda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilendigi barada, şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 1995-nji ýylyň 12-nji dekabryndaky hem-de 2015-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky Rezolýusiýalarynyň mazmunlary aýratyn maddada beýan edildi.

Milli Liderimiziň öňe sürýän halkara başlangyçlarynyň we teklipleriniň Birleşen Milletler Guramasy we beýleki abraýly halkara guramalary tarapyndan kabul edilýän örän wajyp resminamalarynda berkidilýändigi we ösdürilýändigi Konstitusiýamyzda kanun esasynda berkidilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň halkara gatnaşyklaryndaky ornunyň aýdyň subutnamasydyr. Şeýle hem dünýäde energiýa howpsuzlygy we durnukly ulag meseleleri baradaky Birleşen Milletler Guramasynyň Kararnamalaryny hem görkezmek bolar. 2017-nji ýylyň 2-nji fewralynda Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan Halkara Bitaraplyk gününi yglan etmek hakyndaky Kararnama kabul edildi. Şoňa göräde, 2017-nji ýylyň 20-nji martynda Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan Türkmenistanyň Zähmet kodeksiniň 81-nji maddasynda 12-nji dekabr «Halkara Bitaraplyk güni» diýlip berkidildi. 2017-nji ýylyň 19-njy aprelinde Türkmenistan 2018 - 2020-nji ýyllar üçin Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Ýerine ýetiriji Geňeşine, şeýle hem 2018–2022-nji ýyllar üçin Zenanlaryň statusy boýunça komissiýasynyň agzalygyna saýlanyldy. Türkmenistanyň abraýly halkara guramalaryň düzümine saýlanylmagynyň özi döwletimiziň ösüp gelýän ýaş nesle, çagalaryň saglygyna, olaryň bilim almaklaryna, çaga we ýetginjek sportunyň ösmegine, döwletimizde çaganyň hukuklarynyň doly we hemmetaraplaýyn üpjün edilmegine ýardam berýär.

Bilşimiz ýaly, 2019-njy ýylyň sentýabr aýynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynda hormatly Prezidentimiz Halk Maslahatynyň işini kämilleşdirmek, ýurdumyzyň kanun çykaryjylygynda iki palataly gurluşy döretmek başlangyjyny öňe sürüp Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek bilen bagly teklipleri işläp taýýarlamak, seljermek hem-de umumylaşdyrmak boýunça Konstitusion topary döredip, onuň düzümini tassyklady.

Bu möhüm syýasy ähmiýetli iş birnäçe teklipleriň gelip gowuşmagy bilen ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň hemde raýatlaryň işjeň gatnaşmagynda alnyp baryldy.

Şeýlelikde, Kanunyň taslamasynda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň degişli maddalarynyň jemi 27-sine üýtgetmeler girizmek, bir maddasyny aýyrmak hemde 3 sany täze maddany goşmak teklip edildi.

2020-nji ýylyň 25-nji sentýabrynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Karary bilen «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanunynyň taslamasyny makullamak hakynda we Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalarynyň birinji saýlawlaryny bellemek hem-de Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň işini ýola goýmak bilen bagly guramaçylyk işlerini geçirmek hakynda Karar kabul edildi.

Türkmenistanyň döwlet-hukuk gurluşynyň türkmen nusgasynyň mazmuny milli adatlar, däpler, dessurlar we umumadamzat gymmatlyklardan, hususanda, adam we raýat hukuklaryny, azatlyklaryny erkin amala aşyrmakdan, «Jemgyýetiň iň gymmatly hazynasy adamdyr» diýilýän hemmeler tarapyndan ykrar edilen ynsanperwer ýörelgäni beýan etmekden ybaratdyr.

Aýbölek NURSÄHEDOWA, Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň umumy bölüminiň iş ýörediş bölümçesiniň müdiri.