18.09.2024
Zähmet çekmäge bolan hukuk her bir raýatyň konstitusion hukugydyr. Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda, her bir adamyň zähmete, öz islegine görä hünär, kär we iş ýerini saýlap almaga, zähmetiň sagdyn we howpsuz şertlerine hukugy bardyr. Mejbury zähmet we çaga zähmetiniň ýaramaz görnüşleri gadagandyr. Hakyna durup işleýän adamlaryň öz çeken zähmetiniň möçberine we hiline laýyk gelýän hak almaga hukugy bardyr.
Ýurdumyzda raýatlaryň zähmet hukuklary Türkmenistanyň Konstitusiýasy, Zähmet kodeksi we gaýry kadalaşdyryjy hukuk namalar arkaly kepillendirilýär. Iş beriji tarapyndan işgäri işe kabul etmek, zähmete hak tölemek, iş ornuny üýtgetmek, zähmet rugsadyny bermek, işden çykarmak we beýleki zähmet gatnaşyklarynyň kanunyň talaplaryna laýyk gelmegi ugrunda yzygiderli tagallalar edilýär.
Türkmenistanyň Zähmet kodeksine laýyklykda, ýurdumyzyň zähmet kanunçylygynyň maksatlary raýatlaryň zähmet hukuklarynyň döwlet kepillendirmelerini bellemekden, zähmetiň amatly şertlerini döretmekden, işgärleriň we iş berijileriň hukuklaryny we bähbitlerini goramakdan ybaratdyr.
Raýatlaryň zähmete bolan hukugy, olaryň kärini, edýän işini we iş ýerini saýlamaga, zähmetiň sagdyn we howpsuz şertlerine, işsizlikden goranmaga bolan hukugyny hem goşmak bilen, Türkmenistanyň Konstitusiýasy tarapyndan kepillendirilýär. Her bir raýata öndüri- jilikli we döredijilikli zähmete bolan öz başarnyklaryna ygtyýar etmekde we ýurdumyzyň kanunçylygynda gadagan edilmedik islendik işi amala aşyrmakda aýratyn hukuk degişlidir. Her bir raýatyň iş berijä göni ýüz tutmak arkaly ýa-da iş bilen üpjün ediji döwlet arkaly iş ýerini erkin saýlamaga hukugy bardyr.
Zähmet hukuklarynyň goragy döw- let tarapyndan kepillendirilýär. Iş bilen üpjün ediji döwlet edaralary amatly işi seçip almakda we işe ýerleşmekde ilata tölegsiz kömek berýärler.
Şeýlelikde, zähmet kanunçylygy- nyň talaplaryny bozmazdan zähmet gatnaşyklaryna girmek we kanunyň talaplaryny berjaý etmekde jogapkärçiligi duýmak diňe bir döwletiň we jemgyýetiň däl, eýsem, biziň her birimiziň öz bähbidimizdir.
Bilbil SAPAROWA, welaýat prokurorynyň hukuk üpjünçiligi boýunça uly kömekçisi, ýustisiýanyň kiçi geňeşçisi.